Gospodarka będzie się odradzać, na przekór epidemii

Na światowym i krajowym rynku wciąż widoczna jest niepewność związana z rozprzestrzenianiem się COVID-19, jednak coraz więcej firm i branż uczy się funkcjonować w nowej rzeczywistości. Jaki dla polskiego rynku będzie 2021 rok? Czy czeka nas dalszy spadek gospodarki, czy jednak ożywienie? Na co powinni przygotować się przedsiębiorcy? Przedstawiamy najważniejsze trendy na najbliższe miesiące i analizy ekonomistów.

Epidemia COVID-19 wciąż pozostaje głównym czynnikiem wpływającym na światową gospodarkę. Chociaż firmy nadal działają w warunkach niepewności związanej z rozwojem sytuacji epidemicznej, w nowej rzeczywistości radzą sobie coraz lepiej – dostosowują się i uodparniają na zmiany. Już w drugiej połowie 2020 roku rosła odporność rynków na skutki epidemii – podczas gdy liczba zachorowań w trakcie drugiej fali była znacznie większa niż w pierwszej, restrykcje były o 25-50% mniej dotkliwe dla gospodarki, aniżeli wiosną. Chociaż obecnie mówi się już o „trzeciej fali” epidemii i ponownie znajdujemy się w okresie wzmożonej izolacji społecznej, prognozy ekspertów, mimo wszystko, pozwalają spojrzeć na 2021 rok z pewną dozą optymizmu. Według nich, z dużym prawdopodobieństwem będzie to jednak początek powrotu do normalności. W 2022 roku natomiast prognozowane jest mocne odbicie konsumpcji i powrót na drogę wzrostu gospodarczego^[1].

Polscy przedsiębiorcy poradzili sobie z trudnościami

Jak wynika z drugiej edycji badania „COVID-19 Business Pulse Survey – Polska”, zrealizowanego przez Bank Światowy i Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, rodzime MŚP z takich branż jak np. przemysł, handel i usługi, coraz lepiej radzą sobie z ograniczeniami spowodowanymi epidemią koronawirusa. Choć wpływ COVID-19 na sprzedaż jest nadal wyraźnie zauważalny, to w opiniach przedsiębiorców sytuacja się poprawiła – wiosną 2020 roku 69% badanych deklarowało spadek sprzedaży w porównaniu z analogicznym okresem 2019 roku, jesienią odpowiedziało tak już tylko 52% przedsiębiorców^[2]. Pod znakiem zapytania pozostaje obecna, wiosenna dynamika zmian wielkości sprzedaży na rynku, w związku z najnowszymi obostrzeniami wprowadzonymi w marcu. Warto jednak zaznaczyć, że tegoroczne zaostrzone ograniczenia nie są już dla nikogo nowością – przedsiębiorcy mieli już bowiem do czynienia z takimi warunkami prowadzenia biznesu.

Po roku od wybuchu epidemii przedsiębiorcy prezentują umiarkowany optymizm, kondycja finansowa ich firm nie jest najgorsza. Instytut Keralla Research, na zlecenie Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor, co kwartał przeprowadza badanie wśród mikro, małych i średnich firm. W I kwartale 2021 roku na 500 przebadanych firm niemal połowa (47%) zadeklarowała, że obecna sytuacja finansowa ich biznesów nie jest “ani dobra, ani zła”, 35% stwierdziło, że firma jest w dobrej kondycji, a niecałe 15%, że w złej lub bardzo złej^[3]. Nie każda branża została doświadczona w ten sam sposób przez epidemię. Handel ucierpiał stosunkowo najmniej na tle innych gałęzi gospodarki – dla przykładu rynek FMCG w Polsce wzrósł o ponad 4,6% pod względem wartości sprzedaży, w porównaniu z 2019 rokiem^[4].

