Samoregulacja franczyzy. Co się zmieni po Kodeksie Dobrych Praktyk?

Aktualnie stosunki między franczyzodawcą a franczyzobiorcą reguluje kodeks cywilny oraz właściwe umowy. Do narzędzi samoregulacji dołącza właśnie Kodeks Dobrych Praktyk, który powstał na drodze dialogu wszystkich zainteresowanych stron.  Kodeks ma za zadanie promować najlepsze standardy działania modeli franczyzy oraz zachęcić branżę do ich przestrzegania. Czy ma szansę wpłynąć w pozytywny sposób na branżę? Sprawdź, jakie zmiany dla rynku franczyzy przewiduje.

Celem Kodeksu jest określenie dobrych praktyk, zasad i standardów, którymi będą kierowali się przyszli sygnatariusze dokumentu – franczyzodawcy i organizacje zrzeszające franczyzobiorców – zarówno w ramach wzajemnej współpracy, jak również przed jej zawarciem i bezpośrednio po jej rozwiązaniu^[1]. Co ważne, są to uniwersalne zapisy, które będą stosowane w przypadku każdego modelu franczyzowego, niezależnie od branży.

Definicja franczyzy

W Polskim systemie prawnym brakuje jednoznacznej definicji franczyzy. Kodeks Dobrych Praktyk ma to zmienić. Autorzy kodeksu wskazują, że franczyza jest sposobem prowadzenia biznesu, którego istota polega na tym, że franczyzodawca udziela franczyzobiorcy prawa do korzystania z opracowanego i sprawdzonego w warunkach rynkowych sposobu prowadzenia działalności gospodarczej, w zamian za stosowne wynagrodzenie. Zawsze z zastrzeżeniem, że działalność franczyzobiorcy prowadzona jest pod marką franczyzodawcy, ale na własny rachunek i ryzyko franczyzobiorcy, jako niezależnego i samodzielnego przedsiębiorcy. Kodeks podkreśla także, że franczyzobiorcy działając pod marką franczyzodawcy i zgodnie z zasadami systemu franczyzowego, pracują na renomę franczyzodawcy i jednocześnie z tej renomy czerpią dla siebie wymierną korzyść – główną są  klienci ufający marce^[2].

Jasna i precyzyjna umowa franczyzowa

Ważnym elementem prac nad Kodeksem Dobrych Praktyk był wątek umów pomiędzy franczyzodawcą i franczyzobiorcą. Kodeks ma gwarantować jawność umowy franczyzowej oraz wiarygodność firm franczyzowych wobec franczyzobiorców w trakcie rekrutacji do sieci, współpracy i trwania umowy^[3]. W kodeksie znalazł się m.in zapis obligujący franczyzodawców do przedstawienia treści umowy oraz innych istotnych informacji na 14 dni przed podpisaniem umowy. Dzięki temu kandydat na franczyzobiorcę będzie miał okazję nie tylko się z nimi dokładnie zapoznać, ale także skonsultować je ze specjalistami^[4]. Dodatkowo, zgodnie z zapisami Kodeksu, umowa franczyzy powinna być możliwie jasna i jednoznaczna. Powinna także zawierać kilkanaście stałych, zalecanych w Kodeksie elementów, jak np.: precyzyjne określenie praw i obowiązków stron umowy, wskazanie wysokości opłat i mechanizmów wzajemnych rozliczeń, określenie czasu trwania umowy oraz warunków jej wypowiedzenia^[5].

