Przygotuj się do kontroli środków z tarczy antykryzysowej i PFR

Lockdown i ogłoszenie epidemii COVID-19 wstrzymały polską gospodarkę. Wielu przedsiębiorców straciło z dnia na dzień źródło dochodów. Czasowym rozwiązaniem wspierającym firmy i pozwalającym na utrzymanie pracowników miały być subwencje finansowe przyznawane w ramach tzw. tarczy antykryzysowej i PFR.

Oczywiście tam, gdzie pojawią się duże pieniądze, konieczna jest także kontrola. Beneficjenci wsparcia powinni  z nią liczyć. Do naszych drzwi może zapukać Urząd Skarbowy, ZUS, UOKiK i Polski Fundusz Rozwoju. Wykryte w trakcie kontroli nieprawidłowości mogą spowodować konieczność zwrotu części albo całości subwencji, a w wyjątkowych sytuacjach skutkować odpowiedzialnością karną osoby składającej wniosek. Warto zatem przygotować się do ewentualnej kontroli, samemu weryfikując dokumenty i transakcje finansowe.

Wniosek na początek

Pierwszym etapem kontroli w zakresie przyznania subwencji finansowych był etap składania i rozpoznawania wniosków. Polski Fundusz Rozwoju na mocy specustawy miał dostęp do bazy danych Krajowej Administracji Skarbowej oraz Zakładu Ubezpieczeń, dzięki czemu już na etapie wnioskowania o subwencję mógł wykryć i odrzucić błędne aplikacje. Dodatkowo w oparciu o zapisy umowy i regulamin pomocy, PFR może skontrolować przedsiębiorcę. Oczywiście z uwagi na niezwykłe tempo prac po obu stronach – urzędu i przedsiębiorców mogły zdarzać się pomyłki, a weryfikacja dokumentów była dość pobieżna.

Czytaj też: Tarcza antykryzysowa – dofinansowanie wynagrodzeń pracowników z FGŚP

Pośpiech nie sprzyjał precyzji

Cały proces decyzyjny przebiegał szybko, co rusz pojawiały się nowe informacje związane z pakietami pomocy, ich dostępnością i pulą środków. Wszyscy ścigali się z czasem, a na dodatek pojawiały się informacje, że środków jest coraz mniej i trzeba się śpieszyć. Uprawnienia PFR dotyczą nie tylko kontroli. Jeśli urzędnicy funduszu stwierdzą nieprawidłowości w złożonych wnioskach, to mogą wnioskować o zwrot całości lub części subwencji. Nie czekając, aż urzędnicy zapukają do drzwi, możemy sami sprawdzić zgodność informacji we wniosku z rzeczywistością.

Kontrola sprawdzi, jak korzystasz z pomocy

Polski Fundusz Rozwoju może poddać szczegółowej analizie to, czy przedsiębiorca właściwie podał dane dotyczące wielkości firmy, czy nie złożył oświadczenia o byciu małym przedsiębiorcą, licząc na wyższą subwencję; czy obliczony spadek obrotów nie został sztucznie zawyżony, aby wykazać wymagane przez regulamin wartości; czy przedsiębiorca należycie uwzględnił w danych podmioty powiązane. Fundusz może także skontrolować sposób oraz zasadność wykorzystywania środków. Dobrą praktyką w tym zakresie jest odpowiednie opisanie transakcji. Urzędnicy państwowi mają prawo sprawdzić, czy:

• wnioskodawca spełnienia przesłanki przyznania pomocy;
• zweryfikować prawdziwości oświadczeń oraz danych;
• sposób, w jaki wydatkowane są środki oraz ich zgodność z przeznaczeniem;
• inne indywidualnie określone aspekty^[1].

Wyprzedź kontrolę, bo lepiej zapobiegać, niż leczyć

To znane wszystkim powiedzenie może się sprawdzić także w obecnej sytuacji. Jeśli teraz na spokojnie przejrzymy dokumenty księgowe i porównamy z wnioskiem, jaki został złożony do PFR, możemy sami wykryć potencjalne nieprawidłowości i wprowadzić i opracować model naprawczy. Najważniejsza jest transparentność wydatkowanych środków pochodzących z pomocy publicznej i ich zgodność z deklarowany we wniosku przeznaczeniem.

Przeczytaj też: Tarcza antykryzysowa i jej ułatwienia dla pracodawców

Pamiętaj o limitach pomocy publicznej

Nie wszyscy pamiętają, że pomoc finansowa dla przedsiębiorców pochodząca z publicznej kasy podlega określonej kwalifikacji. Wartość pomocy de minimis (udzielanej małym i średnim przedsiębiorcom, nie podlega obowiązkowi zgłaszana do Komisji Europejskiej) w ciągu trzech lat maksymalnie może wynieść 200 tysięcy euro. W tym roku mamy jednak do czynienia z wyjątkową sytuacją, kiedy to pomoc publiczna ma zapobiec poważnym zaburzeniom w gospodarce. Obecnie, zgodnie z komunikatem Komisji Europejskiej, „tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 mogą wynieść maksymalnie 800 tysięcy euro”^[2].

Bądź gotowy na kontrolę

W pierwszej kolejności powinniśmy sprawdzić, czy nasze dokumenty potwierdzają prawo do udzielonej nam pomocy i czy środki, jakie otrzymaliśmy z budżetu państwa, są wydawane zgodnie z ich przeznaczeniem.