O znacznym wzroście cen żywności w Polsce mówiło się już od kilku miesięcy. Teraz, w obliczu rosyjskiej agresji na Ukrainę, będzie jeszcze drożej. Składać się na to będzie kilka czynników. Z poniższego artykułu dowiesz się, co dokładnie i w jaki sposób będzie kształtować wartość paragonów w najbliższej przyszłości.

Czynniki wpływające na wysokość cen żywności –  wojna w Ukrainie

Konsekwencją wybuchu wojny jest zahamowanie wymiany handlowej z Rosją, Białorusią, ale także z zaatakowaną Ukrainą. Agresja militarna odbiła się na globalnym rynku i wpłynęła na gwałtowny wzrost cen żywności i napojów bezalkoholowych. Nasi wschodni sąsiedzi odpowiadają za ok. 5% polskiego eksportu[1].

Co więcej, Ukraina jest głównym eksporterem zbóż i roślin oleistych. Wstrzymanie dostaw tych surowców spowodowało więc skokowy wzrost ich cen na światowych giełdach. Ze względu na globalizację rynków rolnych, ceny surowców rolnych w Polsce zależą od cen na głównych giełdach surowcowych, które są wyceniane w euro lub w dolarach. To powoduje jeszcze większy wzrost cen płodów rolnych z uwagi na słabnącą pozycję złotego[2].

Dodatkowo rosnące ceny gazu spowodują, że koncerny chemiczne będą musiały przełożyć je na ceny nawozów, a wysokie ceny ropy naftowej jeszcze bardziej zwiększą koszty produkcji. Ograniczony dostęp do surowców, komponentów i półproduktów pochodzących z Rosji i Ukrainy wpływa na problemy w łańcuchu dostaw i przyczynia się do konieczności zmniejszenia produkcji. W konsekwencji powoduje straty w surowcach i produktach gotowych, a więc finalnie ich ograniczoną dostępność w sklepach i wzrost cen tych towarów¹.

Czynniki wpływające na wysokość cen żywności – inflacja

Jeszcze przed rosyjską agresją w Ukrainie dużo mówiło się o rosnącej w Polsce inflacji, która wciąż pozostaje istotnym czynnikiem, kształtującym wzrost cen.

Badanie przeprowadzone przez ASM Sales Force Agency wykazało średnią wartość koszyka zakupowego w styczniu na poziomie 238,64 zł. Dane te świadczą o 5-procentowym wzroście cen w porównaniu do grudnia 2021 roku w 10 z 13 badanych sieci handlowych. Koszyk zakupowy w styczniu był o 11,44 zł droższy niż pod koniec 2021 roku. Wzrost cen dotyczył ośmiu kategorii produktów: mięso, wędliny i ryby, mrożonki, produkty tłuszczowe, napoje, nabiał, słodycze oraz używki i alkohol. W największym stopniu zdrożały produkty tłuszczowe, których cena wzrosła blisko o 40 proc. wobec 2021 r. Największy spadek cen w styczniu br. widać było w przypadku produktów sypkich (15,96 proc) [3].

Przyczyną dynamicznie rosnących cen w sklepach – jeszcze przed wojną w Ukrainie – był przede wszystkim wysoki poziom inflacji. Wynikała ona w głównej mierze z rekordowych cen paliw, energii i gazu, a także ze wzrostu cen żywności. Rosnące koszty życia wpłynęły na postępujący wzrost kosztów produkcji, transportu, a także na należności związane z zatrudnieniem.  

Nie bez znaczenia pozostają też echa epidemii. Niedobory produktów na rynku, powstałe w jej trakcie, wciąż jeszcze mogą przyczyniać się do ich rosnących cen. Brak artykułów na sklepowych półkach wynika z utrudnionych procesów produkcji i zakłóconych łańcuchów dostaw. Te czynniki wymusiły na branży spożywczej konieczność magazynowania towarów, co wiąże się z dodatkowymi kosztami, które muszą ponosić przedsiębiorcy, a finalnie również i konsumenci. Wzrost cen odczuwalny jest w niemal każdym segmencie towarów i usług.

W lutym poziom inflacji osiągnął rekordową wartość, przekraczając 9 procent. Rada Polityki Pieniężnej prognozuje, że w 2022 roku wskaźnik ten może osiągnąć wartość dwucyfrową, kształtując się ostatecznie na poziomie 12 procent. W 2023 r. wzrost cen może sięgnąć nawet 11 proc[4]. Według najnowszych danych Eurostatu za styczeń br. Polska znajduje się na czwartym miejscu pod względem poziomu inflacji wśród wszystkich państw europejskich[5].

Czynniki wpływające na wysokość cen żywności – podatki

Wszystkie produkty spożywcze objęte są podatkiem od towarów i usług. Wysokość stawki VAT jest zróżnicowana i zależna od rodzaju towaru. Większość artykułów żywnościowych objętych jest 5-procentowym podatkiem VAT: mięso i ryby, produkty mleczarskie, warzywa i owoce, zboża i wyroby piekarnicze, niektóre napoje bezalkoholowe, np. zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego. 8-procentowa stawka VAT dotyczy wyrobów sklasyfikowanych pod numerem CN 2103 jako sosy i preparaty do nich; zmieszane przyprawy i zmieszane przyprawy korzenne; mąka i mączka, z gorczycy oraz gotowa musztarda. Natomiast wyroby sklasyfikowane pod numerem 1605 (skorupiaki, mięczaki i pozostałe bezkręgowce wodne, przetworzone lub zakonserwowane) opodatkowane są w całości stawką 23%[6].

Wraz z wejściem w życie tarczy antyinflacyjnej 2.0, od dnia 1 lutego 2022 r. do 31 lipca 2022 r. obowiązuje obniżony podatek VAT na wybrane produkty żywnościowe. Projekt przewiduje zerowy podatek na produkty spożywcze objęte najniższą – 5-procentową – stawką.

Przypominamy także, że wraz z początkiem 2021 r. w Polsce wprowadzony został podatek cukrowy. Opłatą objęte zostały napoje zawierające w swoim składzie cukier, substancje słodzące oraz kofeinę lub taurynę. Podatek cukrowy obejmuje również napoje alkoholowe o pojemności do 300 mililitrów. Naliczana opłata wynosi 25 zł od litra stuprocentowego alkoholu sprzedawanego w opakowaniach o objętości do 300 ml. W praktyce oznacza to dodatkowe 1 zł od 100 ml wódki 40-procentowej, 2 zł od 200 ml wódki 40-procentowej czy 88 gr od 250 ml wina 14-procentowego, które konsument musi zapłacić w sklepie[7].

Co ciekawe: wraz z nowym świadczeniem wzrosły również ceny na sklepowych półkach, co przełożyło się na spadek kategorii pod względem wolumenu sprzedaży. W grudniu 2021 roku zanotowano spadek spożycia słodzonych napojów o 25 procent w porównaniu do roku 2020. Po blisko roku od wprowadzenia opisywanego podatku, do budżetu państwa trafiło 1,339 mld zł, co świadczy o dwukrotnie niższym wpływie niż zakładano początkowo[8].

Czynniki wpływające na wysokość cen żywności – nawozy

Pod koniec ubiegłego roku na rynku nawozów wystąpił kryzys związany z niedoborem towarów oraz silnymi wzrostami cen. Ceny nawozów na globalnych rynkach osiągnęły rekordowe poziomy i stale rosną. Główną przyczyną jest skok cen gazu ziemnego, będącego głównym surowcem wykorzystywanym do produkcji azotowych nawozów sztucznych. Wysokie koszty produkcji nawozów wpłynęły na decyzję producentów o czasowym wstrzymaniu ich wytwarzania ze względu na jej nieopłacalność[9].

Fakt ten wpłynie na ograniczone wykorzystanie nawozu przez rolników lub nawet rezygnację z najbardziej wymagających upraw. Efektem tych działań będzie zmniejszona ilość plonów. Już teraz organizacje rolnicze ostrzegają przed dużymi spadkami produkcji żywności. Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych przewiduje, że spadek plonów w całym kraju, w tym roku wyniesie minimum 20 procent, zaś w przypadku niektórych upraw osiągnie nawet 50 procent. W związku z tym, konsumenci muszą przygotować się na dalsze wzrosty cen żywności [10].

Wymienione wyżej czynniki stanowią tzw. impulsy inflacyjne. W 2022 roku możemy spodziewać się dalszego wzrostu cen. Wojna w Ukrainie oraz nakładane na Rosję sankcje zmieniają oblicze rynku międzynarodowego. Utrudniona wymiana handlowa, zaburzone łańcuchy dostaw, ograniczony eksport zbóż z Ukrainy oraz rezygnacja z importu ropy naftowej z Rosji wpłynie na każdy sektor produkcji, przyczyniając się do gwałtownego wzrostu cen.

[1] https://www.portalspozywczy.pl/technologie/wiadomosci/konflikt-rosji-z-ukraina-jakie-sa-zagrozenia-dla-polskiej-zywnosci,208181.html

[2] https://businessinsider.com.pl/gospodarka/makroekonomia/optymistycznych-scenariuszy-nie-ma-ekonomisci-licza-skutki-rosyjskiej-agresji-dla/w12402s

[3] https://www.money.pl/gospodarka/ceny-w-sklepach-rosna-koszyk-w-miesiac-zdrozal-o-5-proc-6737564262935328a.html

[4] https://www.money.pl/gospodarka/nbp-ma-fatalna-wiadomosc-dla-rzadu-w-polsce-rysuje-sie-czarny-scenariusz-6745115445828160a.html

[5] https://poradnikhandlowca.com.pl/artykuly/wzrost-inflacji-w-krajach-ue-polska-na-czwartym-miejscu/

[6] https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-matryca-stawek-vat-jak-sie-do-niej-przygotowac

[7] https://www.prawo.pl/podatki/jakie-wplywy-z-podatku-cukrowego-obliczenie-wysokosci-oplaty,509676.html

[8] https://www.portalspozywczy.pl/napoje/wiadomosci/podatek-cukrowy-wplywy-za-2021-rok-dwa-razy-nizsze-od-prognoz,206603.html

[9] https://www.pb.pl/jakie-sa-perspektywy-dla-cen-nawozow-1140506

[10] https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/wiadomosci/ceny-zywnosci-beda-nadal-rosly,105968.html

Zmiany dla przedsiębiorców rozliczających się kartą podatkową lub ryczałtem ewidencjonowanym

Zmiany przepisów w ramach Polskiego Ładu dotyczą również przedsiębiorców opodatkowanych kartą podatkową i rozliczających się na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Od 1 stycznia 2022 roku z karty podatkowej mogą skorzystać jedynie ci podatnicy, którzy na jej podstawie rozliczali się w 2021 r. W przypadku ryczałtu, reformy odnoszą się m.in. do wprowadzenia nowych jego stawek i sposobu wyliczania podatku. Poniżej opisujemy najważniejsze zmiany wprowadzane przez Polski Ład, o których należy wiedzieć, prowadząc własny sklep.

Polski Ład – zmiany w karcie podatkowej

Zgodnie z art. 23 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym[1], w oparciu o kartę podatkową mogą się rozliczać przedsiębiorcy, którzy prowadzą określony, ujęty w ustawie typ działalności tj.:

• usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% (warunki są określone w ustawie);
• usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi (warunki są określone w ustawie), z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem;
• gastronomiczną – jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% (warunki określone w ustawie).

