Już niedługo rozpocznie się sezon urlopowy i czas wakacyjnych wyjazdów. Zanim wszyscy udadzą się na zasłużony wypoczynek, warto ustalić grafik urlopów i sprawdzić, jakie zasady przyznawania dni wolnych pracownikom obowiązują w świetle prawa. Dowiedz się, jakie przepisy weszły w życie w 2023 roku w tej kwestii.

Dyrektywa work-life balance

26 kwietnia br. weszły w życie przepisy tzw. dyrektywy work-life balance[1], której celem jest poprawa jakości życia pracowników i zapewnienie im równowagi między życiem zawodowym a prywatnym. Wprowadzone przepisy mają pomóc w zniwelowaniu różnic pomiędzy pracownikami wychowującymi dzieci i bez dzieci oraz między kobietami i mężczyznami. Z założenia ułatwią godzenie życia rodzinnego z pracą zawodową, co w zamyśle ma przełożyć się na większe zadowolenie pracowników.

Wolne dni dla rodziców

Nowe przepisy oddzielają urlop rodzicielski do urlopu macierzyńskiego[2]. Ten pierwszy wynosi obecnie 41 tygodni w przypadku jednego dziecka oraz 43 tygodnie, jeśli ciąża jest mnoga. Ponadto najnowsze regulacje wprowadzają wydłużenie podstawowego urlopu rodzicielskiego o 9 tygodni, ale z zastrzeżeniem, że ten okres może być wykorzystany wyłącznie przez jednego rodzica[3].

Urlop z powodu siły wyższej

Wszystkich pracowników obejmuje tzw. urlop z powodu siły wyższej[4].  Przyznawany on jest w wymiarze 2 dni albo 16 godzin z zachowaniem prawa do połowy wynagrodzenia. W sytuacjach konieczności opieki nad członkiem rodziny lub osobą, która pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym, wszyscy pracownicy mają także prawo do  bezpłatnego urlopu opiekuńczego w wymiarze 5 dni.[5]

Prawo do 14-dniowego urlopu wypoczynkowego

Pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mają prawo do corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego[6]. W świetle przepisów pracownik nie może się go zrzec, a także nie może przenieść tego prawa na inną osobę. Jak wyliczyć urlop na podstawie Kodeksu Pracy? Przede wszystkim wymiar urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od stażu pracy. Prawo do urlopu po pierwszym roku pracy narasta proporcjonalnie i powiększa się z każdym przepracowanym miesiącem o 1/12 wymiaru urlopu[7].

• 20 dni – przysługuje osobom, które pracują mniej niż 10 lat,
• 26 dni –  przysługuje pracownikom zatrudnionym przez co najmniej 10 lat.[8]

Jeśli chodzi o okres zatrudnienia to zalicza się do niego także czas z poprzedniego zatrudnienia[9]. Należy zwrócić uwagę, że ukończone studia liczą się do stażu urlopowego jak 8 lat pracy.

W przypadku pracownika, który pracuje w niepełnym wymiarze czasu pracy, urlop ustalany jest proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy, przy czym niepełny dzień urlopu zaokrągla się zawsze w górę do pełnego dnia[10]. Pracodawcy muszą także pamiętać, że niewykorzystany urlop wypoczynkowy przechodzi na następny rok i według przepisów pracownik powinien go wykorzystać do 30 września kolejnego roku.

Przepisy prawa urlopowego co jakiś czas ulegają zmianom lub aktualizacji, dlatego warto śledzić je na bieżąco. Jako właściciel sklepu jesteś odpowiedzialny za to, aby Twoi pracownicy odbierali swój urlop regularnie, wtedy, kiedy potrzebują. Zachęcaj ich, aby nie zostawiali swoich dni wolnych na sam koniec roku. Grafik urlopowy w zespole warto ustalać z wyprzedzeniem, tak aby uniknąć sytuacji, że zbyt wielu pracowników nie ma w tym samym czasie w pracy. Odpowiedni odpoczynek jest niezbędny do tego, aby Twoi pracownicy odczuwali satysfakcję z pracy i nie byli przemęczeni.

[1] https://kadry.infor.pl/kodeks-pracy/czas-pracy/5731196,dyrektywa-worklife-balance.html

[2] https://kadry.infor.pl/kodeks-pracy/czas-pracy/5731196,dyrektywa-worklife-balance.html

[3] https://forsal.pl/praca/aktualnosci/wideo/8663764,dyrektywa-work-life-balance-co-sie-zmieni-nowe-urlopy.html

[4] https://forsal.pl/praca/aktualnosci/wideo/8663764,dyrektywa-work-life-balance-co-sie-zmieni-nowe-urlopy.html

[5] https://forsal.pl/praca/aktualnosci/wideo/8663764,dyrektywa-work-life-balance-co-sie-zmieni-nowe-urlopy.html

[6] https://grupaprogres.pl/obowiazek-udzielenia-urlopu-w-wymiarze-14-dni-kalendarzowych/

[7] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-urlop-wypoczynkowy

[8] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-urlop-wypoczynkowy

[9] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-urlop-wypoczynkowy

[10] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-urlop-wypoczynkowy

‍

Na początku tego roku ogólna liczba sklepów działających w sektorze spożywczym wynosiła aż 198 501[1], z uwzględnieniem placówek niewyspecjalizowanych. Wielu właścicieli znajduje się w takim momencie rozwoju biznesu, w którym pojawia się pytanie o przekazanie firmy i jej dalsze losy. Pomocą w przeprowadzeniu skutecznej sukcesji mogą okazać się najnowsze przepisy, które wchodzą w życie w maju. Wyjaśniamy, na czym polega ustawa o fundacji rodzinnej

Od 22 maja br. zacznie obowiązywać ustawa z 26 stycznia 2023 r., przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, o fundacji rodzinnej. Jakie korzyści nowe postanowienia mogą przynieść przedsiębiorcom z sektora handlowego? Przepisom powinni przyjrzeć się szczególnie Ci, którzy od lat prowadzą choćby kilka sklepów spożywczych, przy zróżnicowanym zaangażowaniu członków rodziny. Sytuacje losowe, takie jak śmierć założyciela lub właściciela placówki handlowej czy przejście na emeryturę, mogą wywołać wiele niepotrzebnych nieporozumień przy przekazywaniu biznesu następcom. Według uzasadnienia ustawodawcy, nowe prawo zostało opracowane, ponieważ w Polsce blisko 830 tys. firm to firmy rodzinne. Z kolei z danych Instytutu Biznesu Rodzinnego z 2021 wynika, że w najbliższych latach tematem sukcesji chciało zająć ok. 57 proc. przedsiębiorców[2].

Głównym celem ustawy jest stworzenie prawnych umocowań do sukcesji firm w Polsce. Według pomysłodawców dzięki fundacji rodzinnej firmowy majątek będzie łatwiej zachować w rękach jednej osoby i w ten sposób zachować ciągłość rozwoju przedsiębiorstwa i inwestycji[3]. Wchodząca w życie ustawa to wsparcie rodzinnych przedsiębiorstw i ich właścicieli: będzie ułatwieniem w zarządzaniu i gromadzeniu majątku, a także ma chronić go przed niepożądaną sprzedażą na rzecz podmiotów zewnętrznych.

Fundacja rodzinna: zagraniczne wzorce

Prawne regulacje mają także uprosić schemat przejmowania firmy przez spadkobierców, zwłaszcza gdy ci są ze sobą skłóceni, a spory sądowe trwają latami. Dlatego polski projekt był wzorowany na tych, które funkcjonują m.in. w Niemczech, Austrii i Liechtensteinie, a obowiązujące tam przepisy regulują sukcesję, minimalizując ryzyko takich sporów. W  wielu krajach można już założyć fundację rodzinną, która może stać się właścicielem przedsiębiorstwa, mieć udziały w spółkach oraz papierach wartościowych, a także nieruchomościach i ruchomościach. Zysk wypracowany przez majątek należący do fundacji rodzinnej przeznacza się na potrzeby rodziny, co łączy biznes i życie prywatne, czyli sfery przenikające się w przypadku rodzinnego biznesu[4].

Fundacja rodzinna: kto może zostać fundatorem?

Według ustawodawcy fundatorem może zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Jednocześnie fundację rodzinną może powołać kilku fundatorów, z wyjątkiem fundacji rodzinnej tworzonej w testamencie, która może mieć tylko jednego fundatora[5]. W zamyśle ustawodawcy fundacja rodzinna stanowi osobę prawną, która zostaje utworzona po to, by gromadzić i zarządzać mienie w jak najlepszym interesie jej członków[6]. Choć samo stwierdzenie dotyczące tego na czym polega gromadzenie mienia nie zostało w ustawie sprecyzowane, to warto zwrócić uwagę na to, że sam fundusz założycielski fundacji nie może być mniejszy niż równowartość 100 000 zł (art. 17. ustawy)[7].

Fundacja rodzinna: kim są beneficjenci?

W przypadku powołania fundacji rodzinnej jej pomysłodawcy muszą określić w akcie założycielskim beneficjentów. Mogą się nimi stać nie tylko członkowie rodziny czy inne osoby fizyczne wskazane przez fundatora, ale także organizacje pozarządowe, które są zaangażowane w prowadzenie działalności pożytku publicznego[8]. Jako beneficjent fundacji rodzinnej może zostać wskazany także sam fundator.

Fundacja rodzinna: główne korzyści dla przedsiębiorcy[9]

1. Zarządzanie majątkiem rodzinnym i jego ochrona przed negatywnymi implikacjami procesów sukcesyjnych.
2. Umożliwienie zachowania całości majątku rodzinnego w przyszłości, gdy np. nie wszyscy członkowie rodziny będą zainteresowani kontynuacją prowadzenia działalności.
3. Ograniczenie dywersyfikacji aktywów rodzinnych lub też dezinwestycji.
4. Stworzenie prawnego otoczenia dla sytuacji, gdy uzyskany kapitał będzie akumulowany w fundacji nie tylko po to, by został rozdzielony pomiędzy beneficjentów, ale także w celu realizacji nowych inwestycji.
5. Preferencyjny status podatkowy – mimo formalnego statusu podatnika CIT, fundacja rodzinna ma prawo do korzystania z podmiotowego zwolnienia z podatku dochodowego.

Nowa ustawa stwarza odpowiednie otoczenie prawne do tego, by umożliwić wycofanie się fundatora-przedsiębiorcy z prowadzenia działalności biznesowej bez obawy o utratę dochodów, przy jednoczesnym zabezpieczeniu finansowym członków jego rodziny[10].

