Na początku tego roku ogólna liczba sklepów działających w sektorze spożywczym wynosiła aż 198 501[1], z uwzględnieniem placówek niewyspecjalizowanych. Wielu właścicieli znajduje się w takim momencie rozwoju biznesu, w którym pojawia się pytanie o przekazanie firmy i jej dalsze losy. Pomocą w przeprowadzeniu skutecznej sukcesji mogą okazać się najnowsze przepisy, które wchodzą w życie w maju. Wyjaśniamy, na czym polega ustawa o fundacji rodzinnej
Od 22 maja br. zacznie obowiązywać ustawa z 26 stycznia 2023 r., przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii, o fundacji rodzinnej. Jakie korzyści nowe postanowienia mogą przynieść przedsiębiorcom z sektora handlowego? Przepisom powinni przyjrzeć się szczególnie Ci, którzy od lat prowadzą choćby kilka sklepów spożywczych, przy zróżnicowanym zaangażowaniu członków rodziny. Sytuacje losowe, takie jak śmierć założyciela lub właściciela placówki handlowej czy przejście na emeryturę, mogą wywołać wiele niepotrzebnych nieporozumień przy przekazywaniu biznesu następcom. Według uzasadnienia ustawodawcy, nowe prawo zostało opracowane, ponieważ w Polsce blisko 830 tys. firm to firmy rodzinne. Z kolei z danych Instytutu Biznesu Rodzinnego z 2021 wynika, że w najbliższych latach tematem sukcesji chciało zająć ok. 57 proc. przedsiębiorców[2].
Głównym celem ustawy jest stworzenie prawnych umocowań do sukcesji firm w Polsce. Według pomysłodawców dzięki fundacji rodzinnej firmowy majątek będzie łatwiej zachować w rękach jednej osoby i w ten sposób zachować ciągłość rozwoju przedsiębiorstwa i inwestycji[3]. Wchodząca w życie ustawa to wsparcie rodzinnych przedsiębiorstw i ich właścicieli: będzie ułatwieniem w zarządzaniu i gromadzeniu majątku, a także ma chronić go przed niepożądaną sprzedażą na rzecz podmiotów zewnętrznych.
Fundacja rodzinna: zagraniczne wzorce
Prawne regulacje mają także uprosić schemat przejmowania firmy przez spadkobierców, zwłaszcza gdy ci są ze sobą skłóceni, a spory sądowe trwają latami. Dlatego polski projekt był wzorowany na tych, które funkcjonują m.in. w Niemczech, Austrii i Liechtensteinie, a obowiązujące tam przepisy regulują sukcesję, minimalizując ryzyko takich sporów. W wielu krajach można już założyć fundację rodzinną, która może stać się właścicielem przedsiębiorstwa, mieć udziały w spółkach oraz papierach wartościowych, a także nieruchomościach i ruchomościach. Zysk wypracowany przez majątek należący do fundacji rodzinnej przeznacza się na potrzeby rodziny, co łączy biznes i życie prywatne, czyli sfery przenikające się w przypadku rodzinnego biznesu[4].
Fundacja rodzinna: kto może zostać fundatorem?
Według ustawodawcy fundatorem może zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Jednocześnie fundację rodzinną może powołać kilku fundatorów, z wyjątkiem fundacji rodzinnej tworzonej w testamencie, która może mieć tylko jednego fundatora[5]. W zamyśle ustawodawcy fundacja rodzinna stanowi osobę prawną, która zostaje utworzona po to, by gromadzić i zarządzać mienie w jak najlepszym interesie jej członków[6]. Choć samo stwierdzenie dotyczące tego na czym polega gromadzenie mienia nie zostało w ustawie sprecyzowane, to warto zwrócić uwagę na to, że sam fundusz założycielski fundacji nie może być mniejszy niż równowartość 100 000 zł (art. 17. ustawy)[7].
Fundacja rodzinna: kim są beneficjenci?
W przypadku powołania fundacji rodzinnej jej pomysłodawcy muszą określić w akcie założycielskim beneficjentów. Mogą się nimi stać nie tylko członkowie rodziny czy inne osoby fizyczne wskazane przez fundatora, ale także organizacje pozarządowe, które są zaangażowane w prowadzenie działalności pożytku publicznego[8]. Jako beneficjent fundacji rodzinnej może zostać wskazany także sam fundator.
Fundacja rodzinna: główne korzyści dla przedsiębiorcy[9]
- Zarządzanie majątkiem rodzinnym i jego ochrona przed negatywnymi implikacjami procesów sukcesyjnych.
- Umożliwienie zachowania całości majątku rodzinnego w przyszłości, gdy np. nie wszyscy członkowie rodziny będą zainteresowani kontynuacją prowadzenia działalności.
- Ograniczenie dywersyfikacji aktywów rodzinnych lub też dezinwestycji.
- Stworzenie prawnego otoczenia dla sytuacji, gdy uzyskany kapitał będzie akumulowany w fundacji nie tylko po to, by został rozdzielony pomiędzy beneficjentów, ale także w celu realizacji nowych inwestycji.
- Preferencyjny status podatkowy – mimo formalnego statusu podatnika CIT, fundacja rodzinna ma prawo do korzystania z podmiotowego zwolnienia z podatku dochodowego.
Nowa ustawa stwarza odpowiednie otoczenie prawne do tego, by umożliwić wycofanie się fundatora-przedsiębiorcy z prowadzenia działalności biznesowej bez obawy o utratę dochodów, przy jednoczesnym zabezpieczeniu finansowym członków jego rodziny[10].
[1] https://poradnikhandlowca.com.pl/artykuly/ile-jest-sklepow-fmcg-na-polskim-rynku-dane-dun-bradstreet-ze-stycznia-br/
[2] W maju wchodzą w życie ważne zmiany dla firm rodzinnych (hurtidetal.pl)
[3] Fundacja rodzinna - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)
[4] Fundacja rodzinna - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)
[5] Fundacja rodzinna - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl (www.gov.pl)
[6] https://www.parkiet.com/felietony/art38448741-fundacja-rodzinna-na-preferencyjnych-warunkach
[7] https://www.parkiet.com/felietony/art38448741-fundacja-rodzinna-na-preferencyjnych-warunkach
[8] Fundacja Rodzinna – wszystko o nowej instytucji w polskim prawie. | EY Polska
[9] Fundacja Rodzinna – wszystko o nowej instytucji w polskim prawie. | EY Polska
[10] W maju wchodzą w życie ważne zmiany dla firm rodzinnych (hurtidetal.pl)
Podobne artykuły