Zmiany podatkowe na karcie podatkowej:

• jeśli jako przedsiębiorca rozliczałeś się w ubiegłym roku w oparciu o kartę podatkową i chcesz utrzymać tę formę rozliczenia w 2022 r., nic nie musisz robić – Twoja karta podatkowa będzie automatycznie przedłużona;
• jeśli w ubiegłym roku rozliczałeś się w inny sposób (na zasadach ogólnych, ryczałtem lub liniowo), a od 2022 r. chciałbyś przejść na kartę podatkową, to niestety Polski Ład nie daje już takiej możliwości;
• jeśli zamierzasz rozpocząć działalność gospodarczą w 2022 roku, to również karta podatkowa nie będzie już dla Ciebie dostępna.

Co ważne, wysokość podatku dla przedsiębiorców rozliczających się kartą podatkową, jest określana odgórnie w drodze decyzji wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego. Z początkiem każdego roku może ona ulec zmianie, dlatego warto to sprawdzić. Na ustalenie wysokości podatku składa się:

• rodzaj prowadzonej działalności,
• liczba zatrudnionych przez Ciebie pracowników,
• liczba mieszkańców miejscowości, w której prowadzisz działalność gospodarczą.

Wykaz stawek, którymi sugeruje się naczelnik urzędu skarbowego, można znaleźć w załączniku nr 3 do ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym[2].

Polski Ład – zmiany w ryczałcie

Ryczałt ewidencjonowany to uproszczona forma opodatkowania działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy, którzy z niej korzystają, płacą podatek od przychodu (bez uwzględnienia ewentualnych kosztów podatkowych).

Możliwość skorzystania z ryczałtu została w ostatnim czasie znacznie rozszerzona (przed 2021 r. było bardzo wiele wyłączeń, które aktualnie zostały uchylone), dlatego warto wziąć ją pod uwagę wybierając formę opodatkowania działalności gospodarczej.

Stawki ryczałtu:

• zależne są od rodzaju prowadzonej działalności, którą określa art. 12 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
• ustalane są według klasyfikacji Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU).

Dla przedsiębiorców działających w branży handlowej, a konkretnie prowadzących działalność usługową w zakresie handlu, ustalono od roku 2022 stawkę opodatkowania przychodów w wysokości 3%[3] (z zastrzeżeniem art. 12 ww. ustawy pkt 2 i 3 – wskazane punkty wymieniają usługi związane z handlem i sprzedażą, dla których stosowane są stawki 15% - np. przy usłudze pośrednictwa w sprzedaży hurtowej, i 10%).

Wady ryczałtu:

• stawka ryczałtu wyliczana jest od przychodów pomniejszonych tylko o składki na własne ubezpieczenie społecznie – nie ma możliwości odliczenia kosztów uzyskanego przychodu, by obniżyć podstawę wymiaru podatku dochodowego;
• brak możliwości skorzystania z niektórych ulg podatkowych – przedsiębiorcy nie mogą skorzystać m.in. z kwoty wolnej od podatku, ulgi dla klasy średniej czy na dziecko;
• ograniczenia w wyborze tej formy opodatkowania – podatnik zatrudniony na umowie o pracę w danej firmie, nie może rozliczyć osiągniętych w niej przychodów według ryczałtu. Wyklucza to przejście z umowy o pracę na umowę B2B rozliczanej według ryczałtu, jeśli zakres usług świadczonych przez przedsiębiorcę pokrywa się z zakresem dotychczasowych obowiązków pracowniczych.

Ważne: według ustawodawcy ryczałt jest najprostszym sposobem rozliczania podatków. Nie wymaga liczenia kosztów czy amortyzacji, a wpływy z działalności mnożone są odpowiednio przez ustaloną odgórnie stawkę. W przypadku firm jednoosobowych osiągających znaczne przychody przy niskich kosztach, ryczałt może być najkorzystniejszą formą opodatkowania biznesu.

Przedsiębiorco pamiętaj: prawa do tej formy opodatkowania nie mają przedsiębiorcy, których ubiegłoroczne przychody przekroczyły równowartość 2 mln euro.

Polski Ład – zmiany  w składce zdrowotnej

W ramach Polskiego Ładu od początku 2022 roku, zmienione zostały zasady rozliczania składek zdrowotnych zarówno na kartę podatkową, jak też na ryczałt ewidencjonowany.

Składki dla przedsiębiorców na karcie podatkowej wynoszą 9%. Wysokość świadczenia zależna jest od dochodów firmy. Jego minimalna wartość wynosi 270,90 zł i wyliczana jest na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na poziomie 3010 zł[4].

Ważne: składka zdrowotna w 2022 r. nie zmniejszy podatku wynikającego z karty podatkowej.

To samo dotyczy przedsiębiorców na ryczałcie – 1 stycznia 2022 r. uchylony został art. 13 ust 1 i 2 ustawy o ryczałcie, który pozwalał pomniejszyć zobowiązania podatkowe o składkę zdrowotną.

Oznacza to, że realne obciążenie składką zdrowotną będzie wyższe nawet dla tych przedsiębiorców, którzy zapłacą najniższą składkę.

Jeśli jako przedsiębiorca rozliczasz się w oparciu o ryczałt ewidencjonowany, to Twoja składka na ubezpieczenie zdrowotne wyniesie 9% podstawy wymiaru. Tą podstawą jest wartość przeciętnego wynagrodzenia za IV kwartał 2021 r., czyli 6221,04 zł (czyli nie realny dochód lub przychód konkretnego przedsiębiorcy). W zależności od wysokości przychodów z działalności gospodarczej, wprowadzono trzy progi, które będą wyznaczały wysokość stawki zdrowotnej[5]:

• kwota odpowiadająca 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, nie przekroczą kwoty 60 000 zł.

Wysokość stawki zdrowotnej: 9% * 60% * 6221,04 zł = 335,94 zł

• kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej, osiągnięte od początku roku kalendarzowego, przekroczą kwotę 60 000 zł i nie przekroczą kwoty 300 000 zł.

Wysokość stawki zdrowotnej:  9% * 6221,04 zł = 559,89 zł

• kwota odpowiadająca 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli przychody z działalności gospodarczej przekroczą kwotę 300 000 zł.

Wysokość stawki zdrowotnej: 9% * 180% * 6221,04 zł = 1007,81 zł

Ważne: składka zdrowotna przy ryczałcie może okazać się niższa niż przy innych formach opodatkowania. Jednak jej wysokość może ulec zmianie w trakcie roku wraz ze wzrostem uzyskanego przychodu i w konsekwencji przekroczenia granicy kolejnego progu. Trzeba się wówczas liczyć z koniecznością dopłaty składki.

Przypominamy, że wyboru formy opodatkowania na nowy rok podatkowy można dokonać co roku do 20 lutego. Ze względu na znaczne zmiany zarówno w podatkach, jak i w składkach na ubezpieczenie zdrowotne, warto zastanowić się (i policzyć), jaka forma opodatkowania będzie najbardziej opłacalna dla Twojego biznesu.

[1] Źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ograniczenia-w-stosowaniu-karty-podatkowej

[2] Link do dokumentu z wykazem stawek dla karty podatkowej w 2022 r. znajduje się w treści tego artykułu w okienku „Do pobrania”: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ograniczenia-w-stosowaniu-karty-podatkowej

[3] Źródło: https://pomoc.ifirma.pl/pomoc-artykul/zmiana-stawek-ryczaltu-2022-r/

[4] Źródło: https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/8324130,karta-podatkowa-2022-nowy-lad-stawki-polski-lad.html

[5] Źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-ryczalt-od-przychodow-ewidencjonowanych

Zmiany dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (według skali podatkowej) i na podstawie podatku liniowego

Wraz z początkiem roku, w krajowym prawie podatkowym obowiązywać zaczął Polski Ład. Ustawa obejmuje zmiany również dla firm rozliczających się z fiskusem na zasadach ogólnych i na podstawie podatku liniowego. Jeśli Ty, jako przedsiębiorca, rozliczasz swój biznes na jednej z tych form opodatkowania, sprawdź w artykule, jakie czekają Cię zmiany.

Polski Ład – rozliczenie na zasadach ogólnych

Zasady ogólne to forma opodatkowania dochodu (przychód – koszty uzyskania przychodu = dochód), w której podatek obliczany jest według skali podatkowej i uzależniony jest od wielkości dochodów:

- wynosi 17%, jeśli uzyskane dochody są niższe niż 120 000 zł w skali roku

lub

- wynosi 32%, jeśli uzyskane dochody są wyższe niż 120 000 zł w skali roku.

Przedsiębiorco: jeśli rozliczasz się według zasad ogólnych, to nowo wprowadzony Polski Ład daje Ci kilka możliwości obniżenia podatku, który zapłacisz fiskusowi. Oto najważniejsze zmiany:

• podwyższenie kwoty wolnej od podatku z 8000 zł do 30 000 zł – jeśli w ciągu roku zarobisz nie więcej niż 30 000 zł, to Twój dochód nie zostanie obciążony podatkiem (przy kwocie 30 000 zł Twoje zobowiązanie podatkowe wyniesie 5100 zł, czyli dokładnie tyle, ile wynosi kwota zmniejszająca podatek – w efekcie kwoty te się równoważą);
• ulga dla klasy średniej – możesz z niej skorzystać, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, która daje Ci przychód między 68 412 zł a 133 692 zł rocznie (pisaliśmy o tym w pierwszym artykule z tego cyklu - tutaj).

Ważne: wyłącznie zasady ogólne upoważniają do skorzystania z wymienionych powyżej ulg. Pamiętaj, z kwoty wolnej od podatku możesz skorzystać tylko raz. Jest to szczególnie istotne dla przedsiębiorców, dla których działalność gospodarcza nie jest jedynym źródłem zarobku.

Opisana powyżej forma opodatkowania polecana jest głównie przedsiębiorcom o relatywnie niskich przychodach lub tym ponoszącym wysokie koszty uzyskania przychodów.

Polski Ład – podatek liniowy

Przedsiębiorcy rozliczający się liniowo płacą stałą 19% stawkę podatku od osiągniętych przychodów, która nie ulega zmianie w zależności od dochodów podatnika (podatek jest płatny od dochodu będącego różnicą pomiędzy przychodem a kosztami uzyskania przychodu). Uzyskanych w ten sposób dochodów nie łączy się z dochodami z innych źródeł, a rozliczenia rocznego dokonuje się na osobnym formularzu PIT-36, składanym w terminie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.

Przedsiębiorco: jeśli prowadząc swój biznes rozliczasz się poprzez podatek liniowy, nie możesz skorzystać z nowych ulg. Nie przysługuje Ci kwota wolna od podatku ani ulga dla klasy średniej. Nie możesz się też rozliczyć wraz z żoną lub mężem. Wprowadzone przez Nowy Polski Ład zmiany (dotyczące kwoty wolnej od podatku oraz progu podatkowego) spowodowały, że podatnicy na tzw. „liniówce”, powinni przyjrzeć się innym formom opodatkowania i rozważyć jej zmianę. Jednakże jednoznaczne stwierdzenie, czy podatek liniowy dalej się opłaca, nie jest możliwe, ponieważ wszystko uzależnione jest od osiąganego dochodu[1].