[1] https://poradnikhandlowca.com.pl/artykuly/ile-jest-sklepow-fmcg-na-polskim-rynku-dane-dun-bradstreet-ze-stycznia-br/

[2] W maju wchodzą w życie ważne zmiany dla firm rodzinnych (hurtidetal.pl)

[3] Fundacja rodzinna - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

[4] Fundacja rodzinna - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

[5] Fundacja rodzinna - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)

[6] https://www.parkiet.com/felietony/art38448741-fundacja-rodzinna-na-preferencyjnych-warunkach

[7] https://www.parkiet.com/felietony/art38448741-fundacja-rodzinna-na-preferencyjnych-warunkach

[8] Fundacja Rodzinna – wszystko o nowej instytucji w polskim prawie. | EY Polska

[9] Fundacja Rodzinna – wszystko o nowej instytucji w polskim prawie. | EY Polska

[10] W maju wchodzą w życie ważne zmiany dla firm rodzinnych (hurtidetal.pl)

‍

W Polsce pracuje legalnie ponad milion cudzoziemców, z czego 70% stanowią Ukraińcy. W 2022 roku liczba zatrudnionych u nas obcokrajowców wzrosła aż o 20%[i] – nie dziwne więc, że nawet w lokalnych sklepach często słychać zza lady obcy akcent. Podczas gdy niemal co trzecia firma z sektora handlu odczuwa braki kadrowe[ii], zatrudnianie migrantów może być dla pracodawców szansą na rozwój biznesu. Wyjaśniamy, o czym warto pamiętać przy zatrudnieniu cudzoziemca oraz jakich formalności dopełnić.

Zatrudnienie cudzoziemca spoza UE może się wydać wyzwaniem, ponieważ przepisy zmieniają się często, a w przypadku obywateli Ukrainy są nawet w kilku punktach odrębne. Jednak gdy przejdziesz przez początkowe formalności, szybko zauważysz, że Kodeks Pracy zrównuje prawa polskiego i zagranicznego pracownika w zakresie płac, urlopów, zwolnień lekarskich czy zasad BHP. Oznacza to, że zatrudniony w Twoim sklepie cudzoziemiec musi mieć zapewnione takie same warunki pracy, jak jego polscy współpracownicy: przy umowie o pracę obowiązują go te same stawki płacy minimalnej, a przy umowie-zleceniu – ta sama minimalna stawka godzinowa. Jej wysokość w 2023 roku sprawdzisz tutaj. Musisz też zapewnić dokładnie takie warunki pracy i płacy, jakie określiłeś we wniosku o zezwolenie na pracę dla cudzoziemca lub oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy[iii]. Czym są te dokumenty, wyjaśniamy w dalszej części tekstu.

Kto może zatrudnić cudzoziemca i kogo można zatrudnić?

Każda polska firma może legalnie zlecić pracę obcokrajowcom, ale tylko tym, którzy legalnie przebywają na terytorium naszego kraju. Łatwo to sprawdzić: wystarczy poprosić przyszłego pracownika o dokument legalizujący pobyt jeszcze przed rozpoczęciem pracy, a następnie przez cały okres zatrudnienia przechowywać jego kopię. Może być to wiza, zezwolenie na pobyt czasowy lub stały, paszport (w przypadku wjazdu i pobytu na terytorium Polski w ruchu bezwizowym), ale też zaświadczenie o korzystaniu z ochrony czasowej wydane przez Urząd do Spraw Cudzoziemców[iv].

Z ochrony czasowej korzystają obecnie nasi wschodni sąsiedzi. Z powodu wojny w Ukrainie procedury dotyczące pobytu i zatrudnienia są dla nich uproszczone, a podlega im każdy Ukrainiec, który przybył do Polski po 24 lutego 2022 r. i zadeklarował zamiar pozostania u nas na dłużej. Każda taka osoba przebywa legalnie w Polsce przez 18 miesięcy od dnia wybuchu wojny (czyli do 23 sierpnia 2023 r.), a legalność pobytu potwierdza tu pieczątka w paszporcie[v].

Zatrudnienie cudzoziemca – od czego zacząć?

By pracować w Polsce, cudzoziemcy spoza UE muszą mieć zezwolenie na pracę wydane przez właściwego starostę lub wojewodę. Tu mamy wyjątek, bo np. Ukraińcy mogą być u nas zatrudniani w ramach prostszej procedury, czyli na podstawie oświadczenia pracodawcy o powierzeniu wykonywania pracy lub – od niedawna – powiadomienia o podjęciu pracy. Czym różnią te procedury?

• Zezwolenie na pracę – jeśli chcesz zatrudnić cudzoziemca, maksymalnie 30 dni przed terminem zatrudnienia musisz złożyć wniosek o zezwolenie na pracę do swojego wojewody. Określasz w nim rodzaj pracy, miejsce jej wykonywania oraz stanowisko (nie możesz ich później zmienić bez powiadomienia urzędu), a zezwolenie otrzymujesz na czas określony (maksymalnie 3 lata), dla konkretnej osoby. W tej procedurze musisz wykazać, że poszukiwałeś pracowników na lokalnym rynku pracy, ale ich brakuje, jednak i tu obowiązują uproszczenia, np. dla osób, które przed złożeniem wniosku były u Ciebie zatrudnione nie krócej niż 3 miesiące na tym samym stanowisku[vi].
• Oświadczenie o powierzeniu pracy – obowiązuje tylko przy zatrudnianiu obywateli Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdawii, Rosji i Ukrainy. Składasz je w swoim powiatowym urzędzie pracy, gdzie jest ono wpisywane do ewidencji oświadczeń w ciągu 7 dni roboczych. Możesz w nim zadeklarować zatrudnienie cudzoziemca na maksymalnie 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 i wtedy nie musisz już występować o zezwolenie na pracę[vii].
• Powiadomienie o podjęciu pracy – ta dodatkowa procedura to ukłon w stronę obywateli Ukrainy, bo dotyczy zarówno osób, które wjechały do Polski po 24 lutego 2022 r., jak też tych, które mieszkają tu legalnie na innej podstawie. Na czym polega? Zatrudniasz w swoim sklepie osobę z Ukrainy i w ciągu 14 dni od daty podjęcia pracy informujesz o tym po fakcie powiatowy urząd pracy (możesz to zrobić online). Jeśli chodzi o osoby, które uciekły przed wojną po jej wybuchu, możesz je zatrudnić wyłącznie na podstawie powiadomienia – oświadczenie o powierzeniu pracy nie wchodzi tu w grę. W tej procedurze pracownik nie jest z Tobą związany i może w każdej chwili zmienić pracę. Natomiast jeśli Ty zmienisz jego warunki pracy (np. wymiar czasu pracy), musisz złożyć nowe powiadomienie[viii].

Zatrudnienie cudzoziemca – dalsze kroki

Gdy masz już zezwolenie na pracę dla cudzoziemca lub złożyłeś oświadczenie o powierzeniu pracy, najtrudniejsze za Tobą! Teraz wystarczy przekazać jeden egzemplarz takiego dokumentu zatrudnianemu, a dalej postępować jak w przypadku pracowników Polaków:

1. Podpisz umowę o pracę lub umowę-zlecenie

Pamiętaj, by zakres umowy pokrywał się z tym, co zadeklarowałeś we wniosku do urzędu: jeśli była to umowa o pracę, nie możesz jej zmienić na umowę cywilnoprawną bez nowego zezwolenia, ale odwrotnie już tak. Umowa powinna być zrozumiała dla cudzoziemca, więc jeśli pracownik nie zna polskiego, warto ją przetłumaczyć.

2. Zgłoś nowego pracownika do ZUS

​Tego zgłoszenia trzeba dokonać w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy przez cudzoziemca lub od dnia rozpoczęcia pracy zapisanego w umowie. Składki odprowadzaj zgodnie z obowiązującymi przepisami, tak jak w przypadku polskich pracowników[ix].

3. Bądź na bieżąco z przepisami

Przepisy dotyczące cudzoziemców często się zmieniają, warto więc śledzić wiadomości w mediach, ale też sięgać do źródeł. Pamiętaj, że zasady regulujące pobyt cudzoziemców na terenie RP są opisane w ustawie o cudzoziemcach, a kwestie dotyczące zatrudnienia w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Wspieraj pracowników cudzoziemców!

Większość zatrudnionych w Polsce cudzoziemców to Ukraińcy, którzy oprócz trudów adaptacji muszą się mierzyć ze stresem z powodu trwającej w ich kraju wojny. Pracodawca zatrudniający osoby z Ukrainy powinien brać to pod uwagę i zapewniać im wsparcie. Cenne jest każde działanie, które pomoże zaadaptować się w pracy, ale też zwiększyć kompetencje językowe oraz sprzedażowe. W dobrej sytuacji są pod tym względem przedsiębiorcy współpracujący z Grupą Eurocash. Mogą korzystać z gotowych rozwiązań, m.in. ze wsparcia w zatrudnieniu cudzoziemca oraz skorzystać z materiałów edukacyjnych przygotowanych przez Akademię Umiejętności Eurocash. Na platformie Akademii funkcjonuje już 295 kursów e-learningowych, z czego 11 w języku ukraińskim. Pracownicy sklepów mają możliwość podszkolić swój język polski, a oprócz tego dostają pakiet asymilacyjny i dostęp do infolinii ze wsparciem psychologa[x].

Niezależnie od rodzaju wsparcia, jakie możesz zapewnić swoim pracownikom z zagranicy, pamiętaj, że nawet drobne gesty budują lojalność, a pomagając w adaptacji i rozwoju zawodowym, budujesz

[i] https://www.rp.pl/rynek-pracy/art37798471-rekordowa-liczba-cudzoziemcow-pracujacych-w-polsce

[ii] https://admin.polskieforumhr.pl/wp-content/uploads/2022/10/RAPORT_Trendy-w-zatrudnieniu-2022.pdf

[iii] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00214

[iv] https://polskieforumhr.pl/wiedza/biblioteka-wiedzy/dla-agencji/zatrudnianie-cudzoziemcow-w-polsce/

[v] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00211

[vi] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-zatrudnienie-cudzoziemcow-w-polsce-warto-wiedziec

[vii] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00214

[viii] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00211

[ix] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00211

[x] https://grupaeurocash.pl/assets/media/eurocash-raport-so1-2021-pl.pdf

Początek roku to zwykle czas, gdy wchodzą w życie nowe przepisy obowiązujące przedsiębiorców. Ich znajomość jest podstawą w prowadzeniu własnej działalności. Każda zmiana w prawie ma wpływ na całą firmę – zwłaszcza zapisy dotyczące wynagrodzeń, urlopów czy też składek na rzecz ZUS. Początek  2023 roku przynosi kilka istotnych zmian w Kodeksie Pracy[1]. Wyjaśniamy, na czym one polegają i co mogą oznaczać dla ciebie.

Kodeks Pracy to najważniejszy akt prawny regulujący kwestie z zakresu prawa pracy. Zawiera przepisy dotyczące zatrudnienia, w tym m.in. wynagrodzeń, czasu pracy, urlopów[2], ale też zagadnień BHP czy wzajemnych obowiązków pracownika i pracodawcy. Jest on stale aktualizowany i – co ważne – dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych (i zatrudniających) na umowę o pracę. Umowy cywilnoprawne podlegają odrębnym przepisom[3].

Wzrost płacy minimalnej i związane z tym obowiązki

W 2023 roku dojdzie do podwójnej waloryzacji minimalnego wynagrodzenia, co oznacza, że zapisana w Kodeksie Pracy wysokość płacy minimalnej wzrośnie dwa razy. Pierwszy wzrost nastąpił już 1 stycznia 2023 r. i od tego momentu do końca czerwca minimalne wynagrodzenie za pracę na pełny etat wynosi 3490 zł brutto, a minimalna stawka godzinowa 22,80 zł brutto. Kolejna podwyżka płacy minimalnej czeka nas 1 lipca 2023 r.: wtedy osiągnie ona poziom 3600 zł brutto, a stawka godzinowa wzrośnie do 23,50 zł brutto.

