Znajomość obowiązujących przepisów prawnych to podstawa, kiedy prowadzi się własną działalność. Każdy przedsiębiorca powinien znać swoje prawa i obowiązki, aby zarządzać swoim biznesem w sposób odpowiedzialny, a także umieć zweryfikować wprowadzane przez rząd zmiany i rozumieć ich wpływ na przedsiębiorstwo. Poniżej prezentujemy wybrane obowiązujące regulacje prawne, istotne dla osób prowadzących własny sklep.

Tekst powstał m.in. na podstawie podręcznika ,,W Twoim odpowiedzialnym sklepie" udostępnionego szeroko przez Grupę Eurocash wszystkim przedsiębiorcom, którzy chcieliby prowadzić swój sklep w sposób bardziej zrównoważony.

Jako przedsiębiorca prowadzący sklep podlegasz obowiązkom prawnym z różnych obszarów działalności. Poniżej przybliżamy najważniejsze przepisy, dotyczące m.in.: bezpieczeństwa produktów, zapobiegania marnowaniu żywności czy codziennego prowadzenia biznesu, jakim jest sklep lokalny.

Jakość produktów

Po wejściu Polski do Unii Europejskiej, wymogi prawne związane z bezpieczeństwem żywności regulowane są na szczeblu europejskim. Część z nich stanowi podstawowe akty prawne UE, a część została wpisana do polskich ustaw i rozporządzeń. Poniżej przedstawiamy podstawowe akty prawne regulujące jakość produktów spożywczych, zasady ich produkcji i sprzedaży.

Najważniejsze akty prawne dotyczące bezpieczeństwa żywności:

• Rozporządzenie nr 178/2002/WE z dnia 28 stycznia 2002 r. ustalające ogólne zasady Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego (Dz. Urz. WE L 31),
• Rozporządzenie nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz.U. WE L 139),
• Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2002 r. nr 5 poz. 44 ze zm.),
• Ustawa z dnia 16 grudnia 2005 r. o produktach pochodzenia zwierzęcego (tekst jednolity z dnia 16 września 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1753)
• Ustawa z dnia 21 grudnia 2001 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz.U. z 2002 r. nr 5 poz. 44 ze zm.).

Więcej szczegółowych informacji w linku.

Wymogi sanitarne dla sklepów

Zachowanie higieny w sklepie spożywczym jest podstawowym obowiązkiem właściciela, regulowanym ustawą z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. Nr 171, poz. 1225) oraz wydanymi na jej podstawie rozporządzeniami. Zgodnie z jej przepisami, przedsiębiorstwa, które uczestniczą w dystrybucji żywności – w tym również sklepy spożywcze – muszą przed rozpoczęciem działalności wystąpić z wnioskiem do państwowego, powiatowego inspektora sanitarnego o zatwierdzenie zakładu.

Odpady

Powstawanie odpadów to efekt uboczny handlu żywnością. Odpowiedzialny Przedsiębiorca powinien dbać o to, aby w jego sklepie tych odpadów powstawało jak najmniej. Właściciel sklepu jest zobowiązany do właściwego zarządzanie odpadami, regulowanymi na mocy w Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jednolity z dnia 3 marca 2022 r., Dz.U. z 2022 r. poz. 699).

Zapobieganie marnowaniu żywności

W celu minimalizacji odpadów wprowadzona została ustawa określająca zasady postępowania z żywnością oraz obowiązki sprzedawców żywności w celu przeciwdziałania marnowaniu oraz negatywnym skutkom społecznym, środowiskowym i gospodarczym wynikającym z marnowania żywności. Wymagania te określa ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (tekst jednolity z dnia 16 września 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1645).

Zobacz więcej: „Szanuję, nie marnuję! Podręcznik dla odpowiedzialnego Przedsiębiorcy i pracownika”

Sprzedaż alkoholu

Sprzedaż alkoholu regulowana jest na podstawie Ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity z dnia 21 maja 2021 r., Dz.U. z 2021 r. poz. 1119). Akt prawny ogranicza, komu i gdzie można sprzedawać alkohol, zaś złamanie tych zakazów wiąże się z odpowiedzialnością karną. Sprzedaż wyrobów alkoholowych możliwa jest jedynie po uzyskaniu pozwolenia z urzędu miasta lub gminy.

Dane osobowe

Jako przedsiębiorca możesz mieć w swojej pracy styczność z przetwarzaniem danych osobowych – czy to pracowników, czy np. klientów biorących udział w organizowanej przez Ciebie zabawie promocyjnej.

Dane osobowe osób fizycznych podlegają szczególnej ochronie na terenie Unii Europejskiej. Zasady przetwarzania danych osobowych oraz dokumenty wymagane w tym zakresie reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), zwane w skrócie RODO.

Pracownicy

Przepisy dotyczące praw i obowiązków pracodawcy i pracownika, uregulowane zostały w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity z dnia 18 czerwca 2020 r., Dz.U. z 2020 r. poz. 1320). Jednak osoby zatrudnione w handlu żywnością zobowiązane są dodatkowo do uzyskania tzw. książeczki sanepidu, czyli orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do kontaktu z żywnością, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby.

