Dyrektywa Omnibus. Jakie zmiany czekają handel tradycyjny?

1 stycznia 2023 roku weszły w życie zmiany w ustawie dotyczącej ochrony konsumentów. Dyrektywa Omnibus wprowadziła szereg rozwiązań prawnych, które mają przyczynić się do łatwiejszego egzekwowania praw nabywców oraz zwiększenia transparentności działań przedsiębiorców[1]. Nowe przepisy wpłyną na funkcjonowanie zarówno handlu internetowego, jak i tego tradycyjnego. Co to oznacza dla właścicieli sklepów spożywczych? Wyjaśniamy.

Dyrektywa Omnibus to akt prawny, którego celem jest wzmocnienie świadomości informacyjnej nabywcy i ujednolicenie zasad ochrony konsumenta. Nowe regulacje wprowadzają zmiany w ustawie o informowaniu o cenach towarów i usług, ustawie o prawach konsumenta, ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym oraz w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów[2].

Dyrektywa Omnibus a sklepy stacjonarne

Najważniejsza zmiana dotyczy zasad prezentacji obniżonej ceny w przypadku ogłoszenia o obniżce. Przedsiębiorcy, wprowadzając promocje w sklepie, mają obowiązek podawania – zamieszczenia obok nowej obniżonej ceny produktu – również informacji o najniższej cenie tego towaru, jaka obowiązywała na dany produkt w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki[3].

W przypadku towarów, które ulegają szybkiemu zepsuciu lub mają krótki termin przydatności, należy podać informację o cenie sprzed pierwszego zastosowania obniżki. Nie ma wówczas konieczności przedstawiania ceny najniższej z okresu 30 dni przed obniżką, ani ceny najniższej od dnia oferowania towaru do sprzedaży. Przedsiębiorca podaje wówczas obok ceny aktualnej, tj. obowiązującej po ostatniej obniżce, cenę towaru przed pierwszym obniżeniem ceny.

Poprzez „towary, które ulegają szybkiemu zepsuciu” lub „towary mające krótki termin przydatności do użycia” rozumie się produkty, niezdatne do spożycia lub użycia w terminie, w którym konsument mógłby odstąpić od umowy, gdyby mu takie uprawnienie przysługiwało (tj. 14 dni). Przykładami takich towarów są m.in. warzywa, owoce, mięso czy napoje o krótkim terminie przydatności do spożycia[4].

Wprowadzone regulacje dotyczą zarówno sprzedaży internetowej, jak i stacjonarnej. Nowe przepisy mają chronić klientów przed fałszywymi okazjami, polegającymi na sztucznym zawyżaniu cen i późniejszej ich obniżce[5].

Dyrektywa Omnibus w praktyce

1. Gdzie zamieszczać informacje o promocjach?

Nowe przepisy nie wprowadzają jasnych wytycznych dotyczących miejsca umieszczenia informacji o obniżce ceny. W ustawie wskazano jedynie, że komunikat o promocji musi być jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający porównanie cen. Z tego względu komunikować obniżki można na wiele sposobów, np. wykorzystując:

• banery,
• etykiety cenowe,
• gazetki promocyjne,
• standy i wobblery reklamowe,
• reklamy[6].

2. Jak prezentować obniżki cen?

Podczas ogłaszania obniżki cen, przedsiębiorca jest zobowiązany obok aktualnej ceny produktu podać jego najniższą cenę obowiązującą w okresie 30 dni poprzedzających promocję. Wartość sprzed obniżki powinna być widoczna dla konsumenta oraz wskazana w sposób jasny i niewprowadzający w błąd. Może zostać ogłoszona w ujęciu procentowym, np. „20% taniej”, lub w postaci konkretnej kwoty, np. „10 złotych taniej”, przez podanie nowej (niższej) ceny wraz z kwotą sprzed obniżki. Wcześniejsza wartość produktu może zostać przedstawiona w formie przekreślonej[7].

3. Jakich działań nie obejmuje Dyrektywa Omnibus?

Art. 6a dyrektywy w sprawie podawania cen nie będzie mieć ponadto zastosowania do programów lojalnościowych dla klientów, takich jak karty rabatowe lub kupony, które uprawniają konsumenta do zniżki cenowej na wszystkie produkty sprzedawcy lub na określony asortyment w dłuższych nieprzerwanych okresach (np. 6 miesięcy, 1 rok) lub które umożliwiają gromadzenie punktów do wykorzystania podczas przyszłych zakupów. To samo będzie odnosiło się do faktycznych spersonalizowanych obniżek cen, które nie mają charakteru powszechnego „ogłoszenia” o obniżce ceny[8].

Pamiętaj: oferty lojalnościowe i spersonalizowane podlegają ocenie dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych[9].

4. Kary za nieprzestrzeganie nowych wytycznych

W przypadku niewłaściwej prezentacji cen objętych obniżką produktu, wojewódzki inspektor Inspekcji Handlowej będzie mógł nałożyć na właściciela sklepu karę pieniężną w wysokości do 20 000 zł. Jednak jeśli w przeciągu 12 miesięcy od stwierdzenie nieprawidłowości przedsiębiorca co najmniej trzykrotnie naruszy wprowadzane regulacje Dyrektywy Omnibus to maksymalna kara wzrośnie do 40 000 zł[10].

Przedsiębiorcy powinni dokładnie zapoznać się z nowymi przepisami wprowadzanymi przez Dyrektywę Omnibus. Zmiany w ustawie dotyczącej ochrony konsumentów wpłyną nie tylko na funkcjonowanie sklepów internetowych, ale także tych tradycyjnych. Regulacje wprowadzają wiele fundamentalnych zmian w sposobie prowadzenia polityki sprzedażowej, dlatego właściciele sklepów powinni wziąć pod uwagę różne aspekty funkcjonowania swojego biznesu – kanały sprzedaży, techniki informowania o cenach towaru i promocji – a następnie dostosować sposób komunikacji z klientem do obecnych wymogów prawnych.