Jeśli w swoim sklepie zatrudniasz pracowników na umowę o pracę, powinieneś dostosować ich płace do obowiązujących, wyższych kwot. Nie jest to jednak wszystko - każda zmiana wynagrodzenia minimalnego oznacza także zmiany we wszystkich świadczeniach, które są obliczane na jego podstawie. Będą to na przykład:

• Wysokość wynagrodzenia za przestój – w przypadku dłuższych przestojów w pracy Twoi pracownicy powinni otrzymać wynagrodzenie nie mniejsze niż aktualna płaca minimalna;
• Wynagrodzenie za miesiąc, w którym pracownik nie świadczył pracy ze względu na rozkład czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym – tu również postępujemy analogicznie jak przy wynagrodzeniu za przestój: wypłacamy je w kwocie nie mniejszej niż aktualna płaca minimalna;

• Dodatek za pracę w nocy: w przypadku pracy nocnej obowiązuje dodatek do pensji w wysokości 20% minimalnej stawki godzinowej. Zatem jeśli np. prowadzisz sklep otwarty także nocą, Twoi pracownicy powinni otrzymać dodatek do każdej nocnej godziny pracy w wysokości 3,79 zł brutto (od stycznia do końca czerwca 2023 r.) lub 4,74 zł brutto (od lipca 2023 r.);
• Odprawa pieniężna: jeżeli zajdzie konieczność wypłaty odprawy pieniężnej za rozwiązanie umowy z przyczyn niezależnych od pracownika, odprawę musisz naliczyć również w oparciu o nową, wyższą wysokość płacy minimalnej;
• Minimalne odszkodowanie: z kolei w przypadkach, gdy wobec pracownika naruszono zasadę równego traktowania w zatrudnieniu i należy mu się odszkodowanie, ono również zostanie naliczone w oparciu o aktualne stawki płacy minimalnej zapisane w Kodeksie Pracy.

Składki zdrowotne i zasiłki chorobowe

Wzrost płacy minimalnej to niejedyny czynnik, który w 2023 roku wpłynie na wysokość wypłat dla Twoich pracowników. Warto zaznaczyć, że nie wszystkie zmiany dotyczą kwestii stricte odnoszących się do Kodeksu Pracy. Kwota „na rękę” może ulec zmianie także ze względu na fakt, że składka zdrowotna odprowadzana do ZUS (9% podstawy wymiaru, czyli kwoty wynagrodzenia) nie jest już odliczana od podatku.

Z kolei jeśli prowadzisz kilka sklepów i łącznie zatrudniasz w nich więcej niż 20 osób, a każdą z nich zgłaszasz do ubezpieczenia chorobowego, musisz się liczyć z koniecznością wypłacania im zasiłków chorobowych, gdy będą na zwolnieniu lekarskim. Zasiłki pozostają po stronie ZUS, gdy osób zatrudnionych i zgłoszonych do ubezpieczenia jest mniej – poniżej 20.

Plan urlopowy i dodatkowe dni wolne w 2023 r.

Prawo określa dokładnie, ile dni urlopowych pracownik z konkretnym stażem może wykorzystać w ciągu roku. Są jednak dni wolne, które należą mu się dodatkowo.

W 2023 r. łącznie przepracujemy 250 dni - tyle wyniesie tzw. wymiar czasu pracy dla osoby zatrudnionej na pełny etat. Będą wśród nich dni ustawowo wolne z okazji świąt, w tym Święto Niepodległości, które w tym roku przypada w sobotę. Za tę sobotę należy oddać pracownikom jeden wolny dzień w innym terminie: taka zasada obowiązuje dla wszystkich świąt wypadających w soboty, a będących dniami ustawowo wolnymi.

Pamiętaj, że dodatkowe dni wolne należą się także pracownikom, którzy mają pod opieką dziecko do 14. roku życia. Taka osoba ma prawo wziąć 2 dni wolnego (16 godzin) z tytułu opieki nad dzieckiem, a Ty masz obowiązek wypłacić jej za te dni normalne wynagrodzenie.

Urlopy na żądanie, wraz ze „standardowymi” urlopami powinny być uwzględnione w planie urlopowym, który jako pracodawca sporządzasz przed rozpoczęciem roku lub zaraz po jego rozpoczęciu. Jeśli zapomniałeś o tym obowiązku lub o nim nie wiedziałeś, przygotuj taki plan jak najszybciej! Powinien on obejmować wszystkich pracowników, a w razie jakichkolwiek zmian możesz go bez przeszkód korygować i uzupełniać.

Dopełnienie obowiązku informacyjnego (ZFŚS, PKK i świadczenia urlopowe)

Pozostając jeszcze w temacie urlopów, warto wiedzieć, że jeśli zatrudniasz mniej niż 50 pracowników, możesz wypłacać im tzw. świadczenia urlopowe. Są to, potocznie mówiąc, pieniądze na wakacje, które pracownik otrzymuje przed rozpoczęciem co najmniej 2-tygodniowego urlopu[4]. Nie masz obowiązku ich wypłacania jako właściciel małego biznesu, ale jeśli nie zamierzasz tego robić, powinieneś poinformować o tym pracowników do końca stycznia 2023 r. W przeciwnym razie grozi Ci kara do wysokości 5 000 zł.

Podobnie jest z Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych. Jest on obowiązkowy w dużych firmach, ale nie dotyczy małych, lokalnych sklepów. Tu analogicznie – jeżeli nie zakładasz takiego funduszu, poinformuj o tym fakcie pracowników do końca stycznia 2023 r. Zrób to również, jeżeli nie przystępujesz do Pracowniczych Planów Kapitałowych. PKK nie obejmują mikroprzedsiębiorców, czyli osób, które w ostatnich 2 latach zatrudniały średnio mniej niż 10 pracowników i nie przekroczyły rocznego obrotu netto w wysokości 2 mln euro. Jednak brak obowiązku nie zwalnia Cię z poinformowania pracowników, że nie będziesz wdrażać PKK. Z kolei pracownicy powinni złożyć deklarację, że z PKK występują. To prosta formalność, którą będziesz powtarzać raz na 4 lata. Tym razem masz czas do 28 lutego 2023 r. na poinformowanie pracowników i zebranie od nich stosownych deklaracji na piśmie[5].

Stan zagrożenia epidemiologicznego

Choć obostrzenia covidowe zostały już zniesione dla lokalnych sklepów, jako przedsiębiorca musisz wiedzieć, że w Polsce wciąż obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego. Został on przedłużony 16 grudnia 2022 roku rozporządzeniem Rady Ministrów i będzie trwał do końca marca 2023[6]. Co to oznacza dla Ciebie? Powinieneś śledzić doniesienia medialne, bo gdy po 31 marca stan zagrożenia epidemicznego przestanie obowiązywać, dla każdego pracodawcy będzie to miało konsekwencje związane z zatrudnieniem. Pamiętaj, że:

• Jeśli ważność badań profilaktycznych Twoich pracowników upłynęła po 7 marca 2020 r., badania te będą nadal ważne przez okres do 180 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego;
• Gdy trwa stan zagrożenia epidemicznego, możesz wysłać pracownika na zaległy urlop o długości nawet do 30 dni, pomijając plan urlopowy i wyznaczając go w terminie dogodnym dla siebie;
• Jeśli zatrudniasz cudzoziemców, których zezwolenia na pobyt czasowy, wizy krajowe czy krótkoterminowe tytuły pobytowe wygasły w trakcie epidemii, pamiętaj, że mają oni przedłużony legalny pobyt do 30 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego;
• Jeśli ważność zezwolenia na pracę Twojego pracownika cudzoziemca wygasła w czasie epidemii, również zostanie wydłużona do 30 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego.

Choć tegoroczne zmiany w przepisach mogą Ci się wydać zawiłe, warto się z nimi zapoznać, a w razie wątpliwości wesprzeć się wiedzą osób odpowiedzialnych za prowadzenie rachunkowości Twojej firmy. Możesz też zawsze sięgnąć bezpośrednio do Kodeksu Pracy opublikowanego na stronie Sejmu RP[7]. Tylko gdy będziesz na bieżąco z przepisami, zyskasz gwarancję, że działasz zgodnie z prawem. Wtedy już nie pozostanie nic innego, jak skupić się na najważniejszym: rozwijaniu swojego biznesu.

[1] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf

[2] https://www.infor.pl/prawo/encyklopedia-prawa/k/273411,Kodeks-pracy.html

[3] https://porady.pracuj.pl/zycie-zawodowe/kodeks-pracy-o-czym-mowi-i-w-czym-pomaga/

[4] https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00105

[5] https://kadry.infor.pl/kadry/ubezpieczenia/pracownicze-plany-kapitalowe/5190801,Kto-nie-musi-wdrazac-PPK.html

[6] https://www.gov.pl/web/psse-radom/stan-zagrozenia-epidemicznego-covid-19-trwa-nadal

[7] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19740240141/U/D19740141Lj.pdf

1 stycznia 2023 roku weszły w życie zmiany w ustawie dotyczącej ochrony konsumentów. Dyrektywa Omnibus wprowadziła szereg rozwiązań prawnych, które mają przyczynić się do łatwiejszego egzekwowania praw nabywców oraz zwiększenia transparentności działań przedsiębiorców[1]. Nowe przepisy wpłyną na funkcjonowanie zarówno handlu internetowego, jak i tego tradycyjnego. Co to oznacza dla właścicieli sklepów spożywczych? Wyjaśniamy.

Dyrektywa Omnibus to akt prawny, którego celem jest wzmocnienie świadomości informacyjnej nabywcy i ujednolicenie zasad ochrony konsumenta. Nowe regulacje wprowadzają zmiany w ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów[2].

Dyrektywa Omnibus a sklepy stacjonarne

Najważniejsza zmiana dotyczy zasad prezentacji obniżonej ceny w przypadku ogłoszenia o obniżce. Przedsiębiorcy, wprowadzając promocje w sklepie, mają obowiązek podawania – zamieszczenia obok nowej obniżonej ceny produktu – również informacji o najniższej cenie tego towaru, jaka obowiązywała na dany produkt w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki[3].

W przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, należy podać informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Nie ma wówczas konieczności przedstawiania ceny najniższej z okresu 30 dni przed obniżką, ani ceny najniższej od dnia oferowania towaru do sprzedaży. Przedsiębiorca podaje wówczas obok ceny aktualnej, tj. obowiązującej po ostatniej obniżce, cenę towaru przed pierwszym obniżeniem ceny.

Poprzez „towary, które ulegają szybkiemu zepsuciu” lub „towary mające krótki termin przydatności do użycia” rozumie się produkty, niezdatne do spożycia lub użycia w terminie, w którym konsument mógłby odstąpić od umowy, gdyby mu takie uprawnienie przysługiwało (tj. 14 dni). Przykładami takich towarów są m.in. warzywa, owoce, mięso czy napoje o krótkim terminie przydatności do spożycia[4].