Wszystkie informacje dotyczące regulacji prawnych podczas prowadzenia sklepu, znajdziesz w podręczniku ,,W Twoim odpowiedzialnym sklepie".

Polski Ład

W styczniu 2022 r. weszła w życie nowelizacja przepisów dotyczących podatków i składek na ubezpieczenie zdrowotne. Ustawa miała jednak liczne mankamenty, dlatego Ministerstwo Finansów podjęło próby usunięcia niedociągnięć, które weszły w życie 1 lipca 2022 r.[1]

Więcej o szczegółach Polskiego Ładu, dostępnych jest w poniższych artykułach:

• Polski Ład od lipca na nowo. Sprawdź, co się zmieni
• Nowy Polski Ład – zmiany dla przedsiębiorców na podatku CIT
• Polski Nowy Ład - zmiany dla przedsiębiorców - zasady ogólne i na podatek liniowy
• Polski Nowy Ład - zmiany dla przedsiębiorców - karta podatkowa lub ryczałt ewidencjonowany | Grupa Eurocash

Tarcza antyinflacyjna

Na początku września sejmowa podkomisja do monitorowania systemu podatkowego, zaakceptowała projekt wydłużający działanie tarczy antyinflacyjnej z 31 października 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. To oznacza przedłużenie obowiązywania obniżonych stawek VAT m.in. na: żywność, paliwa silnikowe, gaz ziemny czy energię elektryczną i cieplną. [2].

Obniżka stawek VAT:

• do 0 proc. VAT na żywność objętą wcześniej 5 proc. podatkiem,
• do 0 proc. VAT na gaz ziemny zamiast 23 proc.,
• do 5 proc. VAT na energię elektryczną i cieplną zamiast 23 proc.,
• do 8 proc. VAT na paliwa silnikowe zamiast 23 proc.[3]

Więcej informacji o tarczy inflacyjnej: Zerowy podatek na żywność. Co musisz wiedzieć?

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta

Ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta przewiduje ograniczenie liczby niedziel, w których wykonywanie pracy w handlu będzie dozwolone. Ma ona zastosowanie do pracowników, pracowników tymczasowych a także innych osób fizycznych, które wykonują pracę na podstawie umów prawa cywilnego – wykonujących odpłatną pracę u przedsiębiorcy wykonującego zarobkową działalność handlową[4].

Z dniem 1 lutego 2022 r. weszła w życie nowelizacja ustawy, która umożliwia przedsiębiorcom prowadzącym niewielkie, osiedlowe sklepy korzystanie z pomocy bliskich, np.: małżonka, dzieci własnych, dzieci małżonka, dzieci przysposobionych, rodziców, macochy, ojczyma, rodzeństwa, wnuków i dziadków[5]. W 2022 roku, ustawowo zaplanowanych jest łącznie 7 niedziel handlowych, z czego do końca roku pozostały jeszcze dwie – 11 i 18 grudnia.

Niedziele handlowe 2023:

• 29 stycznia;
• 2 kwietnia;
• 30 kwietnia;
• 25 czerwca;
• 27 sierpnia;
• 17 grudnia;
• 24 grudnia[6].

Zakaz handlu nie obowiązuje w cukierniach, lodziarniach, na stacjach paliw płynnych, w kwiaciarniach, w sklepach z prasą ani w kawiarniach. W niedziele możliwe jest również otwarcie placówki, której przychody z działalności pocztowej stanowią co najmniej 40 proc. całościowego dochodu.

Więcej informacji znajdziesz w linku.

Prowadzenie własnej działalności gospodarczej jest zadaniem złożonym i niezwykle trudnym, gdyż wiąże się z koniecznością przestrzegania licznych aktów prawnych. Ich znajomość pozwoli Ci uniknąć błędów oraz umożliwi sprawne i rzetelne zarządzanie biznesem. Poznaj swoje prawa i obowiązki!

[1] https://grupaeurocash.pl/blog/-polski-lad-od-lipca-na-nowo-sprawdz-co-sie-zmieni

[2] https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/wiadomosci/podkomisja-sejmowa-zaakceptowala-projekt-wydluzajacy-do-konca-2022-r-tarcze-antyinflacyjna,111111.html

[3] https://www.gov.pl/web/finanse/rzad-przedluzyl-dzialanie-tarczy-antyinflacyjnej-do-konca-2022-r

[4] https://www.pip.gov.pl/pl/o-urzedzie/regulacje-prawne/133094,ustawa-o-ograniczeniu-handlu-w-niedziele-i-swieta.html

[5] https://grupaeurocash.pl/blog/ograniczenie-handlu-w-niedziele-w-2022-r--nowelizacja-ustawy

[6] https://businessinsider.com.pl/biznes/niedziela-handlowa-2022-28-sierpnia-sklepy-beda-otwarte/9nsen7y