Prawa i obowiązki obu stron

Jednym z celów powstania Kodeksu Dobrych Praktyk było upowszechnienie wiedzy na temat zasad działania franczyzy, w tym przede wszystkim praw i obowiązków obu stron. Kodeks jest zbiorem zasad dobrej współpracy między franczyzobiorcami i franczyzodawcami, które zwiększą bezpieczeństwo działania rynku oraz ułatwią zrozumienie biznesu w modelu franczyzowym dla wszystkich podmiotów z nim związanych^[6]. Franczyzobiorca powinien mieć świadomość, że jego działania i sposób wykonywania umowy franczyzy mają istotny wpływ na postrzeganie marki przez klientów. W związku z tym mają wpływ nie tylko na jego własny biznes, ale również na biznesy innych franczyzobiorców i franczyzodawcy. Wzajemna współpraca franczyzodawców i franczyzobiorców wymaga rzetelnego podejścia do wykonywania obowiązków przez obie strony. Konieczny jest także stały dialog oraz zaufanie i wiara we wspólne przedsięwzięcie. Obok dobrego pomysłu na biznes, są to podstawy udanej franczyzy^[7].

Zgodnie z postanowieniami Kodeksu, franczyzobiorcy zobowiązani będą do prowadzenia biznesu zgodnie z wytycznymi franczyzodawcy, informując go o różnych kwestiach związanych z biznesem,  niezbędnych do weryfikacji prawidłowego wykonywania umowy franczyzowej. Franczyzodawca natomiast, w ramach umowy licencyjnej, przekazuje franczyzobiorcy kompleksową wiedzę na temat biznesu, oferuje szkolenia, zapewnia dostęp do towarów i usług w atrakcyjnych cenach oraz możliwość korzystania ze znanej marki, która już od pierwszego dnia daje przewagę konkurencyjną.^[8]

Kodeks Dobrych Praktyk – czy zmieni branżę na lepsze?

Prace nad Kodeksem Dobrych Praktyk po raz pierwszy zjednoczyły organizacje reprezentujące mniejsze firmy i franczyzobiorców oraz franczyzodawców. Obie strony nawiązały dialog i w dalszym ciągu wymieniają doświadczenia i prowadzą rozmowy, które pozwalają rozwijać i doskonalić rynek franczyzy w Polsce. Taka współpraca może istotnie przyczynić się do rozwoju i zwiększenia konkurencyjności polskiej franczyzy.

 

^[1] Wiadomości Handlowe, Taki będzie kodeks dobrych praktyk we franczyzie. Poznaj założenia dokumentu!, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/taki-bedzie-kodeks-dobrych-praktyk-we-franczyzie-poznaj-zalozenia-dokumentu-tylko-u-nas/3 . Dostęp: 04.03.21.

^[2] Ibidem.

^[3] Polska Organizacja Franczyzodawców, Franczyza jest jedna, https://franczyza.org.pl/franczyza-jest-jedna/ . Dostęp: 05.03.21.

^[4] Dla Handlu, Samoregulacja franczyzy to krok w dobrym kierunku, https://www.dlahandlu.pl/detal-hurt/wiadomosci/samoregulacja-franczyzy-to-krok-w-dobrym-kierunku-wywiad,93996.html . Dostęp: 05.03.21.

^[5] Wiadomości Handlowe, Taki będzie kodeks dobrych praktyk we franczyzie. Poznaj założenia dokumentu!, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/taki-bedzie-kodeks-dobrych-praktyk-we-franczyzie-poznaj-zalozenia-dokumentu-tylko-u-nas/3 . Dostęp: 04.03.21.

^[6] biznes.interia.pl, Sądne chwile dla franczyzy. Samoregulacja albo dokręcenie śruby, https://biznes.interia.pl/firma/news-sadne-chwile-dla-franczyzy-samoregulacja-albo-dokrecenie-sru,nId,4720987 . Dostęp: 05.03.21.

^[7] Wiadomości Handlowe, Taki będzie kodeks dobrych praktyk we franczyzie. Poznaj założenia dokumentu!, https://www.wiadomoscihandlowe.pl/artykul/taki-bedzie-kodeks-dobrych-praktyk-we-franczyzie-poznaj-zalozenia-dokumentu-tylko-u-nas/3 . Dostęp: 04.03.21.

^[8]  Polska Organizacja Franczyzodawców, Franczyza jest jedna, https://franczyza.org.pl/franczyza-jest-jedna/ . Dostęp: 05.03.21.