Wprowadzone regulacje dotyczą zarówno sprzedaży internetowej, jak i stacjonarnej. Nowe przepisy mają chronić klientów przed fałszywymi okazjami, polegającymi na sztucznym zawyżaniu cen i późniejszej ich obniżce[5].

Dyrektywa Omnibus w praktyce

Gdzie zamieszczać informacje o promocjach?

Nowe przepisy nie wprowadzają jasnych wytycznych dotyczących miejsca umieszczenia informacji o obniżce ceny. W ustawie wskazano jedynie, że komunikat o promocji musi być jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. Z tego względu komunikować obniżki można na wiele sposobów, np. wykorzystując:

• banery,
• etykiety cenowe,
• gazetki promocyjne,
• standy i wobblery reklamowe,
• reklamy[6].

Jak prezentować obniżki cen?

Podczas ogłaszania obniżki cen, przedsiębiorca jest zobowiązany obok aktualnej ceny produktu podać jego najniższą cenę obowiązującą w okresie 30 dni poprzedzających promocję. Wartość sprzed obniżki powinna być widoczna dla konsumenta oraz wskazana w sposób jasny i niewprowadzający w błąd. Może zostać ogłoszona w ujęciu procentowym, np. „20% taniej”, lub w postaci konkretnej kwoty, np. „10 złotych taniej”, przez podanie nowej (niższej) ceny wraz z kwotą sprzed obniżki. Wcześniejsza wartość produktu może zostać przedstawiona w formie przekreślonej[7].

Jakich działań nie obejmuje Dyrektywa Omnibus?

Art. 6a dyrektywy w sprawie podawania cen nie będzie mieć ponadto zastosowania do programów lojalnościowych dla klientów, takich jak karty rabatowe lub kupony, które uprawniają konsumenta do zniżki cenowej na wszystkie produkty sprzedawcy lub na określony asortyment w dłuższych nieprzerwanych okresach (np. 6 miesięcy, 1 rok) lub które umożliwiają gromadzenie punktów do wykorzystania podczas przyszłych zakupów. To samo będzie odnosiło się do faktycznych spersonalizowanych obniżek cen, które nie mają charakteru powszechnego „ogłoszenia” o obniżce ceny[8].

Pamiętaj: oferty lojalnościowe i spersonalizowane podlegają ocenie dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych[9].

Kary za nieprzestrzeganie nowych wytycznych

W przypadku niewłaściwej prezentacji cen objętych obniżką produktu, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej będzie mógł nałożyć na właściciela sklepu karę pieniężną w wysokości do 20 000 zł. Jednak jeśli w przeciągu 12 miesięcy od stwierdzenie nieprawidłowości przedsiębiorca co najmniej trzykrotnie naruszy wprowadzane regulacje Dyrektywy Omnibus to maksymalna kara wzrośnie do 40 000 zł[10].

Przedsiębiorcy powinni dokładnie zapoznać się z nowymi przepisami wprowadzanymi przez Dyrektywę Omnibus. Zmiany w ustawie dotyczącej ochrony konsumentów wpłyną nie tylko na funkcjonowanie sklepów internetowych, ale także tych tradycyjnych. Regulacje wprowadzają wiele fundamentalnych zmian w sposobie prowadzenia polityki sprzedażowej, dlatego właściciele sklepów powinni wziąć pod uwagę różne aspekty funkcjonowania swojego biznesu – kanały sprzedaży, techniki informowania o cenach towaru i promocji – a następnie dostosować sposób komunikacji z klientem do obecnych wymogów prawnych.

[1] Dyrektywa Omnibus. Nowe obowiązki dla e-sprzedawców oraz internetowych platform handlowych - PARP - Centrum Rozwoju MŚP

[2] Dyrektywy Omnibus dyrektywa cyfrowa towarowa wpływ na e-commerce (wirtualnemedia.pl)

[3] Dyrektywa Omnibus - koniec fikcyjnych rabatów. Nowy obowiązek dla sprzedających - Bankier.pl

[4] Wytyczne dotyczące wykładni i stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów dostępne pod następującym linkiem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021XC1229(04)&from=EN

[5] Dyrektywa Omnibus - koniec fikcyjnych rabatów. Nowy obowiązek dla sprzedających - Bankier.pl

[6] Dyrektywa Omnibus – czym jest i na co musisz się przygotować? (umowywit.pl)

[7] Wytyczne dotyczące wykładni i stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE w sprawie praw konsumentów dostępne pod następującym linkiem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52021XC1229(04)&from=EN

[8] Tamze.

[9] Tamże.

[10] Dyrektywa Omnibus – obowiązek informowania o cenach - PARP - Centrum Rozwoju MŚP

Dynamiczny wzrost cen to temat, który nie schodzi z pierwszych stron gazet. Inflacja jest najwyższa od dziesięcioleci, a na spowolnienie jej tempa trzeba będzie jeszcze poczekać. Podwyżka dotyka szczególnie produktów FMCG – tego trendu nie zatrzymała nawet obniżka VAT na żywność. Jak perspektywa rosnących cen wpływa na decyzje konsumentów? Jak na społeczne nastroje powinny odpowiadać sklepy?

Jak podaje GUS inflacja w Polsce w listopadzie 2022 r. wyniosła 17,4%, a największe podwyżki dotyczą cen żywności i napojów (22,3 proc. r/r)[1]. Konsumenci liczą się z dalszymi wzrostami, jednocześnie przyznając, że ich sytuacja materialna pogorszyła się w ostatnich miesiącach[2]. Wpływa to na zmianę sposobu, w jaki wydajemy i oszczędzamy. Zmiany strategii zakupowych różnią się jednak w zależności od grupy wiekowej, poziomu dochodów i tego, co klienci kupują – a to ogromne wyzwanie dla sklepów.

Zaciskanie pasa? Niekoniecznie!

Inflacja to nie tylko kwestia, że płacimy więcej za nasze zakupy, ale przede wszystkim zmiana tego, na co pieniądze wydajemy. Konsumenci widzą, że realna wartość ich oszczędności zmniejsza się z powodu rosnących cen. Zwiększenie kosztów artykułów pierwszej potrzeby sprawia, że zaciskamy pasa przede wszystkim, jeśli chodzi o rzeczy „zbędne” – takie jak wyjścia do restauracji, podróże czy rozrywka. Co piąty Polak przyznaje, że woli coś kupić niż trzymać pieniądze na koncie[3], a słabnąca wartość pieniądza zniechęca do oszczędzania.

Konsumenci w dobie inflacji

Trzy pierwsze kwartały 2022 r. charakteryzowały się ponad dziesięcioprocentowym wzrostem wartości zakupionych dóbr spożywczych. Oznacza to, że przez dziewięć pierwszych miesięcy w tym roku wydatki na żywność i napoje wzrosły o 10%. Było to spowodowane głównie wzrostem cen, bo ilościowa wielkość tych zakupów zmalała o 2%[4]. Kupujemy więc mniej, a suma na paragonie rośnie. Z danych GfK, wynika, że 89 proc. gospodarstw musi oszczędzać i robi to tnąc codzienne wydatki[5]. Według danych NielsenIQ, 40 proc. konsumentów wybiera niedrogie lub tańsze produkty. Z kolei 38 proc. stawia na promocje – wybierając dowolną markę, ale w obniżonej czasowo cenie. Kupowanie marek własnych też jest sposobem na oszczędności – 23 proc. Polaków kupuje ich znacznie więcej niż wcześniej[6].

RADA:  Przedsiębiorco! Zaplanuj promocje artykułów, które przyciągną uwagę kupujących. Wprowadź atrakcyjne okazje na podstawowe produkty spożywczych, a także obniż ceny asortymentu z kategorii, z których klienci rezygnują ze względu na inflację tj. masło, herbata czy kawa[7]. Zadbaj również o dostępność produktów marki własnej w Twoim sklepie. Niższa cena zachęci odwiedzających do większych zakupów.

Co ciekawe, najaktywniejszą grupą w zarządzaniu swoimi finansami jest pokolenie Z i millenialsi[8], którzy deklarują jednocześnie najmniej obaw dotyczących podwyżek cen. Ich strategią jest rezygnacja z impulsywnych zakupów i porównywanie – kupujemy mniej, ale częściej, aby maksymalizować wykorzystanie ofert promocyjnych. Aktywne szukanie oszczędności przejawia się także śledzeniem gazetek promocyjnych, korzystaniem z programów lojalnościowych wybranych sklepów czy aplikacji mobilnych do tworzenia list zakupów. Te nawyki „mądrego zarządzania budżetem” najprawdopodobniej zostaną z klientami niezależnie od koniunktury rynkowej.

Sklepy mogą pomóc chronić konsumentów przed skutkami inflacji

Naturalnie, inflacja to także ogromne wyzwanie dla sklepów, które muszą odpowiedzieć na nastroje klientów. Zmiana zachowań konsumentów jest różnorodna, ale ma jeden wspólny mianownik – szukanie oszczędności. Część konsumentów zrezygnuje z zakupu wybranych produktów lub będzie szukać ich tańszych odpowiedników. Paradoksalnie, część gospodarstw domowych ograniczy wydatki na np. kulturę i rozrywkę, a oszczędności przeznaczy na żywność, w tym produkty premium lub lepsze jakościowo. Część konsumentów zrezygnuje z dużych zakupów na zapas, inni zaś będą masowo kupować promocyjne produkty w obawie przed drastycznymi podwyżkami. Sklepy muszą przyjrzeć się więc bardzo szczegółowo nie tylko segmentowi, w którym działają, ale nawet sprzedaży poszczególnych kategorii produktowych, aby odpowiednio zareagować na potrzeby klientów.

Warto zauważyć, że ludzie oceniają sytuację gospodarczą nie na podstawie faktów, ale uczuć, często przeszacowując wartość inflacji i swoje wydatki. Zarządzający sklepami powinni odpowiedzieć więc nie tyle na statystki, a właśnie na uczucia, oferując produkty bardziej przystępne cenowo, komunikując okazje i oferując dobrze przemyślane promocje. Konsumenci szukają oszczędności właśnie poszukując promocji, wybierając marki, które kosztują mniej lub korzystając z usług „kup teraz, zapłać później”.

Sposobem na zminimalizowanie negatywnych efektów inflacji jest również uproszczona oferta produktowa i analizowanie trendów sprzedażowych. Skupienie portfolio na produktach chętnie kupowanych minimalizuje ryzyko strat i marnotrawienia żywności, a co za tym idzie – marnotrawieniu pieniędzy.

[1] Inflacja w Polsce znacznie poniżej prognozy. Poznaliśmy najnowsze dane, https://www.money.pl/gospodarka/inflacja-listopad-2022-r-dane-gus-6839483981019680a.html

[2] Za: sondaż IPSOS dla OKO.PRESS, maj 2022; dostęp przez: https://oko.press/inflacja-sondaz

[3] Za: ARC Rynek i opinia „Cięcie wydatków, mniej oszczędności”; dostęp przez: https://arc.com.pl/ciecie-wydatkow-mniej-oszczednosci/

[4] Badanie GfK Polska dla „Rzeczpospolitej”, październik 2022; dostęp przez: https://www.rp.pl/handel/art37449951-polacy-na-zakupach-mniej-masla-miesa-i-alkoholu-oraz-polowanie-na-promocje

[5] Tamże.