Pamiętaj: zgodnie z ustawą o podatku dochodowym, zmiana formy opodatkowania możliwa jest do 20 lutego. W roku 2022 termin ten wydłuża się o jeden dzień roboczy, więc modyfikacji podatku dokonać możesz do 21 lutego. Żeby to zrobić, należy złożyć pisemny wniosek o rezygnacji z dotąd stosowanej formy w urzędzie skarbowym lub dokonać zmiany w CEIDG.

W obu formach opodatkowania nie zmienia się sprawozdawczość – nadal będziesz zobowiązany przesyłać do urzędu skarbowego deklaracje PIT. Dostępne są różne deklaracje podatkowe, w zależności od źródła osiąganych przychodów. Jednakże przedsiębiorcy rozliczający się przy pomocy skali podatkowej lub podatku liniowego najczęściej składają PIT-36.

A co ze składką zdrowotną?

Dotychczas kwota składki zdrowotnej miała charakter zryczałtowany i była taka sama dla wszystkich – pracowników i przedsiębiorców bez względu na to, jaką formę rozliczeń z fiskusem wybrali. Natomiast w ramach Polskiego Ładu przedsiębiorcy odczują istotne zmiany w tej kwestii. Najważniejsze regulacje to[2]:

• u większej liczby podatników podstawą wymiaru składki ma być faktyczny dochód,
• od stycznia 2022 r. zlikwidowano możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku,
• zmienił się termin zapłaty składki zdrowotnej, trzeba ją będzie uiścić do 20. dnia następnego miesiąca.

W zależności od formy opodatkowania, różna będzie wysokość składki.

Przedsiębiorcy, którzy rozliczają się według skali podatkowej (na zasadach ogólnych), zapłacą składkę zdrowotną w wysokości 9%, obliczoną na podstawie dochodu z działalności gospodarczej uzyskanego w miesiącu poprzedzającym[3]. Zatem im wyższy dochód, tym wyższa składka. Jednakże świadczenie nie może być niższe niż 9% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku kalendarzowym, czyli w 2022 roku będzie ona wynosiła 270,90 zł (9% z 3010 zł). Istotną zmianą jest fakt, że przedsiębiorca – od tego roku – będzie zobowiązany opłacić miesięczną składkę, nawet przy braku dochodów.

Przedsiębiorcy, którzy jako formę opodatkowania wybrali podatek liniowy, od stycznia 2022 roku są zobowiązani do uiszczania 4,9% z tytułu składki zdrowotnej. Podstawą wymiaru tej składki ma być dochód osiągany z działalności gospodarczej. Podobnie jak przy opodatkowaniu wg skali podatkowej, także tutaj wysokość składki nie może być niższa niż kwota odpowiadająca 9% minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że obciążenie z tytułu składki zdrowotnej dla liniowców w związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu wynosi miesięcznie co najmniej 270 zł. W przypadku, gdy 4,9% osiąganego dochodu przekroczy tę kwotę, wysokość składki zdrowotnej zmieni się proporcjonalnie.

Przypomnijmy, że należnej składki na ubezpieczenie zdrowotne nie odliczymy już od podatku. Jej realny koszt będzie zatem wyższy, nawet jeśli będziemy uiszczać składkę minimalną.

Jak widać, ustalając zakres swoich zobowiązań wobec państwa trzeba brać pod uwagę nie tylko stawkę podatku, lecz również stawkę składki zdrowotnej oraz możliwość zastosowania ulg i zwolnień.

Pozostałe formy opodatkowania PIT

Obok podatku rozliczanego na zasadach ogólnych i podatku liniowego, przedsiębiorcy mają w 2022 roku do wyboru jeszcze ryczałt oraz kartę podatkową. Warto w tym miejscu podkreślić, że z dniem 1 stycznia 2022 roku z karty podatkowej mogą skorzystać jedynie ci podatnicy, którzy byli w ten sposób opodatkowani przed 2022 rokiem.

Obie te formy opodatkowania omówimy w kolejnym artykule z cyklu „Polski Ład”.

[1] Źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-podatek-liniowy-po-wprowadzeniu-polskiego-ladu-czy-dalej-sie-oplaca

[2] Źródło: https://www.pit.pl/aktualnosci/polski-lad-zmiany-w-pit-dla-przedsiebiorcow-od-2022-r-1006320

[3] Źródło: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-nowy-polski-lad-skladka-zdrowotna-uzalezniona-od-dochodu-i-bez-odliczenia

Zmiany dla przedsiębiorców rozliczających się na podstawie podatku CIT

Wraz z wejściem w życie przepisów Polskiego Ładu zmieniły się zasady rozliczania podatku CIT (podatek od osób prawnych). Począwszy od stycznia tego roku tzw. minimalny CIT zapłacą wszystkie podmioty, które rozliczają się na podstawie podatku dochodowego od osób prawnych (na przykład spółki z o.o.), jeśli będą spełniać wymienione w przepisach warunki. Jednak najpierw przyjrzyjmy się ogólnie najważniejszym zmianom.

Polski Ład – najważniejsze zmiany w podatku CIT

• Przepisy Polskiego Ładu od 2022 roku wprowadzają tzw. minimalny podatek CIT (piszemy o tym poniżej)
• Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych przy użyciu programów komputerowych oraz obowiązek ich przesyłania w formie ustrukturyzowanej do urzędu skarbowego. Co prawda ten obowiązek ma wejść w życie dopiero od 1 stycznia 2023 r., ale nie warto czekać do ostatniej chwili, tylko zadbać o płynne przestawienie się już w ciągu tego roku.
• Uchylono przepis – art. 15e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – limitujący wysokość kosztów usług niematerialnych zaliczanych do kosztów podatkowych (obejmują one np. usługi doradcze, reklamowe, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych oraz niektórych wartości niematerialnych i prawnych, itp.). Do tej pory limit ten wynosił 3 mln złotych + 5% tzw. podatkowej EBITDA kosztów tzw. usług niematerialnych[1] (EBITDA = przychody – koszty operacyjne bez amortyzacji).
• Zmiany w zakresie tzw. estońskiego CIT – będą mogły z niego skorzystać spółdzielnie, spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne; zniesiony zostanie limit przychodowy, zniknie również opodatkowanie na wejściu i na wyjściu – szerzej o tym zagadnieniu piszemy poniżej.

Dodatkowo Polski Ład wprowadza zmiany dotyczące rozliczenia spółek z ograniczoną odpowiedzialnością z własnymi wspólnikami. Dotyczą one tzw. ukrytej dywidendy. Rozwiązania te wejdą w życie dopiero z początkiem 2023 r. (i prawdopodobnie będą w międzyczasie zmieniane), jednak trzeba je mieć na uwadze planując takie kwestie, jak najem przez spółkę składników majątku wspólnika czy wynagradzanie wspólnika za czynności wykonane na rzecz spółki.

Polski Ład – minimalny CIT

Przepisy o podatku minimalnym dotyczą podatnika, który jest spółką lub podatkową grupą kapitałową i:

• poniósł stratę z działalności gospodarczej albo
• osiągnął udział dochodów w przychodach z działalności gospodarczej na poziomie nie większym niż 1%.

Jak wynika z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przy obliczaniu tych wartości nie należy uwzględniać:

• zaliczonych do kosztów podatkowych, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, nakładów na nabycie, wytworzenie lub ulepszenie środków trwałych ani
• przychodów i kosztów związanych z transakcjami, dla których cena lub sposób jej określenia wynika z odrębnych przepisów.

Na wskaźnik dochodowości nie ma także wpływu odliczanie strat poniesionych przez podatnika w latach poprzednich.

Przepisy o podatku minimalnym nie dotyczą jednak między innymi podatników:

• którzy rozpoczęli działalność w danym roku podatkowym (nowe przepisy nie mają też zastosowania w kolejnych dwóch latach podatkowych od powstania spółki),
• którzy w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku poprzednim,
• których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada udziałów lub akcji w innych spółkach i podmiotach (a zatem przepisy nie dotyczą spółek, które zostały założone wyłącznie przez osoby fizyczne, np. przez dwóch handlowców),
• wchodzących w skład grupy co najmniej dwóch spółek, z których jedna posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio 75% udziału w każdej z pozostałych spółek, jeżeli rok podatkowy wszystkich spółek jest tożsamy oraz udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 1%.

Podatek ten wynosi 10% określonej wcześniej podstawy opodatkowania. Podstawę tę należy wyliczyć w szczególny sposób, określony dokładnie w art. 24ca ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Warto wiedzieć: podczas wyliczania straty i rentowności biznesu, wyłączeniu podlegają koszty związane z inwestycjami. Nie uwzględniaj więc kosztów związanych z nabywaniem lub ulepszaniem środków trwałych.

Jest to podatek dodatkowy w stosunku do podatku dochodowego obliczanego na normalnych zasadach, jednak podatnik może odliczyć od podatku minimalnego należny podatek dochodowy.

Wpłaty podatku minimalnego należy dokonać do końca marca następnego roku podatkowego.

Co to oznacza w praktyce?

Nowa danina uderza w dużym stopniu w branżę handlową, firmy z sektora FMCG, oferujące artykuły pierwszej potrzeby, takie jak m.in. żywność, napoje i środki czystości oraz inne przedsiębiorstwa z branży spożywczej. W tych segmentach niskie marże są standardem, więc w większości przypadków firmy wykazują rentowność poniżej 1 proc. Podatek stanowi więc obciążenie przede wszystkim dla biznesów, które nie wykazują zysków[2]. Dlatego właśnie, każdy przedsiębiorca powinien na bieżąco liczyć ewentualne straty i rentowność swojej działalności, aby wcześniej wiedzieć, czy zostanie zwolniony z obowiązku płacenia minimalnego podatku.

Aby wywiązać się z nowych obowiązków należy:

1. przez cały rok monitorować wysokość przychodu i dochodu (w oparciu o nowe przepisy),
2. po zakończeniu roku podatkowego ustalić, czy nasza spółka podlega przepisom o podatku minimalnym (poprzez ustalenie, czy poniosła stratę albo osiągnęła dochód mniejszy niż 1% przychodu), a jeśli tak, to…
3. ustalić podstawę opodatkowania, czyli kwotę, od której naliczymy 10% podatku minimalnego,
4. ustalić wysokość podatku minimalnego i ewentualnego podatku dochodowego, który możemy odliczyć,
5. wypełnić odpowiednią deklarację podatkową i dokonać wpłaty podatku na rachunek bankowy urzędu skarbowego (do końca 3. miesiąca następnego roku podatkowego).

Zapłacony podatek minimalny można odliczyć od podatku dochodowego należnego na normalnych zasadach w ciągu 3 kolejnych lat podatkowych.

Polski Ład – zmiany w estońskim CIT

Polski Ład wprowadza też sporo zmian, dzięki którym z formy opodatkowania estońskim CIT‑em może skorzystać znacznie więcej spółek, również działające w branży handlowej. Istotną zmianą jest to, że zniesiono wymóg nakładów na inwestycje.

