Zakupy w czasie epidemii - jak zmienia się zachowanie konsumentów i jak na to się przygotować?

Krajowa kwarantanna zintensyfikowała zakupy żywności w internecie. Etap odmrażania gospodarki potwierdza trend rosnącej popularności blisko domu. Ponadto więcej gotujemy w domu i bardziej dbamy o siebie. Czy to trwałe i jedyne zmiany postaw i zachowań, czy może chwilowa anomalia spowodowana epidemią koronawirusa?

Jak wirus wpływa na nasze portfele?

Przeprowadzone w kwietniu badanie koniunktury konsumenckiej GUS ujawniło, że aż 88% badanych uznało, że epidemia stanowi duże zagrożenie dla gospodarki kraju, a 80% obawia się w stopniu znacznym lub przeciętnym o swoją własną sytuację finansową.[1]

Przeczytaj też: Podatek handlowy ponowanie odroczony

Obawy związane z utratą pracy (blisko 1/3 zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych spodziewała się zwolnienia, 12% zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę) spowodował, że 66% Polaków postanawia oszczędzać na produktach codziennego użytku. Deklaracje ograniczenia wydatków występowały częściej w grupie spodziewającej się zwolnień (80%), jednak osoby, które stabilnie oceniły swoją sytuację zawodową, również postanowiły mniej wydawać na zakupy (63%).[2]

Stan epidemii i wprowadzonych ograniczeń związanych z handlem wprost przełożył się na zakupy Polaków. Dane GUS potwierdzają, że sprzedaż w cenach stałych w marcu spadła o 9%, w kwietniu o 22,9% w porównaniu do analogicznego okresu sprzed roku. W maju sprzedaż detaliczna była niższa o 7,7% niż przed rokiem, ale w porównaniu z kwietniem 2020 r. nastąpił już wzrost sprzedaży o blisko 15%.[3]

Koronawirus kształtuje upodobania

Agencja Nielsen przeprowadziła badanie sprawdzające postawy i zachowania konsumentów wynikające i zarazem będące następstwem epidemii COVID-19.

Wyniki badania pokazują, że panosząca się epidemia i ryzyko związane z zarażeniem się koronawirusem zwiększyło troskę o własne zdrowie. Powszechna dezynfekcja to nie wszystko, w dalszym ciągu widoczny jest wzrostowy trend popularności produktów naturalnych/BIO/organic/eko – żywności, kosmetyków czy środków czystości. W marcu odnotowano wzrost sprzedaży żywności BIO o 33% w porównaniu do analogicznego okresu sprzed roku. Podobnie nastąpił wzrost sprzedaży mleka bez laktozy i napojów roślinnych – zwanych „mlekami” roślinnymi, odpowiednio o 71% i 41%.[4]

Powszechny lockdown przyczynił się również do zmiany upodobań kulinarnych, a dokładniej przygotowywania posiłków – aż 40% badanych przyznało się, że gotuje i piecze więcej. Z pewnością był to również efekt wcześniej zrobionych zakupów na zapas. A szczególnie produktów wymagających późniejszego przetworzenia jak mąka, ryż, makaron, oliwa, przecier pomidorowy czy przyprawy – w ich przypadkach zanotowano wzrost sprzedaży aż o 61% w porównaniu do marca 20’19 r. Co ciekawe, w marcu (28%) i kwietniu (6%) zaobserwowano również wzrost sprzedaży dań gotowych. Potwierdza to, że bez względu na to, czy Polacy przekonali się do gotowania, czy też nie, wiosną posiłki jadaliśmy w domu.[5]

Warto przeczytać: Zasady dotyczące dezynfekcji sklepu i stosowania śreodków ochrony przed koronawirusem

Ponadto, jak pokazują wyniki badania Nielsena, w czasie narodowej kwarantanny blisko 40% badanych częściej sprzątało. Był to również okres, w którym bardziej dbaliśmy o nas samych – niemal 40% Polaków więcej czasu poświęcało na pielęgnację ciała.[6]

Zakupy w sklepie – co się zmieniło?

Zalecenie izolacji i zamknięcie w domach zdecydowanie zmniejszyło ilość wizyt w sklepach, ograniczaliśmy się głównie do dyskontów, sklepów blisko domów i piekarni.[7]

Nawet podczas ograniczeń w związku z epidemią COVID-19 zakupy produktów pierwszej potrzeby realizowaliśmy w tych samych sklepach, co przed jej wybuchem . 74% respondentów pozostało przy swoich wcześniejszych sklepach. Zakupy były realizowane zdecydowanie rzadziej, na co wskazało aż 84% badanych. Blisko 70% Polaków dokonywało zakupów wszystkich niezbędnych produktów raz na tydzień. Co trzeci badany decydował się na wizyty w sklepach kilka razy w tygodniu. Zmianie uległa kwestia płatności. Przed epidemią zdecydowanie częściej płaciliśmy gotówką, aktualnie 45% badanych przyznaje, że zdecydowanie rzadziej decyduje się na tego typu transakcje. Jednak 40% wciąż nie przekonało się do płatności kartą lub telefonem.[8]

Zakupy online

Marzec i kwiecień, kiedy zastosowano największe obostrzenia związane z izolacją, to wielki skok zakupów online. Co czwarty badany potwierdził, że obawa przed wyjściem z domu spowodowała, że częściej robił zakupy w sieci. Pomimo tego, że jak deklaruje 67% badanych ceny produktów wzrosły, a w początkowej fazie kwarantanny na dostawę trzeba było czekać znacznie dłużej niż zazwyczaj, to i tak zyskały one na popularności.[9]

Główne powody skłaniające do realizacji zakupów online to dostępność i wygoda, co przekłada się na bogatą ofertę produktów oraz brak dźwigania zakupów [10], a w czasie epidemii dodatkowo bezpieczeństwo i ograniczenie kontaktu z innymi. Co czwarty ankietowany wybiera zakupy z opcją dowozu pod drzwi.[11]

Krajowa (a nawet globalna) kwarantanna poniekąd wymusiła na konsumentach nowe zachowania zakupowe, jak i wzmocniła istniejące już trendy. Z pewnością wśród nowych czynników pojawił się element związany z bezpieczeństwem – ważny zarówno przy kanale wyboru sprzedaży (online vs offline), jak i wyborze sklepu. Rynek e-commerce stale rośnie w siłę, zakupy spożywcze w sieci zyskują nowych zwolenników. Czy jednak sieciom uda się zatrzymać nowych e-klientów na dłużej, będzie można zweryfikować dopiero za kilka miesięcy.