[6] Polacy zaciskają pasa – według NielsenIQ 60% z nas oszczędza na żywności, https://wiadomoscispozywcze.pl/artykuly/10334/polacy-zaciskaja-pasa-wedug-nielseniq-60-z-nas-oszczedza-na-zywnosci/

[7] Badanie GfK Polska dla „Rzeczpospolitej”, październik 2022; dostęp przez: https://www.rp.pl/handel/art37449951-polacy-na-zakupach-mniej-masla-miesa-i-alkoholu-oraz-polowanie-na-promocje

[8] Za: https://www.mckinsey.com/capabilities/growth-marketing-and-sales/our-insights/the-great-uncertainty-us-consumer-confidence-and-behavior-during-inflationary-times

Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności właściciele sklepów zobligowani są do nieodpłatnego przekazywania niesprzedanej żywności organizacjom pozarządowym w ciągu całego roku. W jaki sposób w powinna przebiegać taka współpraca? Wyjaśniamy.

Tekst powstał na podstawie materiałów z kampanii ,,Szanujemy, nie marnujemy” dostępnych tutaj.

Pierwszym krokiem do zrealizowania wymogów Ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, obowiązującej od 2019 r., jest nawiązanie współpracy z wybraną organizacją pożytku publicznego. O tym, co powinno znaleźć się w umowie i jakie obowiązki leżą po stronie właściciela sklepu pisaliśmy TUTAJ. Taka umowa to jednak dopiero początek – najważniejsza jest efektywna współpraca na linii sprzedawca żywności - organizacja pozarządowa przez cały rok.

Jaką żywność należy przekazywać?

Celem współpracy sklepu i organizacji pomocowej jest dalsze wykorzystanie niesprzedanych produktów, zanim staną się niezdatne do spożycia i zostaną wyrzucone. Podejmowane działania mają na celu ograniczenie wyrzucania żywności, z której 7 proc. marnuje się właśnie w handlu[1].

Realizując postanowienia umowy, należy zwrócić uwagę na to, że przekazywana żywność musi spełniać wymogi prawa żywnościowego. To znaczy, że chociaż nie nadaje się ona już do sprzedaży (np. z powodu wad jej wyglądu lub opakowań), nie jest przeterminowana ani zepsuta. Zaleca się, aby przekazywana żywność miała jeszcze co najmniej 2 dni, zanim upłynie jej data ważności do spożycia. Wiąże się to z koniecznością stałej kontroli towaru i przekazywania jej na czas do organizacji, z którą podpisałeś umowę.

Pamiętaj o dokumentacji!

Przez cały rok, podczas obowiązywania umowy z organizacją pozarządową, powinieneś skrupulatnie i na bieżąco dokumentować całkowitą ilość przekazanej żywności z uwzględnieniem tego, której konkretnie organizacji została ona oddana (jeśli podpisałeś umowę z więcej niż jedną organizacją). Dane te są niezbędne do wypełnienia rocznego sprawozdania, na podstawie którego wylicza się wysokość opłaty za zmarnowaną żywność i ustala, na czyją rzecz powinna być ona uiszczona. Co więcej, należy dokumentować wszystkie wydatki, które ponosisz z tytułu realizowania warunków umowy (np. na transport żywności). Koszty te można bowiem odjąć od naliczonej opłaty po zakończeniu roku kalendarzowego.

Obowiązek kampanii edukacyjnej

Większość żywności, którą wyrzucamy, to efekt niewiedzy konsumentów i złego planowania zakupów. Tylko w Polsce marnuje się rocznie aż 5 mln ton żywności![2] Kupujemy za dużo i nieodpowiednio przechowujemy jedzenie, które przez to szybciej się psuje i trafia do kosza. Dlatego tak ważna jest odpowiednia edukacja w tym zakresie i kształtowanie dobrych nawyków.

Istotnym elementem współpracy z organizacją pożytku publicznego w celu ograniczania marnowania żywności jest kampania edukacyjno-informacyjna. Właściciele sklepów mają obowiązek przeprowadzić taką kampanię w swojej placówce w porozumieniu z organizacją, z którą podpisana jest umowa. Działania edukacyjne powinny odbywać się minimum raz w roku przez co najmniej dwa kolejne tygodnie. Warunki przeprowadzenia kampanii, a także sposób podziału kosztów między sklep a organizację pozarządową, warto uregulować w umowie już na samym początku współpracy, co pozwoli uniknąć chaosu komunikacyjnego i ewentualnych problemów.

Więcej informacji o współpracy z organizacją pożytku publicznego wynikającej z ustawy dostępnych jest na stronie Grupy Eurocash oraz w podcaście.

[1] Szanuję, nie marnuję! Podręcznik dla odpowiedzialnego Przedsiębiorcy i pracownika, https://grupaeurocash.pl/assets/media/grupa-eurocash-szanuje-nie-marnuje-podrecznik-final_1.pdf f

[2] Tamże.

We wrześniu 2019 r. weszła w życie Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, która nakłada na właścicieli sklepów szereg obowiązków i wytycznych w celu ograniczenia marnotrawstwa jedzenia w Polsce. Jednym z nich jest nawiązanie współpracy z organizacją pożytku publicznego w zakresie oddawania niesprzedanej żywności. Co musi znaleźć się w takiej umowie?

Tekst powstał na podstawie materiałów z kampanii ,,Szanujemy, nie marnujemy” dostępnych tutaj.

Czym jest organizacja pożytku publicznego?

To organizacja pozarządowa spełniająca wymogi ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Jej celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie pomocy potrzebującym, m.in. poprzez działalność charytatywną, polegającą na przekazywaniu żywności osobom w kryzysie lub prowadzeniu zakładów żywienia zbiorowego.

Jeśli w Twoim powiecie działa więcej niż jedna taka organizacja, możesz samodzielnie zadecydować, z którą z nich zawrzesz umowę. Wybierz taką, której działalność najbardziej Ci odpowiada. Jeśli chcesz, możesz nawiązać współpracę jednocześnie z kilkoma organizacjami. Takie rozwiązanie pomoże w bardziej efektywnym rozdysponowaniu całej żywności przeznaczonej do nieodpłatnego przekazania, a tym samym zminimalizuje ryzyko jej zmarnowania.

Do czego zobowiązuje umowa?

Umowa zawarta między sprzedawcą żywności (właścicielem sklepu, którego powierzchnia sprzedaży przekracza 250 m²) a organizacją pożytku publicznego zobowiązuje Cię do nieodpłatnego przekazywania żywności, która nie jest przeznaczona do sprzedaży (np. ze względu na wady wyglądu tej żywności lub jej opakowań), ale spełnia wymogi prawa żywnościowego. Produkty nie mogą być jednak przeterminowane!

Co musi znaleźć się w umowie?

Umowa z organizacją pozarządową musi być zawarta w formie pisemnej lub elektronicznej – umowa w innej formie nie będzie wiążąca. Powinny się w niej znaleźć postanowienia dotyczące:

• czasu i sposobu przekazywania żywności oraz jej rodzaju,
• podziału kosztów dystrybucji i odbioru pomiędzy obie strony umowy,
• przypadków, w których organizacja pozarządowa może zrezygnować lub odmówić odbioru żywności,
• okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymywanie jej warunków, w tym warunków wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia umowy właściciel sklepu musi zawrzeć nową w terminie 14 dni od dnia rozwiązania poprzedniej współpracy. Wyjątek stanowi sytuacja, w której sprzedawcę obowiązują jeszcze umowy z innymi organizacjami.

Oprócz powyższych wymaganych zapisów, warto, by umowa zawierała jeszcze kilka innych ustaleń, dotyczących: warunków, jakie musi spełniać przekazywana żywność, sposobu komunikacji pomiędzy stronami, wskazania osób do kontaktu po obu stronach umowy, a także treści protokołu przekazywania żywności. W umowie mogą znaleźć się również zasady organizowania kampanii edukacyjno-informacyjnych, do których przeprowadzenia także obliguje Cię ustawa.

Warto pamiętać o zobowiązaniach wynikających z Ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności – sprzedawca żywności, który nie zawrze z organizacją pozarządową umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności, podlega karze pieniężnej w wysokości 5 tysięcy zł. Co ważne, za brak umowy uważa się również brak wymaganych postanowień lub odpowiedniej jej formy.

Więcej informacji o współpracy z organizacją pożytku publicznego wynikającej z ustawy dostępnych jest na stronie Grupy Eurocash oraz w podcaście.

Znajomość obowiązujących przepisów prawnych to podstawa, kiedy prowadzi się własną działalność. Każdy przedsiębiorca powinien znać swoje prawa i obowiązki, aby zarządzać swoim biznesem w sposób odpowiedzialny, a także umieć zweryfikować wprowadzane przez rząd zmiany i rozumieć ich wpływ na przedsiębiorstwo. Poniżej prezentujemy wybrane obowiązujące regulacje prawne, istotne dla osób prowadzących własny sklep.

Tekst powstał m.in. na podstawie podręcznika ,,W Twoim odpowiedzialnym sklepie" udostępnionego szeroko przez Grupę Eurocash wszystkim przedsiębiorcom, którzy chcieliby prowadzić swój sklep w sposób bardziej zrównoważony.

Jako przedsiębiorca prowadzący sklep podlegasz obowiązkom prawnym z różnych obszarów działalności. Poniżej przybliżamy najważniejsze przepisy, dotyczące m.in.: bezpieczeństwa produktów, zapobiegania marnowaniu żywności czy codziennego prowadzenia biznesu, jakim jest sklep lokalny.

Jakość produktów

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej, wymogi prawne związane z bezpieczeństwem żywności regulowane są na szczeblu europejskim. Część z nich stanowi podstawowe akty prawne UE, a część została wpisana do polskich ustaw i rozporządzeń. Poniżej przedstawiamy podstawowe akty prawne regulujące jakość produktów spożywczych, zasady ich produkcji i sprzedaży.

Najważniejsze akty prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności:

• Rozporządzenie nr 178/2002/WE z dnia 28 stycznia 2002 r. ustalające ogólne zasady Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego (Dz. Urz. WE L 31),
• Rozporządzenie nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. WE L 139),
• Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2002 r. nr 5 poz. 44 ze zm.),
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (tekst jednolity z dnia 16 września 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1753)
• Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2002 r. nr 5 poz. 44 ze zm.).

Więcej szczegółowych informacji w linku.

Wymogi sanitarne dla sklepów

Zachowanie higieny w sklepie spożywczym jest podstawowym obowiązkiem właściciela, regulowanym ustawą z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. Nr 171, poz. 1225) oraz wydanymi na jej podstawie rozporządzeniami. Zgodnie z jej przepisami, przedsiębiorstwa, które uczestniczą w dystrybucji żywności – w tym również sklepy spożywcze – muszą przed rozpoczęciem działalności wystąpić z wnioskiem do państwowego, powiatowego inspektora sanitarnego o zatwierdzenie zakładu.

Odpady

Powstawanie odpadów to efekt uboczny handlu żywnością. Odpowiedzialny Przedsiębiorca powinien dbać o to, aby w jego sklepie tych odpadów powstawało jak najmniej. Właściciel sklepu jest zobowiązany do właściwego zarządzanie odpadami, regulowanymi na mocy w Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jednolity z dnia 3 marca 2022 r., Dz.U. z 2022 r. poz. 699).