Z opodatkowania estońskim CIT-em będą mogły od tego roku skorzystać spółki z o.o., akcyjne, proste spółki akcyjne, komandytowe oraz komandytowo-akcyjne[3]. Warunkiem będzie jednak, aby ich udziałowcami, wspólnikami lub akcjonariuszami były wyłączenie osoby fizyczne (mogą to być zarówno polscy, jak i zagraniczni rezydenci podatkowi).

Jeśli jako przedsiębiorca rozważasz skorzystanie z tego rozwiązania, to pamiętaj, że spółka którą prowadzisz, będzie musiała w szczególności:

• zatrudniać na podstawie umowy o pracę (lub innej umowy podlegającej ZUS) co najmniej 3 osoby w przeliczeniu na pełen etat przez większość roku podatkowego,
• w przypadku małych podatników (do 2 mln EUR przychodów) w pierwszym roku warunkiem jest zatrudnianie 1 pracownika,
• spółka nie może posiadać udziałów lub akcji w innych podmiotach,
• spółka musi osiągać większość swojego przychodu z działalności operacyjnej (przychody pasywne m.in. z wierzytelności, odsetek, poręczeń i gwarancji nie mogą stanowić więcej niż 50% przychodów),
• spółka nie może sporządzać sprawozdań finansowych zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości.

Przewidziano też dodatkowe preferencje dla podatników rozpoczynających dopiero swoją działalność.

Jeśli będziesz się rozliczać w oparciu o estoński CIT, to Twoja spółka – w myśl nowych przepisów – zapłaci podatek dopiero w momencie wypłaty zysku do wspólnika. W takim przypadku stawka ryczałtu (estońskiego CIT płaconego przez spółkę) będzie wynosić 10% dla małych podatników.

Warto wiedzieć: Od 2022 r. wejście w model rozliczenia estońskim CIT będzie możliwe w trakcie roku podatkowego.

[1] Źródło: https://www2.deloitte.com/pl/pl/pages/tax/articles/alerty-podatkowe/polski-lad-a-obszar-podatku-CIT-odslona-druga.html

[2] https://www.money.pl/podatki/polski-lad-pulapki-w-cit-rzad-bedzie-karac-firmy-za-niskie-dochody-ale-wylaczyl-z-przepisow-panstwowe-spolki-6731675761982176a.html

[3] Źródło: https://www.pit.pl/aktualnosci/polski-lad-zmiany-w-cit-od-2022-r-1006343

Polski Ład to szereg zmian dotyczących podatków, które Ty - jako Przedsiębiorca prowadzący własny biznes - będziesz musiał uwzględnić podczas rozliczania się z fiskusem. Ustawa zakłada niższe obciążenie finansowe dla małych firm – przede wszystkim tych, które osiągają dochód nieprzekraczający 6.500 zł brutto miesięcznie[1]. Wprowadzane zmiany mają być korzystne dla ponad 530 tys. polskich Przedsiębiorców. Przedstawiamy najważniejsze zmiany, o których trzeba wiedzieć, prowadząc własny sklep.

Przypominamy, że ewentualnej zmiany formy opodatkowania na ten rok można dokonać do 20 lutego 2022 r., dlatego warto przeanalizować nowe rozwiązania, aby wybrać to najkorzystniejsze dla swojego biznesu.

Polski Ład – zmiana wysokości kwoty wolnej od podatku

W 2022 r. podwyższona została kwota, jaką można zarobić bez płacenia podatku. Do tej pory wynosiła ona 8000 zł, zaś od stycznia bieżącego roku została zwiększona do 30 000 zł. Co to oznacza? Jeśli jako Przedsiębiorca zarabiasz (przychód – koszty uzyskania przychodu = dochód, czyli realne zarobki) rocznie nie więcej niż 30 000 zł i rozliczasz się na zasadach ogólnych (czyli według skali podatkowej), to Twój dochód w praktyce nie zostanie obciążony podatkiem (przy kwocie 30 000 zł Twoje zobowiązanie podatkowe wynosi 5100 zł, czyli dokładnie tyle, ile wynosi kwota zmniejszająca podatek – w efekcie kwoty te się równoważą). Niewykluczone jednak, że będziesz zobowiązany opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Polski Ład – co, jeśli zarobisz więcej?

Kolejną istotną zmianą, którą wprowadza Polski Ład, jest podniesienie II progu podatkowego z kwoty 85 528 zł na 120 000 zł. Jeśli Twój biznes pozwoli Ci zarobić w ciągu roku mniej niż limit ustalony na 120 000 zł, to podatek, jaki odprowadzisz od tej kwoty do urzędu skarbowego, wyniesie 17%. Podliczmy: zarobiłeś w skali roku 120 000 zł x 17% podatku = 20 400 zł minus ustalona kwota zmniejszająca podatek 5100 zł, czyli 20 400 – 5100 = 15 300 zł. Tyle w skali roku wyniesie podatek, jaki będziesz musiał oddać fiskusowi.

Natomiast, jeśli Twój dochód przekroczy 120 000 zł w skali roku, to podatek wyniesie 15 300 zł + 32% od kwoty, którą zarobisz ponad 120 000 zł. Kwota zmniejszająca podatek jest tutaj już wkalkulowana w powyższe 15 300 zł, nie odlicza się jej dodatkowo od ustalonej kwoty podatku.

Polski Ład – ulga dla klasy średniej

Jeśli rozliczasz się wg skali podatkowej, to będziesz mógł skorzystać z nowej preferencji podatkowej, tzw. ulgi dla klasy średniej[2] (nie jest ona dostępna dla Przedsiębiorców na ryczałcie czy tych, którzy wybrali opodatkowanie liniowe). Ulga jest stosowana w trakcie roku – przy obliczaniu zaliczek na podatek PIT. Polega ona na odliczeniu od dochodu kwoty, która jest ustalana indywidualnie w oparciu o wysokość uzyskanych przez Przedsiębiorcę przychodów (zwróć uwagę, że w tej konkretnej sprawie chodzi o przychód, a nie dochód). Z ulgi możesz skorzystać, jeśli prowadzisz działalność gospodarczą, która daje Ci przychód między 68 412 zł a 133 692 zł rocznie.

Z ulgi może też skorzystać Twój pracownik, jeśli uzyskuje przychody na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy). Ulga jest stosowana z mocy prawa, czyli automatycznie. Nie musisz składać żadnego oświadczenia.

Trzeba jednak pamiętać, że jeśli – z jakiegoś powodu – osiągniesz przychód niższy lub wyższy niż wskazane powyżej widełki, ulga przestanie Ci przysługiwać i zaoszczędzony podatek będziesz musiał zwrócić wraz z rocznym rozliczeniem.

Polski Ład – zmiany w składce zdrowotnej

Do tej pory składka zdrowotna pomniejszała zaliczkę na podatek dochodowy – można ją było w znacznej części odliczyć przy rozliczeniu rocznym. Polski Ład znosi tę zasadę – jako Przedsiębiorca nie odejmiesz już zapłaconych składek od należnego podatku. Podstawa składki będzie zależała od wysokości osiąganych przez Ciebie dochodów lub przychodów. Sposób obliczania składki zdrowotnej po zmianach będzie również zależał od wybranej formy opodatkowania dochodów. Składka może wynieść 9% podstawy wymiaru składki przy rozliczaniu się wg skali lub 4,9% w przypadku rozliczania się Przedsiębiorców opodatkowanych podatkiem liniowym[3]. Roczne rozliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne nastąpi po zakończeniu roku.

Jeżeli z rocznego zeznania będzie wynikało, że nadpłaciłeś składkę na ubezpieczenie zdrowotne, będziesz mieć 1 miesiąc, aby zawnioskować o zwrot nadpłaty.

Przedsiębiorcy, którzy zatrudniają pracowników, wykazują w kosztach podatkowych wypłaconą kwotę wynagrodzenia brutto, w tym należną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Tym samym składka na ubezpieczenie zdrowotne pracownika będzie dla Przedsiębiorcy kosztem uzyskania przychodów i pomniejszy zaliczkę na podatek dochodowy.

Polski Ład – korzystne zmiany w wynagrodzeniach Przedsiębiorców i pracowników

Najmocniej korzyści z Polskiego Ładu odczują Przedsiębiorcy i pracownicy, którzy zarabiają do 5700 zł brutto miesięcznie. Wzrost wynagrodzeń wśród tej grupy wynika z podwyższenia kwoty wolnej od podatku – do 30 000 zł (w ub. roku było to 8000 zł). Dzięki temu część osób należących do tej grupy nie będzie musiała płacić podatku. Natomiast dla pozostałych podatki będą niższe niż dotychczas.

Dla osób zarabiających od 5700 zł brutto do 12 800 zł brutto miesięcznie, reforma będzie co najmniej neutralna i to mimo braku możliwości odliczenia składki zdrowotnej. Neutralność zmian dla tej grupy pracowników to m.in. efekt ulgi podatkowej dla klasy średniej (o której pisaliśmy wyżej), która niweluje zmiany w składce zdrowotnej. W Polskim Ładzie będą nią objęci pracownicy i Przedsiębiorcy, którzy zarabiają od 5701 zł do 11 141 zł brutto miesięcznie[4] (czyli ich roczne przychody wynoszą od 68 412 zł do 133 692 zł).

Polski Ład – zmiany dot. użytkowania samochodu służbowego do celów prywatnych

To ważna informacja dla Przedsiębiorców i pracowników, którzy korzystają z samochodu służbowego także po pracy. Od stycznia 2022 r. obowiązują nowe zasady opodatkowania prywatnego używania samochodów służbowych. Ustalono następujące ryczałty przysługujące pracownikowi z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych[5]:

· 250 zł miesięcznie – dla samochodów elektrycznych oraz o pojemności silnika do 1600 cm3,

· 400 zł miesięcznie – dla pozostałych samochodów, o pojemności silnika powyżej 1600 cm3.

Ustawa określa również, że jeśli pracownik wykorzystywał samochód służbowy do celów prywatnych tylko przez część miesiąca, to wartość świadczenia ustala się za każdy dzień korzystania z samochodu w wysokości 1/30 kwoty ryczałtu. Ryczałt stanowi podstawę do opodatkowania oraz podlega rozliczaniu z ZUS-em, w szczególności może to zwiększyć podstawę obliczania składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

[1] Źródło: artykuł z infografikami na portalu podatki.gov.pl: https://www.podatki.gov.pl/polski-lad/przedsiebiorcy-zyskaja-polski-lad/

[2] Źródło: artykuł na portalu podatki.gov.pl: https://www.podatki.gov.pl/polski-lad/preferencje-dla-klasy-sredniej-polski-lad/

[3] Źródło: artykuł na portalu ZUS: https://www.zus.pl/o-zus/o-nas/programy-transformacji-cyfrowej-zus/zmiany-od-2022-r./zmiany-w-skladce-zdrowotnej

[4] Źródło: artykuł w serwisie kadry.infor.pl: https://kadry.infor.pl/wynagrodzenie/wysokosc-wynagrodzenia/5391366,Polski-Lad-wyzsze-wynagrodzenia-pracownikow-od-2022-r.html

[5] Źródło: artykuł w serwisie Business Insider z dn. 7.01.2022 r.: https://businessinsider.com.pl/technologie/motoryzacja/samochod-sluzbowy-do-celow-prywatnych-czy-nowy-lad-zwieksza-zobowiazania-pracownikow/fjzr6gn

1 lutego 2022 r. weszła w życie tarcza antyinflacyjna 2.0, której założeniem było obniżenie podatku VAT na wybrane towary. Początkowo obowiązywać miała ona jedynie przez sześć miesięcy, jednak 24 października br. prezydent podpisał ustawę przedłużającą jej działanie. Oznacza to utrzymanie niższej stawki VAT m.in. na podstawowe produkty spożywcze do 31 grudnia 2022 r.

