Przedsiębiorco! Co musisz wiedzieć o inflacji? Cz. 1

Inflacja to słowo, które w mediach zostało w ostatnim czasie odmienione przez wszystkie przypadki. Nie bez powodu. Jak podaje GUS, w lipcu 2022 r. osiągnęła ona poziom 15,5% - najwięcej od 1997 roku[1]. Ceny zaczęły mocno rosnąć jeszcze pod koniec ubiegłego roku, a spowodowane przez rosyjską agresję na Ukrainę perturbacje w światowym handlu tylko zwiększyły dynamikę cen. I choć pojedynczy przedsiębiorca nie ma wpływu na procesy gospodarcze, powinien znać wielorakie mechanizmy, które wpływają na ceny w sklepie i koszty prowadzenia biznesu.

Czym jest inflacja i co ją powoduje?

By zrozumieć, na czym polega inflacja, nie trzeba być ekonomistą, bo zjawisko to można łatwo przełożyć na nasze codzienne funkcjonowanie. Z inflacją mamy do czynienia, kiedy w gospodarce następuje ogólny wzrost cen (nie tylko pojedynczych dóbr), a przeciętnego konsumenta stać na mniej, ponieważ spada wartość pieniądza. W efekcie, za kwotę, którą zarabia, może kupić mniejszą liczbę produktów niż dotychczas[2]. W inflacyjnym roku 2022 wydajemy wprawdzie na zakupy spożywcze (w sklepach do 500 mkw.) więcej o 11,4%, ale przez wzrost cen do koszyka trafia o 5,2% mniej produktów[3].

Generalnie inflacja na poziomie 2% jest stanem sprzyjającym stabilnemu rozwojowi gospodarki, ale obecna, na poziomie ponad 15,5% - już niekoniecznie. Warto zaznaczyć, że inflacja zaczęła rosnąć już pod koniec ubiegłego roku (jeszcze przed wojną, na początku tego roku, prognozowano, że wyniesie w 2022 roku ponad 7%[4]). Zaczęło się od tego, że po czasie epidemicznej niepewności, wraz z normalizacją gospodarki, konsumenci zaczęli na masową skalę realizować odłożone wcześniej wydatki (na dobra trwałe, usługi, gastronomię), zaś przemysł – inwestycje. Dodatkowo wojna, poprzez różne mechanizmy, także wpłynęła na wzrost cen - m.in. podrożała energia, zachwiały się łańcuchy dostaw, przez co wielu produktów po prostu zabrakło na rynku (np. materiały budowlane, zboże, olej). Co ważne, popyt rośnie, podaż za nim nie nadąża[5], a Rosja i Ukraina, które odpowiadają za ¼ światowego eksportu pszenicy i jęczmienia, zostały praktycznie wyłączone z transakcji handlowych[6].

Jak inflacja wpływa na handel detaliczny?

Wszystkie wymienione tu zależności odczuwamy na własnej skórze, bo wysokie ceny są teraz bolączką wielu Polaków. W szczególnym stopniu dotykają jednak przedsiębiorców, którym trudniej utrzymać atrakcyjną ofertę produktów i usług. Analizy ekonomiczne pokazują, że z jednej strony wartość rynku spożywczego rośnie, a handel zyskał nowych klientów w postaci obywateli Ukrainy. Np. porównując kwiecień 2022 r. do tego samego miesiąca rok wcześniej, widać wzrost sprzedaży aż o 19%[7]^,[8]. Z drugiej strony jednak trzeba tę wartość urealnić, to jest skorygować o inflację. Jak wynika z analizy PMR dla Grupy Eurocash,  wzrost nominalny rynku spożywczego w Polsce w 2022 roku wyniesie ponad 12%, ale realny (tj. po odliczeniu inflacji) – nie więcej niż 2%[9].

Sklepy małoformatowe po epidemii wróciły na ścieżkę wzrostu, ale przed nimi wciąż szereg wyzwań. Najważniejszym z nich jest fakt, że klienci coraz uważniej oglądają każdą złotówkę. Blisko 75% klientów (podczas gdy w 2019 r. było to zaledwie 52%) deklaruje, że kupuje sprytniej: szuka promocji, porównuje ceny przed i po obniżce, sprawdza, ile kosztuje litr lub kilogram produktu[10]. Właściciele sklepów małoformatowych uważają ceny zakupu za największe utrudnienie w prowadzeniu działalności[11] i patrzą przez to w przyszłość raczej bez optymizmu.

Ceny produktów spożywczych 2022 vs 2021

Konsumenci i detaliści muszą szykować się przede wszystkim na dalsze wzrosty cen żywności. Drożeje zarówno energia i paliwa, jak też nawozy potrzebne do jej produkcji – konsument musi więcej zapłacić za mąkę, a hodowca za pasze dla zwierząt. W efekcie ceny wciąż rosną, a perspektywy na przyszły rok nie są optymistyczne. Za drób płacimy obecnie o 47% więcej niż rok temu, na drugim miejscu po nim plasuje się margaryna, ze wzrostem cen o 38%, na trzecim zaś cukier, o 35% droższy[12].

 

Jak sobie z tym wszystkim radzić i pomimo galopujących cen utrzymać biznes na rynku? Które produkty najlepiej wybierać do swojego sklepu i jak przyciągać nowych klientów w czasie kryzysu? Na te pytania odpowiemy w 2. CZĘŚCI ARTYKUŁU. Zapraszamy do lektury!