Zapobieganie marnowaniu żywności

W celu minimalizacji odpadów wprowadzona została ustawa określająca zasady postępowania z żywnością oraz obowiązki sprzedawców żywności w celu przeciwdziałania marnowaniu oraz negatywnym skutkom społecznym, środowiskowym i gospodarczym wynikającym z marnowania żywności. Wymagania te określa ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (tekst jednolity z dnia 16 września 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1645).

Zobacz więcej: „Szanuję, nie marnuję! Podręcznik dla odpowiedzialnego Przedsiębiorcy i pracownika”

Sprzedaż alkoholu

Sprzedaż alkoholu regulowana jest na podstawie Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity z dnia 21 maja 2021 r., Dz.U. z 2021 r. poz. 1119). Akt prawny ogranicza, komu i gdzie można sprzedawać alkohol, zaś złamanie tych zakazów wiąże się z odpowiedzialnością karną. Sprzedaż wyrobów alkoholowych możliwa jest jedynie po uzyskaniu pozwolenia z urzędu miasta lub gminy.

Dane osobowe

Jako przedsiębiorca możesz mieć w swojej pracy styczność z przetwarzaniem danych osobowych – czy to pracowników, czy np. klientów biorących udział w organizowanej przez Ciebie zabawie promocyjnej.

Dane osobowe osób fizycznych podlegają szczególnej ochronie na terenie Unii Europejskiej. Zasady przetwarzania danych osobowych oraz dokumenty wymagane w tym zakresie reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), zwane w skrócie RODO.

Pracownicy

Przepisy dotyczące praw i obowiązków pracodawcy i pracownika, uregulowane zostały w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity z dnia 18 czerwca 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1320). Jednak osoby zatrudnione w handlu żywnością zobowiązane są dodatkowo do uzyskania tzw. książeczki sanepidu, czyli orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do kontaktu z żywnością, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby.

Wszystkie informacje dotyczące regulacji prawnych podczas prowadzenia sklepu, znajdziesz w podręczniku ,,W Twoim odpowiedzialnym sklepie".

Polski Ład

W styczniu 2022 r. weszła w życie nowelizacja przepisów dotyczących podatków i składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ustawa miała jednak liczne mankamenty, dlatego Ministerstwo Finansów podjęło próby usunięcia niedociągnięć, które weszły w życie 1 lipca 2022 r.[1]

Więcej o szczegółach Polskiego Ładu, dostępnych jest w poniższych artykułach:

• Polski Ład od lipca na nowo. Sprawdź, co się zmieni
• Nowy Polski Ład – zmiany dla przedsiębiorców na podatku CIT
• Polski Nowy Ład - zmiany dla przedsiębiorców - zasady ogólne i na podatek liniowy
• Polski Nowy Ład - zmiany dla przedsiębiorców - karta podatkowa lub ryczałt ewidencjonowany | Grupa Eurocash

Tarcza antyinflacyjna

Na początku września sejmowa podkomisja do monitorowania systemu podatkowego, zaakceptowała projekt wydłużający działanie tarczy antyinflacyjnej z 31 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. To oznacza przedłużenie obowiązywania obniżonych stawek VAT m.in. na: żywność, paliwa silnikowe, gaz ziemny czy energię elektryczną i cieplną. [2].

Obniżka stawek VAT:

• do 0 proc. VAT na żywność objętą wcześniej 5 proc. podatkiem,
• do 0 proc. VAT na gaz ziemny zamiast 23 proc.,
• do 5 proc. VAT na energię elektryczną i cieplną zamiast 23 proc.,
• do 8 proc. VAT na paliwa silnikowe zamiast 23 proc.[3]

Więcej informacji o tarczy inflacyjnej: Zerowy podatek na żywność. Co musisz wiedzieć?

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta przewiduje ograniczenie liczby niedziel, w których wykonywanie pracy w handlu będzie dozwolone. Ma ona zastosowanie do pracowników, pracowników tymczasowych a także innych osób fizycznych, które wykonują pracę na podstawie umów prawa cywilnego – wykonujących odpłatną pracę u przedsiębiorcy wykonującego zarobkową działalność handlową[4].

Z dniem 1 lutego 2022 r. weszła w życie nowelizacja ustawy, która umożliwia przedsiębiorcom prowadzącym niewielkie, osiedlowe sklepy korzystanie z pomocy bliskich, np.: małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków i dziadków[5]. W 2022 roku, ustawowo zaplanowanych jest łącznie 7 niedziel handlowych, z czego do końca roku pozostały jeszcze dwie – 11 i 18 grudnia.

Niedziele handlowe 2023:

• 29 stycznia;
• 2 kwietnia;
• 30 kwietnia;
• 25 czerwca;
• 27 sierpnia;
• 17 grudnia;
• 24 grudnia[6].

Zakaz handlu nie obowiązuje w cukierniach, lodziarniach, na stacjach paliw płynnych, w kwiaciarniach, w sklepach z prasą ani w kawiarniach. W niedziele możliwe jest również otwarcie placówki, której przychody z działalności pocztowej stanowią co najmniej 40 proc. całościowego dochodu.

Więcej informacji znajdziesz w linku.

Prowadzenie własnej działalności gospodarczej jest zadaniem złożonym i niezwykle trudnym, gdyż wiąże się z koniecznością przestrzegania licznych aktów prawnych. Ich znajomość pozwoli Ci uniknąć błędów oraz umożliwi sprawne i rzetelne zarządzanie biznesem. Poznaj swoje prawa i obowiązki!

[1] https://grupaeurocash.pl/blog/-polski-lad-od-lipca-na-nowo-sprawdz-co-sie-zmieni

[2] https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/wiadomosci/podkomisja-sejmowa-zaakceptowala-projekt-wydluzajacy-do-konca-2022-r-tarcze-antyinflacyjna,111111.html

[3] https://www.gov.pl/web/finanse/rzad-przedluzyl-dzialanie-tarczy-antyinflacyjnej-do-konca-2022-r

[4] https://www.pip.gov.pl/pl/o-urzedzie/regulacje-prawne/133094,ustawa-o-ograniczeniu-handlu-w-niedziele-i-swieta.html

[5] https://grupaeurocash.pl/blog/ograniczenie-handlu-w-niedziele-w-2022-r--nowelizacja-ustawy

[6] https://businessinsider.com.pl/biznes/niedziela-handlowa-2022-28-sierpnia-sklepy-beda-otwarte/9nsen7y

Rosnąca inflacja i dynamiczny wzrost cen są obciążeniem nie tylko dla budżetów konsumentów, ale są również coraz są silniej odczuwane przez przedsiębiorców. Jak radzić sobie w trudnych czasach i co zrobić by utrzymać rentowność biznesu?

Wzrost cen w porównaniu do ubiegłego roku zanotowano we wszystkich głównych kategoriach towarów i usług, również żywności, co przekłada się na ceny na paragonach. Cukier podrożał o 47,6%, zaś tłuszcze roślinne o 46,1%. Oficjalne dane Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) wskazują, że w lipcu najmocniej – względem ubiegłego roku – podrożały również paliwa, aż o 36,8%, oraz energia – o 37%. Duży wzrost kosztów prowadzenia działalności spowodował, że w pierwszej połowie 2022 r. Rejestr Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej zanotował o ponad 25% więcej wniosków dotyczących zamknięcia działalności gospodarczej niż przed rokiem. Ekonomiści prognozują, że w drugim półroczu będzie ich jeszcze więcej[1].

Prowadzenie biznesu w czasach inflacji

60 proc. polskich firm nie wie, jak radzić sobie z negatywnymi skutkami inflacji, ponieważ nie posiadają odpowiednich kompetencji, aby skutecznie zarządzać negatywnym wpływem inflacji na prowadzoną działalność[2]. Według badania Konfederacji Lewiatan 81% badanych przedsiębiorców zamierza podnieść ceny produktów i usług, a jednocześnie 79% uważa, że czeka ich podniesienie płac swoim pracownikom[3]. Co ty jako przedsiębiorca możesz zrobić, aby rozsądnie zarządzać kosztami działalności?

1. Szukaj oszczędności

Ogrzewanie, klimatyzacja i oświetlenie odpowiadają łącznie za zużycie do 60 proc. energii w przeciętnym sklepie. Kryzys energetyczny i znaczne wzrosty cen zachęcają przedsiębiorców do wdrażania rozwiązań, które umożliwiają ograniczanie konsumpcji energii elektrycznej i gazu, a tym samym pomagają obniżyć rachunki. Sprawdź jakie rozwiązania możesz wprowadzić do swojego sklepu, by obniżyć rachunki.

• Klimatyzacja – ustaw temperaturę na urządzeniu nie niższą niż 25 stopni Celsjusza. Zwiększenie temperatury chłodzenia o 1 stopień skutkuje oszczędnością do 6 proc. energii elektrycznej. To oznacza, że ustawienie klimatyzatora na 25 zamiast 20 stopni przełoży się nawet na 30 proc. niższe zużycie [4];
• Ogrzewanie – w sezonie grzewczym ogranicz temperaturę do 19 stopni Celsjusza;
• Urządzenia chłodnicze – jeżeli akurat czeka Cię wymiana sprzętu, warto zwrócić uwagę na jego klasę energetyczną. Korzystając z energooszczędnych urządzeń można obniżyć miesięczne rachunki nawet o 60 proc.[5];
• Oświetlenie LED – wymień tradycyjne żarówki na automatycznie regulowane oświetlenie LED, które jest rozwiązanie energooszczędnym oraz ekologicznym. Ponadto, wytwarza mniej ciepła niż tradycyjnie stosowane żarówki, więc jego stosowanie w urządzeniach chłodniczych pozwala zmniejszyć zużycie energii;
• Oświetlenie sklepu – wyłącz oświetlenie sprzętu poza godzinami pracy, a także to w miejscach nieprzeznaczonych dla klientów tj. magazyny;
• Zamykanie drzwi – w okresie letnim zadbaj o utrzymanie zamkniętych drzwi sklepu, ponieważ otwarcie drzwi przy włączonej klimatyzacji może zwiększać zużycie energii nawet o 20 proc.

Więcej o zielonych technologiach, dowiesz się tutaj.

1. Zapobiegaj marnowaniu żywności

Marnowanie żywności ma nie tylko ogromny wpływ na środowisko, ale oddziałuje negatywnie również na prowadzenie biznesu. Stanowi to problem w wymiarze gospodarczym, ponieważ jest tożsamy z marnowaniem pieniędzy. Globalne roczne straty kosztów wynikające z marnotrawienia żywności to suma około 2,6 bln dolarów[6]. Co możesz spróbować wdrożyć w tym zakresie?