Kategorie produktów objęte zerową stawką VAT

Co zatem znajdzie się w koszyku towarów z obniżoną do zera stawką VAT? Będą to produkty z podstawowych kategorii, takich jak:

· mięso i ryby oraz przetwory z nich,

· produkty mleczarskie,

· warzywa i owoce oraz przetwory z nich,

· zboża i produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze,

· niektóre napoje bezalkoholowe, np. zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego,

· napoje mleczne i tzw. mleka roślinne.

Bardziej szczegółową listę produktów spożywczych wraz z kodem CN[1] znajdziesz w tym artykule.

Konieczne zmiany w przestrzeni sklepowej – obowiązek informacyjny

Wraz z nową regulacją dotyczącą VAT na wszystkich sprzedawców towarów spożywczych, a więc również na właścicieli sklepów, nałożony zostanie obowiązek umieszczenia przy kasie w sklepie „czytelnej informacji”, że od dnia 1 lutego 2022 r. do dnia 31 lipca 2022 r. dla towarów spożywczych obowiązuje stawka podatku od towarów i usług obniżona do wysokości 0 procent”[2].

Czy żywność faktycznie stanieje?

Czy obniżona stawka VAT rzeczywiście przełoży się na obniżkę cen podstawowych towarów spożywczych? Pokażą to już najbliższe tygodnie, ale warto pamiętać, że jest wiele czynników, w dużej mierze niezależnych od właścicieli sklepów detalicznych, które mogą w przyszłości mieć wpływ na wysokość cen. Są to: już widoczne podwyżki cen gazu i prądu, łańcuch dostaw, zobowiązania wobec dostawców i kontrahentów czy notowania produktów na światowych rynkach, bezpośrednio oddziałujące na koszty zakupu towarów, o rosnącej inflacji nie wspominając.

Wskaźnik cen towarów i usług (czyli wskaźnik inflacji), opublikowany przez Główny Urząd Statystyczny na początku stycznia 2022 r., w przypadku żywności i napojów bezalkoholowych wyniósł aż 8,6% rok do roku. Średnio o tyle więcej płaciliśmy za jedzenie w grudniu 2021 r. w porównaniu z analogicznym okresem rok wcześniej[3].

O tym musisz pamiętać

Zgodnie z ustawą do zera ma spaść VAT na żywność i napoje objęte obecnie stawką 5 proc. Zachęcamy do szczegółowego zapoznania się z listą produktów spożywczych objętych nowelizacją. Pamiętaj, że właściciele sklepów spożywczych od 1 lutego zobowiązani są obniżyć wartość wybranych artykułów. Niezbędne jest również zamieszczenie czytelnego komunikatu informującego Twoich Klientów o wprowadzanych zmianach. W związku z nowelizacją ustawy premier zapowiedział kontrole w wybranych placówkach handlowych, mające na celu weryfikację cen towarów dostępnych na półkach.

[1] Kod CN - Nomenklatura scalona (w skrócie CN) to usystematyzowany wykaz towarów, za pomocą którego możliwe będzie sklasyfikowanie towarów na potrzeby obrotu międzynarodowego, statystyk handlu zagranicznego UE oraz obrotu wewnątrzwspólnotowego, więcej: https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-kody-cn-na-fakturze-czy-sa-konieczne

[2] Źródło: publikacja w serwisie Money.pl z dn. 12.01.2022: https://www.money.pl/gospodarka/obnizka-vat-na-zywnosc-nowy-obowiazek-dla-sklepow-6725568217246560a.html

[3] Źródło: publikacja w serwisie Polska The Times z dn. 14.01.2022: https://polskatimes.pl/0-proc-vat-na-zywnosc-sprawdz-ktore-produkty-potanieja-od-lutego-obnizka-vatu-na-zywnosc-z-5-do-0-proc/ar/c8-15992615

Z dniem 1 lutego 2022 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Ma ona na celu uszczelnienie przepisów dotyczących zakazu handlu w niedziele, aby m.in. uniemożliwić prowadzenie sprzedaży w siódmym dniu tygodnia tym placówkom, które świadczą usługi pocztowe jako ich dodatkowa forma działalności. Liczba niedziel handlowych została ograniczona – do siedmiu w skali całego roku. Poluzowano przepis dotyczący sprzedaży w niedziele niehandlowe w małych, osiedlowych sklepach – już nie tylko właściciel sklepu będzie mógł stać za kasą, ale także członkowie jego rodziny, jednak bez wynagrodzenia za pracę w tym dniu. Oto najważniejsze zmiany objęte nowelizacją:

„Na placówkę pocztową”

Jeszcze do końca stycznia 2022 r. wystarczy po prostu świadczyć usługi pocztowe, by sklep mógł być otwarty w każdą niedzielę. O konieczności doprecyzowania tego przepisu mówiło się od dawna. Chodzi o to, aby w niedziele mogły funkcjonować tylko te placówki, które wykażą, że rzeczywiście zajmują się usługami pocztowymi, a nie handlem detalicznym. Teraz, zgodnie ze znowelizowaną ustawą, przychody z usług pocztowych będą musiały stanowić ponad 40 proc. pozostałych przychodów danej placówki, a właściciel sklepu będzie musiał wypełniać specjalną dokumentację w tej kwestii. Rzadko który sklep będzie mógł to wykazać. Dlatego od 1 lutego 2022 r. sklepy oferujące usługi pocztowe jako dodatkową działalność np. dzięki podpisaniu umów z Pocztą Polską, InPostem lub inną firmą kurierską, będą musiały zostać zamknięte.

Za kasą już nie tylko właściciel sklepu

Od lutego na większą pomoc będą mogli liczyć przedsiębiorcy prowadzący niewielkie, np. osiedlowe sklepy. Dotychczas, aby otworzyć sklep w niedzielę niehandlową, za kasą musiał stać jego właściciel lub współwłaściciel. Nowelizacja ustawy przewiduje, że właściciele będą mogli korzystać także z pomocy bliskich, np.: małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków i dziadków[2]. Poza wspomnianymi wyżej sklepami, w których za kasą stoją właściciele sklepów lub członkowie ich rodziny, w dni objęte zakazem handlu sprzedaż mogą legalnie prowadzić m.in.:

• cukiernie, kawiarnie, kwiaciarnie, sklepy z prasą, sklepy z pamiątkami,
• stacje paliw,
• sklepy na dworcach i lotniskach,
• placówki pocztowe i punkty, w których przeważającą działalnością są usługi pocztowe (jak wyjaśniono powyżej),
• apteki.

[2] Źródło: artykuł na portalu Strefabiznesu.pl z dn. 16.01.2022 r.: https://strefabiznesu.pl/uszczelniony-zakaz-handlu-w-niedziele-w-wielu-sklepach-nie-zrobisz-juz-zakupow-sprawdz-ile-jest-niedziel-handlowych-w-2022-roku/ar/c3-15982261

Z początkiem roku 2021 wszedł w życie tzw. podatek cukrowy, czyli opłata od napojów zawierających cukier lub substancje aktywne, takie jak kofeina lub tauryna. Jego wprowadzenie miało na celu ograniczenie wśród Polaków konsumpcji napojów słodzonych i promocję prozdrowotnych wyborów konsumenckich. Po pierwszych trzech miesiącach widać już, czy wdrożenie nowego podatku przyniosło zamierzone efekty. Jak odbiło się to na branży?

Nowa opłata cukrowa obowiązuje wskutek podpisania Ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów. W konsekwencji zdrożały napoje uznawane powszechnie za niezdrowe, a więc te wysokosłodzone oraz o właściwościach pobudzających (popularne „energetyki”). Warto dodać, że podatek dotyczy nie tylko napojów zawierających cukier jako taki, ale także wszelkich substancji słodzących, jak bezkaloryczne słodziki czy stewia[1].

Opłata cukrowa składa się z dwóch części – stałej i zmiennej[2]. Część pierwsza wynosi 0,50 zł na litr w przypadku, kiedy zawartość substancji słodzącej nie przekracza 5g na 100 ml napoju. Jeżeli jednak produkt wykracza poza ten limit, dolicza się część zmienną, wynoszącą 0,05 zł za każdy gram cukru powyżej granicy 5g. Dodatkowo, jeżeli napój zawiera składniki takie jak kofeina czy tauryna, do opłat należy doliczyć jeszcze 0,10 zł za litr.

Więcej o sposobie ustalania wysokości „podatku cukrowego” przeczytasz tutaj.

Podatek cukrowy 2021 – pierwsze efekty

Nowa opłata objęła aż 59% napojów bezalkoholowych na rynku polskim[3], głównie produktów gazowanych, nektarów, wód smakowych, herbat mrożonych czy energetyków. Napoje te to istotna kategoria sprzedaży w handlu detalicznym. Znajdują się one średnio w co czwartym koszyku klienckim i odpowiadają za ponad 8% obrotów sklepów spożywczych do 500 m kw[4]. Oznacza to, że zmiany cen w tej kategorii artykułów były mocno odczuwalne zarówno dla klientów, jak i sprzedawców.

Jak podaje agencja badawcza Nielsen, w lutym 2021 ceny napojów objętych podatkiem cukrowym były wyższe średnio o 9.7% w stosunku do analogicznego okresu z roku poprzedniego (podczas, gdy kategorie nieobjęte opłatą zanotowały wzrosty na poziomie 0,8%)[5]. Sprzedaż produktów dotkniętych nowym podatkiem zmniejszyła się w lutym 2021 o 13,8% w stosunku do lutego 2020 (w tym samym okresie kategorie nim nieobjęte zanotowały spadek w wysokości 4,4%).[6]

W największym stopniu podatek cukrowy wpłynął na bezalkoholowe napoje gazowane, a także wody smakowe. W pierwszym przypadku średni wzrost cen wyniósł 26,5%, a towarzyszył temu spadek sprzedaży na poziomie 15,9%. W drugim zaś klienci musieli zapłacić średnio o 15,8% więcej, czemu towarzyszyło zmniejszenie zainteresowania o 27,2%.

Jak pokazują dane rynkowe, konsumenci, zamiast zwrócić się w stronę produktów nieobjętych opłatą cukrową, raczej decydowali się na ograniczanie swoich zakupów w całej kategorii napojów niealkoholowych (czyli także z uwzględnieniem czystej wody czy lub napojów witaminowych, dla sportowców). Średnia konsumpcja miesięczna na osobę spadła bowiem z 14,2 l do 13 l[7].

Spadki w sprzedaży – czy to skutek jedynie nowego podatku?