• Optymalizacja zamówień – obserwuj swoich klientów i dopasuj ofertę do ich potrzeb. Jeśli zauważysz zwiększony ruch w konkretne dni tygodnia, wtedy zaplanuj na nie większą dostawę towaru. Produkty świeże tj.: owoce, warzywa, mięso czy ryby zamawiaj na bieżąco. Twoi klienci będą mieli dostęp do świeżych artykułów, a ty zapobiegniesz marnowaniu żywności i zaoszczędzisz[7];
• Monitoruj stan towaru – na bieżąco weryfikuj stan produktów oraz daty przydatności do spożycia. Przeceń produkty z bliskim terminem. Zapobiegniesz wyrzuceniu towaru i konieczności uiszczania opłat z powodu marnowania żywności [8];
• Dbaj o bezpieczeństwo towaru – przechowuj produkty zgodnie z zaleceniami producenta, aby utrzymać świeżość produktów na dłużej i umożliwić ich sprzedaż.

Oferta sklepu w czasach inflacji

Zdaniem ekspertów coraz większy wpływ na decyzje konsumentów ma rosnąca inflacja. Ceny na sklepowych półkach rosną z dnia na dzień, co zmusza coraz większą liczbę klientów do ograniczenia zakupów. 61 proc. ankietowanych stwierdziło, że przez rosnące koszty nie stać ich już na wszystko i muszą szukać oszczędności[9]. Według badania pt. "Bieżące nastroje konsumenckie. Na czym Polacy oszczędzają?", 60 proc. rodaków obniża wydatki na codzienne zakupy. W co czwartym przypadku szacunkowe obniżenie miesięcznych wydatków wynosi 10-15 proc. W sklepach spożywczych rodacy redukują wydatki na słodycze, przekąski i napoje alkoholowe[10].

Jak przyciągnąć klientów w czasie kryzysu?

• Aplikacja i atrakcyjne promocje – według statystyk, obecnie 70 proc. kobiet korzysta z gazetek z promocjami i tworzy listy zakupowe w specjalnych aplikacjach. Konsumentki wykorzystują więc nowe technologie do tego, aby oszczędniej i sprawniej kupować[11]. Zaoferuj rabaty na produkty żywnościowe np. przeceń produkty z krótkim terminem przydatności do spożycia, aby sprzedać asortyment w atrakcyjnej dla konsumenta cenie;
• Dostępność produktów podstawowych – zadbaj o dostępność produktów podstawowych tj.: mąka, kasze, makarony, cukier, mięso czy nabiał – w czasach inflacji konsumenci mogą kupować też na zapas;
• Duże opakowania – uzupełnij ofertę sklepu w produkty o większej gramaturze. Duże opakowania jednostkowe charakteryzują się proporcjonalnie niższą ceną niż jej mniejsze wersje. Konsumenci docenią możliwość zaopatrzenia się w tego rodzaju produkty.

Czy wiesz, że?.... W ofercie Eurocash znajdziesz produkty marki własnej? Przykładem może być Kanka, marka produktów nabiałowych, produkowanych w Polsce. Dostępna w hurtowniach Eurocash Cash&Carry oraz na platformie eurocash.pl

Wysoka inflacja i wzrost cen, zmuszają przedsiębiorców do ciągłego poszukiwania oszczędności. W zależności od potrzeb i możliwości, sprawdź jakie rozwiązania możesz wprowadzić do swojej placówki. Powyższe rady mogą być pomocne w obniżeniu rachunków prowadzonej działalności i mogą umożliwić łatwiejsze biznesu w trudnych czasach.

[1] https://handelextra.pl/artykuly/259779,inflacja-w-drugim-polroczu-zbankrutuje-cwierc-miliona-firm

[2] https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/5511293,inflacja-zatory-platnicze.html

[3] https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/wiadomosci/czekanie-na-szczyt-inflacji-wykancza-biznes-81-proc-firm-chce-podniesc-ceny,110713.html

[4] https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/jak-oszczedzac-energie-w-sklepach,110417.html

[5] Eko Lider Lewiatana - znamy zwycięzców pierwszego proekologicznego rankingu sieci | PAP MediaRoom portal. (pap-mediaroom.pl)

[6]„Szanuje nie marnuję!” Podręcznik dla odpowiedzialnego Przedsiębiorcy i pracownika

[7] Jak nie marnować żywności w sklepie? Roczny rozkład jazdy odpowiedzialnego przedsiębiorcy

[8] https://grupaeurocash.pl/blog/jak-nie-marnowac-zywnosci-w-wielkanoc-przypominamy-najwazniejsze-obowiazki-i-dobre-praktyki

[9] https://www.portalspozywczy.pl/handel/wiadomosci/inflacja-ma-coraz-wiekszy-wplyw-na-konsumentow-badanie,213443.html

[10],¹⁰ https://biznes.interia.pl/finanse/news-polacy-zaczeli-powaznie-oszczedzac-na-zakupach-jest-duzo-gor,nId,6216772

Inflacja to słowo, które w mediach zostało w ostatnim czasie odmienione przez wszystkie przypadki. Nie bez powodu. Jak podaje GUS, w lipcu 2022 r. osiągnęła ona poziom 15,5% - najwięcej od 1997 roku[1]. Ceny zaczęły mocno rosnąć jeszcze pod koniec ubiegłego roku, a spowodowane przez rosyjską agresję na Ukrainę perturbacje w światowym handlu tylko zwiększyły dynamikę cen. I choć pojedynczy przedsiębiorca nie ma wpływu na procesy gospodarcze, powinien znać wielorakie mechanizmy, które wpływają na ceny w sklepie i koszty prowadzenia biznesu.

Czym jest inflacja i co ją powoduje?

By zrozumieć, na czym polega inflacja, nie trzeba być ekonomistą, bo zjawisko to można łatwo przełożyć na nasze codzienne funkcjonowanie. Z inflacją mamy do czynienia, kiedy w gospodarce następuje ogólny wzrost cen (nie tylko pojedynczych dóbr), a przeciętnego konsumenta stać na mniej, ponieważ spada wartość pieniądza. W efekcie, za kwotę, którą zarabia, może kupić mniejszą liczbę produktów niż dotychczas[2]. W inflacyjnym roku 2022 wydajemy wprawdzie na zakupy spożywcze (w sklepach do 500 mkw.) więcej o 11,4%, ale przez wzrost cen do koszyka trafia o 5,2% mniej produktów[3].

Generalnie inflacja na poziomie 2% jest stanem sprzyjającym stabilnemu rozwojowi gospodarki, ale obecna, na poziomie ponad 15,5% - już niekoniecznie. Warto zaznaczyć, że inflacja zaczęła rosnąć już pod koniec ubiegłego roku (jeszcze przed wojną, na początku tego roku, prognozowano, że wyniesie w 2022 roku ponad 7%[4]). Zaczęło się od tego, że po czasie epidemicznej niepewności, wraz z normalizacją gospodarki, konsumenci zaczęli na masową skalę realizować odłożone wcześniej wydatki (na dobra trwałe, usługi, gastronomię), zaś przemysł – inwestycje. Dodatkowo wojna, poprzez różne mechanizmy, także wpłynęła na wzrost cen - m.in. podrożała energia, zachwiały się łańcuchy dostaw, przez co wielu produktów po prostu zabrakło na rynku (np. materiały budowlane, zboże, olej). Co ważne, popyt rośnie, podaż za nim nie nadąża[5], a Rosja i Ukraina, które odpowiadają za ¼ światowego eksportu pszenicy i jęczmienia, zostały praktycznie wyłączone z transakcji handlowych[6].

Jak inflacja wpływa na handel detaliczny?

Wszystkie wymienione tu zależności odczuwamy na własnej skórze, bo wysokie ceny są teraz bolączką wielu Polaków. W szczególnym stopniu dotykają jednak przedsiębiorców, którym trudniej utrzymać atrakcyjną ofertę produktów i usług. Analizy ekonomiczne pokazują, że z jednej strony wartość rynku spożywczego rośnie, a handel zyskał nowych klientów w postaci obywateli Ukrainy. Np. porównując kwiecień 2022 r. do tego samego miesiąca rok wcześniej, widać wzrost sprzedaży aż o 19%[7]^,[8]. Z drugiej strony jednak trzeba tę wartość urealnić, to jest skorygować o inflację. Jak wynika z analizy PMR dla Grupy Eurocash,  wzrost nominalny rynku spożywczego w Polsce w 2022 roku wyniesie ponad 12%, ale realny (tj. po odliczeniu inflacji) – nie więcej niż 2%[9].

Sklepy małoformatowe po epidemii wróciły na ścieżkę wzrostu, ale przed nimi wciąż szereg wyzwań. Najważniejszym z nich jest fakt, że klienci coraz uważniej oglądają każdą złotówkę. Blisko 75% klientów (podczas gdy w 2019 r. było to zaledwie 52%) deklaruje, że kupuje sprytniej: szuka promocji, porównuje ceny przed i po obniżce, sprawdza, ile kosztuje litr lub kilogram produktu[10]. Właściciele sklepów małoformatowych uważają ceny zakupu za największe utrudnienie w prowadzeniu działalności[11] i patrzą przez to w przyszłość raczej bez optymizmu.

Ceny produktów spożywczych 2022 vs 2021

Konsumenci i detaliści muszą szykować się przede wszystkim na dalsze wzrosty cen żywności. Drożeje zarówno energia i paliwa, jak też nawozy potrzebne do jej produkcji – konsument musi więcej zapłacić za mąkę, a hodowca za pasze dla zwierząt. W efekcie ceny wciąż rosną, a perspektywy na przyszły rok nie są optymistyczne. Za drób płacimy obecnie o 47% więcej niż rok temu, na drugim miejscu po nim plasuje się margaryna, ze wzrostem cen o 38%, na trzecim zaś cukier, o 35% droższy[12].

Jak sobie z tym wszystkim radzić i pomimo galopujących cen utrzymać biznes na rynku? Które produkty najlepiej wybierać do swojego sklepu i jak przyciągać nowych klientów w czasie kryzysu? Na te pytania odpowiemy w 2. CZĘŚCI ARTYKUŁU. Zapraszamy do lektury!

[1] Źródło: Główny Urząd Statystyczny, Wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych w czerwcu 2022 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/wskazniki-cen/wskazniki-cen-towarow-i-uslug-konsumpcyjnych-w-czerwcu-2022-roku,2,128.html. Dostęp 25.07.2022.

[2] Ibidem.

[3] Źródło: CMR dla Eurocash, Trendy FMCG - Sklepy Spożywcze do 500 m2, YTD Maj 2022

[4] PMR dla Grupy Eurocash, 2022.

[5] Źródło: Europejski Bank Centralny, Dlaczego inflacja jest obecnie tak wysoka?, https://www.ecb.europa.eu/ecb/educational/explainers/tell-me-more/html/high_inflation.pl.html. Dostęp 5.07.2022.

[6] Źródło: https://www.parkiet.com/handel-i-konsumpcja/art36003181-wojna-rosji-z-ukraina-wstrzasnela-rynkiem-zboz Dostęp 14.07.2022.

[7] Źródło: Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/handel/dynamika-sprzedazy-detalicznej-w-kwietniu-2022-roku,14,89.html Dostęp 21.07.2022.

[8] Źródło: Bank Pekao, Wpływ wojny w Ukrainie na gospodarkę, https://www.pekao.com.pl/dam/jcr:f0195256-0461-4ead-b9f4-c0de87175cf4/Raport%20specjalny_Wpływ%20wojny%20na%20gospodarkę.pdf Dostęp 5.07.2022.