Jak podaje Centrum Monitorowania Rynku, na obniżenie sprzedaży kategorii napojów niealkoholowych mogło wpłynąć kilka czynników jednocześnie. Już w roku 2020 warunki nie sprzyjały wysokim obrotom – zarówno ze względu na COVID-19, jak i gorszą pogodę. Obecnie notujemy niekorzystną kumulację aż trzech elementów: temperatur, kolejnej fali epidemii oraz właśnie – opłaty cukrowej[8].

Podatek cukrowy 2021 – czego możemy spodziewać się dalej?

Według Nielsena, w kategorii gazowanych napojów niealkoholowych już teraz zauważono następujące tendencje[9]:

• zmniejszanie pojemności napojów – z 1 l na 0,85 l, a także odchodzenie od pojemności 2 l na rzecz 1,5 l oraz 1,75 l;
• wzrost znaczenia segmentu napojów typu light i zero  oraz o obniżonej zawartości cukru;
• zwiększanie udziału w rynku marek ekonomicznych.

Podatek cukrowy a zmiany w branży – co mogą zrobić przedsiębiorcy?

Właściciele sklepów powinni obserwować nie tylko trendy rynkowe w zakresie sprzedaży napojów słodkich, ale także przeanalizować, jak układa się sprzedaż wspomnianej kategorii w ich sklepie. Czy klienci chętniej wybierają produkty typu zero? A może coraz większym zainteresowaniem cieszą się mniejsze pojemności? Zapewnienie kupującym dostępu do artykułów najczęściej przez nich wybieranych może pomóc w utrzymaniu ich satysfakcji, a co za tym idzie – także zadowalających obrotów.

[1] Źródła: PIT.pl, Podatek cukrowy od stycznia 2021. Ile będzie wynosił i kto go zapłaci?, https://www.pit.pl/aktualnosci/podatek-cukrowy-od-stycznia-2021-ile-bedzie-wynosil-i-kto-go-zaplaci-995450. Dostęp 14.02.21; Księgowość infor.pl, Podatek cukrowy od 2021 r., https://ksiegowosc.infor.pl/wiadomosci/5157383,Podatek-cukrowy-od-2021-r.html. Dostęp 14.01.21.

[2] Ibidem.

[3] NielsenIQ, Sugar tax first effects, 30 marca 2021.

[4] CMR, Sprzedaż napojów bezalkoholowych po wprowadzeniu opłaty cukrowej, kwiecień 2021.

[5] NielsenIQ, Sugar tax first effects, 30 marca 2021.

[6] Ibidem.

[7] Ibidem.

[8] CMR, Sprzedaż napojów bezalkoholowych po wprowadzeniu opłaty cukrowej, kwiecień 2021.

[9] NielsenIQ, Sugar tax first effects, 30 marca 2021.

Już od przyszłego miesiąca w naszym kraju oraz w innych krajach członkowskich Unii Europejskiej wejdzie w życie zakaz wprowadzania do obrotu jednorazowych wyrobów z plastiku. Zmniejszenie jego zużycia jest jednym z najważniejszych celów Unii Europejskiej. UE zaczęła walkę z plastikiem w 2018 roku. Wtedy też 4 lipca wszedł w życie tzw. pakiet odpadowy, zaś w marcu 2019 roku Parlament Europejski zatwierdził dyrektywę plastikową. Co oznacza ona dla polskich przedsiębiorców?

Przedmioty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych są głównymi wyrobami zaśmiecającymi naszą planetę. Mikrocząsteczki plastiku zalegają nie tylko na lądach, ale też na dnie mórz i oceanów. Szacuje się, że tworzywa sztuczne stanowią ponad 80% wszystkich odpadów morskich. Plastik jest w powietrzu, w wodzie pitnej, w arktycznym lodzie. Amerykańscy naukowcy dowiedli, że plastikowe włókna znaleziono nawet w deszczu.

Konsumenci nie pozostają obojętni na takie informacje i coraz bardziej wymagają proekologicznych postaw już nie tylko od rządów państw czy największych światowych korporacji, ale nawet pojedynczych przedsiębiorców i osób prywatnych. Świadomość w tym temacie wzrasta, a co za tym idzie – także potrzeby klientów. Dlatego włączenie się w „zielony” trend to działanie nie tylko szlachetne i odpowiedzialne, ale także… zwyczajnie opłacalne. Warto przecież wsłuchiwać się w głos klientów i zaspokajać ich potrzeby.

Przeczytaj także: Kim jest odpowiedzialny konsument? Czy umiesz odpowiedzieć na jego potrzeby?

Jaki jest cel wprowadzenia dyrektywy plastikowej?

Ograniczenie przedostawania się plastiku do ekosystemu jest zadaniem trudnym. Jednak podejmując odpowiednie działania, można mu zapobiec. Właśnie po to, by zmniejszyć szkody związane z zanieczyszczaniem środowiska naturalnego przez tworzywa sztuczne, Unia Europejska wprowadziła tzw. dyrektywę plastikową* (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko). Jej przepisy obowiązują od 1 stycznia 2021 roku. W Polsce mają wejść w życie już niedługo, bo 3 lipca 2021 roku.

„Tworzywo sztuczne” a „produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych”

Żeby w pełni zrozumieć zapisy nowej dyrektywy, najpierw trzeba przyjrzeć się stosowanym w niej definicjom. Warto szczególnie zrozumieć, czym według Unii jest produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych? Odpowiedź można znaleźć w samej dyrektywie.

Według niej produkt jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych oznacza „produkt w całości lub częściowo wykonany z tworzyw sztucznych, który nie został przeznaczony, zaprojektowany ani wprowadzony do obrotu tak, aby osiągnąć w ramach okresu żywotności wielokrotną rotację poprzez zwrócenie go do producenta w celu powtórnego napełnienia lub ponownego użycia do tego samego celu, do którego był pierwotnie przeznaczony.” [1] [2]

Polecamy zwrócić uwagę na ostatnie zdanie powyższej definicji. Zgodnie z takim rozumieniem, produktami jednorazowego użytku są nie tylko np. jednorazowe kubeczki czy talerze, ale wszystkie produkty w plastikowych opakowaniach, których nie używa się po raz wtóry w tym samym celu. W tym np. szampony i plastikowe butelki po napojach – nawet, jeśli nadają się do recyklingu.

Dyrektywa plastikowa a polskie przepisy

Co oznacza dyrektywa dla polskich przedsiębiorców? Przede wszystkim, dyrektywę należy rozumieć jako przepisy stopniowo wycofujące nienadający się do recyklingu plastik, a także produkty jednorazowego użytku, z produkcji i obrotu w krajach Unii Europejskiej. Z powodu konieczności wdrożenia ich wymogów w Polsce do 3 lipca, Minister Klimatu i Środowiska opublikował projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej.

Co projekt zmieni w handlu detalicznym? Całkiem sporo, bo przepisy wprowadzają m.in.:

• zakaz sprzedaży produktów jednorazowych z tworzyw sztucznych, takich jak: talerzyki i inne naczynia, sztućce: widelce, noże, łyżki i pałeczki, mieszadełka i słomki do napojów, opakowania na żywność, kubki i pojemniki na napoje wykonane z polistyrenu ekspandowanego, w tym ich zakrętki i wieczka, kijki do balonów czy patyczki higieniczne. Jeśli przedsiębiorcy wprowadzą do obrotu te produkty przed dniem wejścia ustawy w życie, będą mogli je sprzedawać aż do wyczerpania;
• wymóg w oznakowaniu niektórych produktów widoczną i nieusuwalną grafiką, jak prawidłowo zagospodarować odpad. Dotyczyć on będzie wyrobów tytoniowych z filtrami, kubków na napoje, podpasek, tamponów czy nawilżanych chusteczek;
• dodatkową opłatę pobieraną w sklepach i gastronomii za kubki z tworzyw sztucznych z pokrywkami oraz za pojemniki na żywność, w tym pojemniki typu fast food, z których bezpośrednio spożywa się jedzenie. Będzie ona doliczona do ceny produktu podobnie jak to jest w przypadku reklamówek. Ma to na celu zniechęcenie kupujących do nabywania opakowań jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego.

Powyższe przepisy wejdą w życie już teraz. Ale to nie koniec. Za 4 lata dyrektywa zakłada również inne zmiany, m.in.:

• od 3 stycznia 2025 roku wieczka i nakrętki plastikowe będzie można wprowadzić do obrotu tylko wówczas, jeśli będą na stałe przymocowane do butelek i pojemników;
• od 2025 roku plastikowe butelki muszą być wyprodukowane w minimum 25% z materiału pochodzącego z recyklingu, a od 2030 roku muszą zawierać co najmniej 30% przetworzonego plastiku;
• do 2025 roku poziom zbiórki i recyklingu plastikowych butelek na napoje jednorazowego użytku ma wynieść 77%, a do 2029 roku - 90%.

Co z tą opłatą?

Jak już wspominaliśmy, w projekcie nowelizacji przewidziano ustanowienie nowej opłaty produktowej za wprowadzanie do obrotu i udostępnianie nabywcom jednorazowych produktów z tworzywa sztucznego. Stawka ma wynosić maksymalnie 1 złoty za jedną sztukę opakowania i będzie doliczana do sprzedawanego w nim produktu. Dokładna wysokość opłaty zostanie określona w osobnym rozporządzeniu [3]. Zebrane pieniądze przedsiębiorcy będą wpłacać raz na kwartał na konto marszałka danego województwa.

Przepisy ustawy przewidują także obowiązek prowadzenia specjalnej ewidencji kupionych i wydanych opakowań jednorazowego użytku z tworzywa sztucznego w danym roku. Zobowiązane będą ją prowadzić sklepy i właściciele punktów gastronomicznych. Przedsiębiorcy, którzy posiadają więcej niż̇ jedną placówkę̨ handlu czy gastronomii, prowadzić mają ewidencję oddzielnie dla poszczególnych jednostek i przechowywać przez okres 5 lat. Minister ma obowiązek raportowania do Unii Europejskiej poziomu plastikowych opakowań, dlatego kary za brak jej prowadzenia będą surowe.  

Koszty związane z wdrożeniem unijnych regulacji ostatecznie poniosą konsumenci. Jednak regulacje te będą miały wpływ na przyzwyczajenia nie tylko ich, ale i przedsiębiorców. Czy dyrektywa plastikowa przyniesie oczekiwane skutki? Będzie można to ocenić za kilka lat. W związku z powyższym warto być na bieżąco z przepisami, bo to właśnie odpowiednimi działaniami przedsiębiorcy będą mogli zadbać o środowisko naturalne przyszłych pokoleń.

[1] Pełna treść dyrektywy https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52018PC0340&from=PL . Dostęp 2.06.2021.

[2] Definicja tworzywa sztucznego (art. 3 pkt 1) https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/zawiadomienie-komisji-wytyczne-komisji-dotyczace-produktow-jednorazowego-69448599 . Dostęp 3.06.2021.

[3] https://biz.legalis.pl/nowa-oplata-produktowa-od-jednorazowych-opakowan/ Dostęp 3.06.2021.

Inne źródła:

Od kiedy dyrektywa plastikowa https://bagstar.pl/blog/post/dyrektywa-plastikowa dostęp 2.06.2021

Dyrektywa platikowa https://pchig.pl/blog/dyrektywa-plastikowa/  dostęp 2.06.2021

Projekt ustawy https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12345305/katalog/12777253#12777253 dostęp 2.06.2021

Opłata produktowa https://www.podatki.biz/artykuly/podatki-2021-bedzie-nowa-oplata-produktowa-od-jednorazowych-opakowan_16_47014.htm dostęp 2.06.2021

CIT (Corporate Income Tax) to nic innego jak podatek dochodowy od osób prawnych, czyli odpowiednik popularnego PIT-u. Do jego rozliczenia zobowiązane są m.in. osoby prawne i spółki kapitałowe (np. sp. z o.o. czy akcyjne). Standardowo wskazane podmioty po zamknięciu roku podatkowego muszą w przeciągu pierwszych trzech miesięcy (do 31 marca) złożyć odpowiedni formularz do urzędu skarbowego. Jednak w tym roku termin rozliczenia został wydłużony do 30 czerwca. Sprawdź, jakie są stawki CIT na 2021 rok i warunki stosowania preferencyjnej stawki podatku dochodowego.

Podatek dochodowy od osób prawnych w Polsce płacą zarówno największe podmioty gospodarcze, jak i te mniejsze, z różnych gałęzi gospodarki. Kwestie związane z podatkiem CIT reguluje Ustawa z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych, która była wielokrotnie nowelizowana.

Zmiany w podatkach. Jakie są stawki podatku dochodowego od osób prawnych na 2021 rok?

Podstawowy podatek od dochodów osób prawnych wynosi 19%. Obowiązuje także preferencyjna stawka – 9% dla małych podatników oraz podmiotów, które rozpoczęły działalność w danym roku. Z początkiem 2021 roku wzrósł limit bieżących przychodów pozwalający na korzystanie z 9% stawki CIT – z 1,2 mln do 2 mln euro. Przeliczany jest on według średniego kursu euro Narodowego Banku Polskiego na pierwszy dzień roboczy roku podatkowego. W 2021 roku jest to kurs z 4 stycznia, który wynosi 4,5485 zł za euro^[1].

Aby rozliczać CIT na preferencyjnych warunkach trzeba jednak spełnić jednocześnie drugi wymóg. Górny próg przychodów z poprzedniego roku (w tym wypadku 2020 r.) nie może przekroczyć 2 mln euro. Tę kwotę przelicza się jednak według średniego kursu euro na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego. 1 października 2020 roku kurs ten wynosił 4,5153 zł za euro. Co ważne, pułap dotyczący bieżących przychodów liczony jest bez VAT (netto), a obejmujący przychody z poprzedniego roku z należnym VAT (czyli brutto). Dodatkowo limit bieżący odnosi się do przychodów innych niż zyski kapitałowe, natomiast ubiegłoroczny do tych ze sprzedaży^[2].

Podatki 2021. Przychody i koszty przy rozliczaniu CIT

Opodatkowaniu podlega dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz z innych źródeł, czyli przychód pomniejszony o koszty jego uzyskania. Nie brakuje jednak przypadków, kiedy opodatkowaniu podlega sam przychód. W takiej sytuacji spółka nie może uwzględnić w rozliczeniu poniesionych kosztów.

Koszty uzyskania przychodu w CIT to temat budzący sporo emocji. Z jednej strony pozwalają na obniżenie wysokości podatku, z drugiej – w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie znajdziemy zamkniętego katalogu wydatków stanowiących koszty uzyskania przychodów. W tym przypadku dobrym „drogowskazem” dla spółek jest informacja, że do kosztów zaliczyć można wszystkie wydatki poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania i zabezpieczenia ich źródła. Trzeba mieć na uwadze, że to, czy dany rozchód możemy zakwalifikować jako koszt podatkowy, zależy przede wszystkim od rodzaju prowadzonego biznesu. Może się zdarzyć tak, że poniesiony wydatek bezsprzecznie stanowi koszt w jednej firmie, a w innej jest zupełnie bezzasadny^[3]. Jeśli koszty zostały poniesione w obcej walucie, przelicznik stanowi średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego, który poprzedza dzień poniesienia kosztu.

Podatki 2021. Gdzie znaleźć i jak wypełnić deklarację CIT-8?

CIT-8 jest zeznaniem, które nie dotyczy każdego podatnika. CIT-8 składają osoby prawne oraz spółki kapitałowe i komandytowo-akcyjne, których siedziba mieści się w Polsce. Udogodnieniem dla podatników jest to, że zeznanie CIT-8 wypełnia się wyłącznie drogą elektroniczną. Deklarację wysyła się do naczelnika urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę swojej działalności. Musi być ona złożona w określonym terminie. Zazwyczaj przedsiębiorcy mają na to trzy miesiące od daty zakończenia roku podatkowego. W tym roku, na mocy rozporządzenia Ministerstwa Finansów, przedłużono termin na rozliczenie podatku aż do końca czerwca, by ułatwić podatnikom w trudniejszym okresie epidemii wywiązanie się z ustawowego obowiązku ^[4].

Formularz CIT-8 znaleźć można na stronie e-deklaracje. Na tej witrynie znajdują się także instrukcje i poradniki, w jaki sposób należy wypełnić zeznanie. Nie można zapomnieć o niezbędnych załącznikach oraz o tym, by złożyć elektroniczny podpis.

^[1] Dziennik Gazeta Prawna, Wiadomo, kto może w 2021 r. płacić 9 proc. CIT, https://podatki.gazetaprawna.pl/artykuly/8068166,9-proc-cit-2021-prog-preferencyjna-stawka-podatku-dochodowego.html . Dostęp: 26.03.21.

^[2] Ibidem.

^[3] poradnikprzedsiebiorcy.pl, Koszty uzyskania przychodów w CIT - najważniejsze informacje, https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-koszty-uzyskania-przychodow-w-cit-najwazniejsze-informacje . Dostęp: 26.03.21.

^[4] gov.pl, Termin rozliczenia podatku CIT przedłużony do 30 czerwca 2021 r., https://www.gov.pl/web/finanse/termin-rozliczenia-podatku-cit-przedluzony-do-30-czerwca-2021-r . Dostęp: 26.03.21.

Na światowym i krajowym rynku wciąż widoczna jest niepewność związana z rozprzestrzenianiem się COVID-19, jednak coraz więcej firm i branż uczy się funkcjonować w nowej rzeczywistości. Jaki dla polskiego rynku będzie 2021 rok? Czy czeka nas dalszy spadek gospodarki, czy jednak ożywienie? Na co powinni przygotować się przedsiębiorcy? Przedstawiamy najważniejsze trendy na najbliższe miesiące i analizy ekonomistów.

Epidemia COVID-19 wciąż pozostaje głównym czynnikiem wpływającym na światową gospodarkę. Chociaż firmy nadal działają w warunkach niepewności związanej z rozwojem sytuacji epidemicznej, w nowej rzeczywistości radzą sobie coraz lepiej – dostosowują się i uodparniają na zmiany. Już w drugiej połowie 2020 roku rosła odporność rynków na skutki epidemii – podczas gdy liczba zachorowań w trakcie drugiej fali była znacznie większa niż w pierwszej, restrykcje były o 25-50% mniej dotkliwe dla gospodarki, aniżeli wiosną. Chociaż obecnie mówi się już o „trzeciej fali” epidemii i ponownie znajdujemy się w okresie wzmożonej izolacji społecznej, prognozy ekspertów, mimo wszystko, pozwalają spojrzeć na 2021 rok z pewną dozą optymizmu. Według nich, z dużym prawdopodobieństwem będzie to jednak początek powrotu do normalności. W 2022 roku natomiast prognozowane jest mocne odbicie konsumpcji i powrót na drogę wzrostu gospodarczego^[1].

Polscy przedsiębiorcy poradzili sobie z trudnościami

Jak wynika z drugiej edycji badania „COVID-19 Business Pulse Survey – Polska”, zrealizowanego przez Bank Światowy i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, rodzime MŚP z takich branż jak np. przemysł, handel i usługi, coraz lepiej radzą sobie z ograniczeniami spowodowanymi epidemią koronawirusa. Choć wpływ COVID-19 na sprzedaż jest nadal wyraźnie zauważalny, to w opiniach przedsiębiorców sytuacja się poprawiła – wiosną 2020 roku 69% badanych deklarowało spadek sprzedaży w porównaniu z analogicznym okresem 2019 roku, jesienią odpowiedziało tak już tylko 52% przedsiębiorców^[2]. Pod znakiem zapytania pozostaje obecna, wiosenna dynamika zmian wielkości sprzedaży na rynku, w związku z najnowszymi obostrzeniami wprowadzonymi w marcu. Warto jednak zaznaczyć, że tegoroczne zaostrzone ograniczenia nie są już dla nikogo nowością – przedsiębiorcy mieli już bowiem do czynienia z takimi warunkami prowadzenia biznesu.

Po roku od wybuchu epidemii przedsiębiorcy prezentują umiarkowany optymizm, kondycja finansowa ich firm nie jest najgorsza. Instytut Keralla Research, na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor, co kwartał przeprowadza badanie wśród mikro, małych i średnich firm. W I kwartale 2021 roku na 500 przebadanych firm niemal połowa (47%) zadeklarowała, że obecna sytuacja finansowa ich biznesów nie jest “ani dobra, ani zła”, 35% stwierdziło, że firma jest w dobrej kondycji, a niecałe 15%, że w złej lub bardzo złej^[3]. Nie każda branża została doświadczona w ten sam sposób przez epidemię. Handel ucierpiał stosunkowo najmniej na tle innych gałęzi gospodarki – dla przykładu rynek FMCG w Polsce wzrósł o ponad 4,6% pod względem wartości sprzedaży, w porównaniu z 2019 rokiem^[4].

Początek powrotu do normalności

Ekonomiści z głównych polskich banków wskazują, że dynamika PKB w 2021 roku wyniesie 4,2%. Dałoby to wynik podobny do tego sprzed epidemii – 4,5% w 2019 roku. Dla gospodarki będzie to bardzo pozytywny sygnał, po 2020 roku, w którym obserwowaliśmy spadek PKB o około 3%, po raz pierwszy od niemal trzydziestu lat^[5]. Ekonomiści podkreślają, że polska gospodarka przechodzi przez kryzys związany z COVID-19 stosunkowo łagodnie, dzięki czemu zachowała stabilną strukturę. Prawdopodobnie umożliwi to wejście na ścieżkę mocnego i trwałego wzrostu gospodarczego, gdy epidemia znajdzie się pod kontrolą. Duży wpływ na stabilny wzrost polskiego PKB, szczególnie od 2022 roku i w kolejnych latach, będą miały środki z budżetu UE oraz unijnego Funduszu Odbudowy^[6].

Silny eksport i konsumpcja prywatna

Pozytywny wpływ na odbicie PKB, jakie będziemy najpewniej obserwować już od połowy 2021 roku, będą miały silny eksport i konsumpcja prywatna. Ekonomiści wskazują, że oba wskaźniki powinny powoli wracać do poziomu z 2018 roku. Spodziewane jest utrzymanie pozytywnych trendów w handlu zagranicznym i dobrego stanu bilansu płatniczego. W grudniu 2020 roku eksport towarów z Polski wzrósł o 14,8% w porównaniu z grudniem 2019 roku. W całym 2020 roku eksport spadł zaledwie o 0,2%^[7].