[9] PMR dla Grupy Eureocash, 2022 r.

[10] Źródło: GFK, Shopping monitor 2022.

[11] Źródło: GFK, Raport strategiczny 2022. Dystrybucja FMCG w Polsce.

[12] Źródło: INN Poland, Te produkty żywieniowe drożeją najszybciej. Pewnie wkładasz je do swojego koszyka, https://innpoland.pl/179971,co-drozeje-te-trzy-produkty-pewnie-wkladasz-do-swojego-koszyka Dostęp 5.07.2022.

W styczniu 2022 r. weszła w życie nowelizacja przepisów dotyczących podatków i składek na ubezpieczenie zdrowotne. Okazało się jednak, że wprowadzone zmiany posiadają wiele mankamentów. Szczególnie krytykowana była tzw. ulga dla klasy średniej, której stosowanie nastręczało wielu trudności. Ministerstwo Finansów podjęło próby usunięcia niedociągnięć w Polskim Ładzie, jednak ostatecznie uznało, że wymaga on gruntownych zmian, które mają wejść w życie już 1 lipca 2022 r. Zapoznaj się z proponowanymi zmianami w przepisach, gdyż mogą mieć one wpływ na wysokość obciążeń publicznoprawnych, dotyczących Ciebie i Twojej firmy, już w tym roku.

Obok długo wyczekiwanych zmian, takich jak podwyższenie progu podatkowego (do 120 000 zł dochodu rocznie) oraz kwoty wolnej od podatku (do 30 000 zł rocznie), w styczniu tego roku wprowadzono również wiele nowych obciążeń dla podatników. Największą zmianą była z pewnością zmiana sposobu określania wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne (czyli na leczenie w ramach NFZ).  Do końca 2021 r. składka ta była zryczałtowana, taka sama dla wszystkich ubezpieczonych, i podlegała w znacznej części odliczeniu od podatku. Polski Ład zrewolucjonizował sposób ustalania wysokości składki wprowadzając zasadę, że składka ta jest uzależniona od dochodu i nie podlega odliczeniu od podatku. Obok tych zmian, wprowadzono jeszcze szereg innych modyfikacji i obowiązków, a także nowe ulgi, które miały zmniejszyć niekorzystny wpływ zmian dla określonych grup podatników.

Artykuły na temat zmian wprowadzanych przez tzw. Polski Ład w styczniu można przeczytać tutaj:

Polski Nowy Ład – najważniejsze zmiany - porady dla Przedsiębiorców | Grupa Eurocash

Nowy Polski Ład – zmiany dla przedsiębiorców na podatku CIT | Grupa Eurocash

Polski Nowy Ład - zmiany dla przedsiębiorców - zasady ogólne i na podatek liniowy | Grupa Eurocash

Polski Nowy Ład - zmiany dla przedsiębiorców - karta podatkowa lub ryczałt ewidencjonowany | Grupa Eurocash

Jakie zmiany wejdą w życie od 1 lipca?

• Obniżenie stawki podatku dochodowego od osób fizycznych

Z pewnością najistotniejszą zmianą jest obniżenie stawki podatku dochodowego (w połączeniu z likwidacją tzw. ulgi dla klasy średniej) dla wszystkich rozliczających się według skali podatkowej (czyli na zasadach ogólnych). Chodzi przede wszystkim o pracowników, zleceniobiorców oraz dużą część przedsiębiorców. W związku z licznymi problemami, które nastręczało stosowanie ulgi dla klasy średniej, ustawodawca postanowił ją zlikwidować. Jednak jednocześnie – aby zminimalizować negatywne skutki dla podatników – obniżono stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych z 17% do 12%. Stawka ta będzie dotyczyć tych dochodów, które nie przekroczą 120 000 zł w skali roku. Dochody przekraczające ten próg będą dalej opodatkowane stawką 32%.

Pamiętaj: podatek dochodowy to nie jedyne obciążenie publicznoprawne zależne od dochodu. Aby określić całokształt obciążeń dla podatników, których dochody są opodatkowane według skali podatkowej, należy uwzględnić również składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz daninę solidarnościową.

Wysokość składki zdrowotnej nie ulegnie zmianie i dalej wynosić będzie 9%, przy czym co do zasady nie podlega ona odliczeniu ani od podatku, ani od dochodu. Należy również pamiętać, że o ile w przypadku podatku dochodowego mamy kwotę wolną od podatku, o tyle składkę zdrowotną naliczamy już od pierwszej złotówki dochodu – żadna kwota nie jest zwolniona z tego obciążenia. Dodatkowo osoby o bardzo wysokich dochodach są zobowiązane do uiszczania tzw. daniny solidarnościowej wynoszącej 4% ich dochodów (powyżej 1 000 000 zł rocznie).

• Odliczenie składki zdrowotnej od dochodu lub przychodu

Jak wspomnieliśmy, Polski Ład od stycznia 2022 r. zniósł możliwość jakiegokolwiek odliczenia składki zdrowotnej i to się zasadniczo nie zmieni. Jednak od lipca 2022 r. – dla podatników rozliczających się tzw. podatkiem liniowym (19% podatku, 4,9% składki zdrowotnej) – ma być wprowadzona możliwość odjęcia składki zdrowotnej od dochodu. Będzie można odliczyć od dochodu (nie od podatku!) maksimum 8700 zł rocznie.

Przedsiębiorcy rozliczający się z fiskusem podatkiem ryczałtowym odliczą od przychodów połowę zapłaconych składek zdrowotnych. Natomiast przedsiębiorcy na karcie podatkowej obniżą podatek o 19% zapłaconych składek zdrowotnych. Nie przewidziano żadnej możliwości odliczenia składki zdrowotnej w przypadku podatników rozliczających się według skali.

• Zmiana formy opodatkowania w czasie roku podatkowego

Ponieważ zostały zmienione zasady opodatkowania według skali podatkowej (obniżenie stawki podatku), może się okazać, że obecnie dla części podatników, którzy dotychczas płacili podatek liniowy lub ryczałt, korzystniejsze będzie opodatkowanie właśnie według skali podatkowej. Aby umożliwić im zastosowanie tej metody, zostanie wprowadzona możliwość zmiany formy opodatkowania z podatku liniowego lub ryczałtowego na skalę podatkową po zakończeniu roku, przy czym taka możliwość dotyczy tylko rozliczenia za 2022 r. Można to będzie zrobić do 2 maja 2023 r. poprzez złożenie deklaracji PIT-36. Należy tylko pamiętać, że jeśli „ryczałtowiec” złoży PIT-28 (zeznanie roczne dla ryczałtowców), wtedy straci możliwość rozliczenia 2022 r. według skali podatkowej.

Dodatkowo zostanie wprowadzona możliwość zmiany formy opodatkowania na drugą połowę tego roku z ryczałtu na skalę podatkową (wyboru tego będzie można dokonać do 22 sierpnia 2022 r.).

Ważne: W celu przejścia z ryczałtu na skalę podatkową już w połowie 2022 r., należy złożyć na piśmie do dnia 22 sierpnia 2022 r. oświadczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego o rezygnacji z opodatkowania ryczałtem przychodów osiągniętych w okresie od dnia 1 lipca 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r.

• Zmiany terminów dla „ryczałtowców”

Podatnicy rozliczający się ryczałtem będą mieli czas na rozliczenie ryczałtu do końca kwietnia następnego roku. W tym terminie będą musieli złożyć zeznanie roczne PIT-28, które dotychczas należało składać do końca lutego. Jednak jednocześnie nastąpi też zmiana terminu płatności ryczałtu za grudzień lub czwarty kwartał – termin ten zostanie skrócony. Dotychczas ryczałt za grudzień lub czwarty kwartał był płatny przed upływem terminu na złożenie zeznania PIT-28 (do końca lutego następnego roku). Teraz ustawodawca skraca termin płatności ryczałtu za grudzień lub czwarty kwartał do 20 stycznia następnego roku podatkowego. Nie będzie to na szczęście dotyczyło ryczałtu za ostatni miesiąc lub kwartał 2022 r. - będzie on płatny w terminie do końca lutego 2023 r., czyli jeszcze na starych zasadach.

• Składka dla osób współpracujących

Istotną zmianą może się okazać obniżenie składki zdrowotnej dla osób współpracujących z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą (od 1 lipca 2022 r.). Podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla tych osób ma ulec obniżeniu ze 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za czwarty kwartał poprzedniego roku do 75%. Oznacza to, że składka zdrowotna dla osób współpracujących wyniesie 419,92 zł, zamiast 559,89 zł.

Pamiętaj: jeżeli osoba współpracująca nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, przedsiębiorca ma obowiązek za nią odprowadzać pełne składki na ubezpieczenie społeczne do ZUS.

• Kasa fiskalna online

Warto wspomnieć również o odroczeniu terminu na integrację kas fiskalnych online z terminalami płatniczymi. Obowiązek ten zostanie wprowadzony dopiero od 2025 r. (a nie w połowie roku, jak przewidziano w pierwotnej wersji Polskiego Ładu).

• Zwrot nadpłaconej składki

Istotną, korzystną dla podatników i ubezpieczonych zmianą jest wprowadzenie automatycznego zwrotu nadpłaty składek na ubezpieczenie zdrowotne (zmiana ta ma objąć już rok 2022).  Przepisy obowiązujące od 1 stycznia tego roku przewidywały, że w razie nadpłaty składek przedsiębiorca miał czas do końca maja następnego roku na zawnioskowanie o zwrot nadpłaconych składek, a wniosek złożony po tym terminie miał być pozostawiony bez rozpoznania. Ubezpieczony musiał się zatem zachować aktywnie i to w dość krótkim czasie (miesięcznym). Polski Ład 2.0 przewiduje automatyczny zwrot nadpłaconych składek przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w terminie do końca czerwca, co należy uznać za bardzo dobrą zmianę.

• Inne zmiany dotyczące przedsiębiorców:

• Komplementariusze spółek komandytowo-akcyjnych (SKA) będą opłacali pełne składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne do ZUS.
• Wynagrodzenia prokurentów będą podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu (9% wynagrodzenia) – przepisy w dotychczasowym brzmieniu były dwuznaczne, ale teraz ustawodawca nie pozostawia w tym zakresie żadnych wątpliwości.
• Zmieniono terminy wejścia w życie przepisów dotyczących konieczności składania struktur: JPK_KR (księgi rachunkowe), JPK_PKPIR (podatkowa księga przychodów i rozchodów), JPK_EWP (ewidencja przychodów) – nowe terminy mają być następujące: od 2024 r. - podatkowe grupy kapitałowe i podatnicy CIT, których przychody w poprzednim roku podatkowym przekroczyły 50 mln euro, od 2025 r. - podatnicy PIT i CIT będący jednocześnie czynnymi podatnikami VAT, a od 2026 r. - pozostali podatnicy PIT i CIT.
• Przy prowadzeniu działalności gospodarczej w formie spółki jawnej będącej podatnikiem CIT, jako wspólnik spółki komandytowej, jako komplementariusz SKA, jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., czy jako akcjonariusz PSA wnoszący do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług, składka zdrowotna będzie opłacana osobno od każdej spółki.