Poziom konsumpcji będzie mocno uzależniony od sytuacji epidemicznej w kraju. Konsumpcja w pierwszym kwartale 2021 roku wciąż pozostaje ograniczona, w szczególności w zakresie usług, ze względu na obowiązujące restrykcje. Nastąpi jednak, prawdopodobnie już w drugim i trzecim kwartale, ożywienie i wydatki na towary powinny pozostać w trendzie wzrostowym już do końca roku. Ekonomiści przewidują, że duży wpływ na to będzie miał rosnący optymizm związany ze szczepieniami. Jednak bardzo silnego odbicia konsumpcji prywatnej możemy spodziewać się dopiero od 2022 roku^[8].

Co prognozy oznaczają dla przedsiębiorców?

Epidemia COVID-19 doprowadziła do wielu zmian w światowej gospodarce. Firmy, jak i całe branże, musiały dostosować się do nowej rzeczywistości. Jednak zarówno dane makroekonomiczne, jak i przewidywania ekonomistów pokazują, że niedługo może okazać się, że najgorsze jest już za nami, a w przyszłość możemy patrzeć z dużą dozą optymizmu, czekając na powolny, ale stabilny wzrost gospodarczy (oczywiście pod warunkiem, że obecna sytuacja epidemiczna znajdzie się pod kontrolą w ciągu najbliższych tygodni). Oznacza to, że kiedy wejdziemy w okres stabilizacji w związku z COVID-19, przedsiębiorcy prawdopodobnie będą mogli powoli przygotowywać się na ożywienie rynkowe, a co za tym idzie – powrócić do planowania rozwoju swoich przedsiębiorstw i ewentualnych nowych inwestycji.

^[1] Puls Biznesu, Gospodarka uodporni się na COVID, https://www.pb.pl/gospodarka-uodporni-sie-na-covid-1104628 . Dostęp: 12.03.21.

^[2] Bank Światowy i PARP, COVID-19 Business Pulse Survey - Polska, grudzień 2020, http://pubdocs.worldbank.org/en/921971610580614907/Poland-COV-BPS2-Survey-Poland-results-Polish-FINAL.pdf . Dostęp: 15.03.21.

^[3] BIG InfoMonitor, Po roku pandemii narasta zniecierpliwienie firm, choć z kondycją nie jest najgorzej, https://media.big.pl/informacje-prasowe/652808/po-roku-pandemii-narasta-zniecierpliwienie-firm-choc-z-kondycja-nie-jest-najgorzej . Dostęp: 12.03.21.

^[4] Nielsen, Panel Handlu Detalicznego, Total Poland FMCG, styczeń 2021.

^[5] Puls Biznesu, Gospodarka uodporni się na COVID, https://www.pb.pl/gospodarka-uodporni-sie-na-covid-1104628 . Dostęp: 12.03.21.

^[6] gazetaprawna.pl, W 2021 roku możliwy jest w Polsce nawet 5-proc. wzrost PKB, https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/8059233,w-2021-roku-mozliwy-jest-w-polsce-nawet-5-proc-wzrost-pkb.html . Dostęp: 15.03.21.

^[7] forsal.pl, NBP: eksport liczony w euro wzrósł o 14,8 proc. r: r, import wzrósł o 13,6 proc. w XII, https://forsal.pl/gospodarka/finanse-publiczne/artykuly/8096007,nbp-eksport-w-euro-wzrosl-o-148-proc-r-r-import-o-136-proc-w-xii.html . Dostęp: 15.03.21.

^[8] Puls Biznesu, Gospodarka uodporni się na COVID, https://www.pb.pl/gospodarka-uodporni-sie-na-covid-1104628 . Dostęp: 12.03.21.

Aktualnie stosunki między franczyzodawcą a franczyzobiorcą reguluje kodeks cywilny oraz właściwe umowy. Do narzędzi samoregulacji dołącza właśnie Kodeks Dobrych Praktyk, który powstał na drodze dialogu wszystkich zainteresowanych stron.  Kodeks ma za zadanie promować najlepsze standardy działania modeli franczyzy oraz zachęcić branżę do ich przestrzegania. Czy ma szansę wpłynąć w pozytywny sposób na branżę? Sprawdź, jakie zmiany dla rynku franczyzy przewiduje.

Celem Kodeksu jest określenie dobrych praktyk, zasad i standardów, którymi będą kierowali się przyszli sygnatariusze dokumentu – franczyzodawcy i organizacje zrzeszające franczyzobiorców – zarówno w ramach wzajemnej współpracy, jak również przed jej zawarciem i bezpośrednio po jej rozwiązaniu^[1]. Co ważne, są to uniwersalne zapisy, które będą stosowane w przypadku każdego modelu franczyzowego, niezależnie od branży.

Definicja franczyzy

W Polskim systemie prawnym brakuje jednoznacznej definicji franczyzy. Kodeks Dobrych Praktyk ma to zmienić. Autorzy kodeksu wskazują, że franczyza jest sposobem prowadzenia biznesu, którego istota polega na tym, że franczyzodawca udziela franczyzobiorcy prawa do korzystania z opracowanego i sprawdzonego w warunkach rynkowych sposobu prowadzenia działalności gospodarczej, w zamian za stosowne wynagrodzenie. Zawsze z zastrzeżeniem, że działalność franczyzobiorcy prowadzona jest pod marką franczyzodawcy, ale na własny rachunek i ryzyko franczyzobiorcy, jako niezależnego i samodzielnego przedsiębiorcy. Kodeks podkreśla także, że franczyzobiorcy działając pod marką franczyzodawcy i zgodnie z zasadami systemu franczyzowego, pracują na renomę franczyzodawcy i jednocześnie z tej renomy czerpią dla siebie wymierną korzyść – główną są  klienci ufający marce^[2].

Jasna i precyzyjna umowa franczyzowa

Ważnym elementem prac nad Kodeksem Dobrych Praktyk był wątek umów pomiędzy franczyzodawcą i franczyzobiorcą. Kodeks ma gwarantować jawność umowy franczyzowej oraz wiarygodność firm franczyzowych wobec franczyzobiorców w trakcie rekrutacji do sieci, współpracy i trwania umowy^[3]. W kodeksie znalazł się m.in zapis obligujący franczyzodawców do przedstawienia treści umowy oraz innych istotnych informacji na 14 dni przed podpisaniem umowy. Dzięki temu kandydat na franczyzobiorcę będzie miał okazję nie tylko się z nimi dokładnie zapoznać, ale także skonsultować je ze specjalistami^[4]. Dodatkowo, zgodnie z zapisami Kodeksu, umowa franczyzy powinna być możliwie jasna i jednoznaczna. Powinna także zawierać kilkanaście stałych, zalecanych w Kodeksie elementów, jak np.: precyzyjne określenie praw i obowiązków stron umowy, wskazanie wysokości opłat i mechanizmów wzajemnych rozliczeń, określenie czasu trwania umowy oraz warunków jej wypowiedzenia^[5].

Prawa i obowiązki obu stron

Jednym z celów powstania Kodeksu Dobrych Praktyk było upowszechnienie wiedzy na temat zasad działania franczyzy, w tym przede wszystkim praw i obowiązków obu stron. Kodeks jest zbiorem zasad dobrej współpracy między franczyzobiorcami i franczyzodawcami, które zwiększą bezpieczeństwo działania rynku oraz ułatwią zrozumienie biznesu w modelu franczyzowym dla wszystkich podmiotów z nim związanych^[6]. Franczyzobiorca powinien mieć świadomość, że jego działania i sposób wykonywania umowy franczyzy mają istotny wpływ na postrzeganie marki przez klientów. W związku z tym mają wpływ nie tylko na jego własny biznes, ale również na biznesy innych franczyzobiorców i franczyzodawcy. Wzajemna współpraca franczyzodawców i franczyzobiorców wymaga rzetelnego podejścia do wykonywania obowiązków przez obie strony. Konieczny jest także stały dialog oraz zaufanie i wiara we wspólne przedsięwzięcie. Obok dobrego pomysłu na biznes, są to podstawy udanej franczyzy^[7].

Zgodnie z postanowieniami Kodeksu, franczyzobiorcy zobowiązani będą do prowadzenia biznesu zgodnie z wytycznymi franczyzodawcy, informując go o różnych kwestiach związanych z biznesem,  niezbędnych do weryfikacji prawidłowego wykonywania umowy franczyzowej. Franczyzodawca natomiast, w ramach umowy licencyjnej, przekazuje franczyzobiorcy kompleksową wiedzę na temat biznesu, oferuje szkolenia, zapewnia dostęp do towarów i usług w atrakcyjnych cenach oraz możliwość korzystania ze znanej marki, która już od pierwszego dnia daje przewagę konkurencyjną.^[8]

Kodeks Dobrych Praktyk – czy zmieni branżę na lepsze?

Prace nad Kodeksem Dobrych Praktyk po raz pierwszy zjednoczyły organizacje reprezentujące mniejsze firmy i franczyzobiorców oraz franczyzodawców. Obie strony nawiązały dialog i w dalszym ciągu wymieniają doświadczenia i prowadzą rozmowy, które pozwalają rozwijać i doskonalić rynek franczyzy w Polsce. Taka współpraca może istotnie przyczynić się do rozwoju i zwiększenia konkurencyjności polskiej franczyzy.

^[1] Wiadomości Handlowe, Taki będzie kodeks dobrych praktyk we franczyzie. Poznaj założenia dokumentu!, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/taki-bedzie-kodeks-dobrych-praktyk-we-franczyzie-poznaj-zalozenia-dokumentu-tylko-u-nas/3 . Dostęp: 04.03.21.

^[2] Ibidem.

^[3] Polska Organizacja Franczyzodawców, Franczyza jest jedna, https://franczyza.org.pl/franczyza-jest-jedna/ . Dostęp: 05.03.21.

^[4] Dla Handlu, Samoregulacja franczyzy to krok w dobrym kierunku, https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/wiadomosci/samoregulacja-franczyzy-to-krok-w-dobrym-kierunku-wywiad,93996.html . Dostęp: 05.03.21.

^[5] Wiadomości Handlowe, Taki będzie kodeks dobrych praktyk we franczyzie. Poznaj założenia dokumentu!, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/taki-bedzie-kodeks-dobrych-praktyk-we-franczyzie-poznaj-zalozenia-dokumentu-tylko-u-nas/3 . Dostęp: 04.03.21.

^[6] biznes.interia.pl, Sądne chwile dla franczyzy. Samoregulacja albo dokręcenie śruby, https://biznes.interia.pl/firma/news-sadne-chwile-dla-franczyzy-samoregulacja-albo-dokrecenie-sru,nId,4720987 . Dostęp: 05.03.21.

^[7] Wiadomości Handlowe, Taki będzie kodeks dobrych praktyk we franczyzie. Poznaj założenia dokumentu!, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/taki-bedzie-kodeks-dobrych-praktyk-we-franczyzie-poznaj-zalozenia-dokumentu-tylko-u-nas/3 . Dostęp: 04.03.21.

^[8]  Polska Organizacja Franczyzodawców, Franczyza jest jedna, https://franczyza.org.pl/franczyza-jest-jedna/ . Dostęp: 05.03.21.