Początek powrotu do normalności

Ekonomiści z głównych polskich banków wskazują, że dynamika PKB w 2021 roku wyniesie 4,2%. Dałoby to wynik podobny do tego sprzed epidemii – 4,5% w 2019 roku. Dla gospodarki będzie to bardzo pozytywny sygnał, po 2020 roku, w którym obserwowaliśmy spadek PKB o około 3%, po raz pierwszy od niemal trzydziestu lat^[5]. Ekonomiści podkreślają, że polska gospodarka przechodzi przez kryzys związany z COVID-19 stosunkowo łagodnie, dzięki czemu zachowała stabilną strukturę. Prawdopodobnie umożliwi to wejście na ścieżkę mocnego i trwałego wzrostu gospodarczego, gdy epidemia znajdzie się pod kontrolą. Duży wpływ na stabilny wzrost polskiego PKB, szczególnie od 2022 roku i w kolejnych latach, będą miały środki z budżetu UE oraz unijnego Funduszu Odbudowy^[6].

Silny eksport i konsumpcja prywatna

Pozytywny wpływ na odbicie PKB, jakie będziemy najpewniej obserwować już od połowy 2021 roku, będą miały silny eksport i konsumpcja prywatna. Ekonomiści wskazują, że oba wskaźniki powinny powoli wracać do poziomu z 2018 roku. Spodziewane jest utrzymanie pozytywnych trendów w handlu zagranicznym i dobrego stanu bilansu płatniczego. W grudniu 2020 roku eksport towarów z Polski wzrósł o 14,8% w porównaniu z grudniem 2019 roku. W całym 2020 roku eksport spadł zaledwie o 0,2%^[7].

Poziom konsumpcji będzie mocno uzależniony od sytuacji epidemicznej w kraju. Konsumpcja w pierwszym kwartale 2021 roku wciąż pozostaje ograniczona, w szczególności w zakresie usług, ze względu na obowiązujące restrykcje. Nastąpi jednak, prawdopodobnie już w drugim i trzecim kwartale, ożywienie i wydatki na towary powinny pozostać w trendzie wzrostowym już do końca roku. Ekonomiści przewidują, że duży wpływ na to będzie miał rosnący optymizm związany ze szczepieniami. Jednak bardzo silnego odbicia konsumpcji prywatnej możemy spodziewać się dopiero od 2022 roku^[8].

Co prognozy oznaczają dla przedsiębiorców?

Epidemia COVID-19 doprowadziła do wielu zmian w światowej gospodarce. Firmy, jak i całe branże, musiały dostosować się do nowej rzeczywistości. Jednak zarówno dane makroekonomiczne, jak i przewidywania ekonomistów pokazują, że niedługo może okazać się, że najgorsze jest już za nami, a w przyszłość możemy patrzeć z dużą dozą optymizmu, czekając na powolny, ale stabilny wzrost gospodarczy (oczywiście pod warunkiem, że obecna sytuacja epidemiczna znajdzie się pod kontrolą w ciągu najbliższych tygodni). Oznacza to, że kiedy wejdziemy w okres stabilizacji w związku z COVID-19, przedsiębiorcy prawdopodobnie będą mogli powoli przygotowywać się na ożywienie rynkowe, a co za tym idzie – powrócić do planowania rozwoju swoich przedsiębiorstw i ewentualnych nowych inwestycji.

 

^[1] Puls Biznesu, Gospodarka uodporni się na COVID, https://www.pb.pl/gospodarka-uodporni-sie-na-covid-1104628 . Dostęp: 12.03.21.

^[2] Bank Światowy i PARP, COVID-19 Business Pulse Survey - Polska, grudzień 2020, http://pubdocs.worldbank.org/en/921971610580614907/Poland-COV-BPS2-Survey-Poland-results-Polish-FINAL.pdf . Dostęp: 15.03.21.

^[3] BIG InfoMonitor, Po roku pandemii narasta zniecierpliwienie firm, choć z kondycją nie jest najgorzej, https://media.big.pl/informacje-prasowe/652808/po-roku-pandemii-narasta-zniecierpliwienie-firm-choc-z-kondycja-nie-jest-najgorzej . Dostęp: 12.03.21.

^[4] Nielsen, Panel Handlu Detalicznego, Total Poland FMCG, styczeń 2021.

^[5] Puls Biznesu, Gospodarka uodporni się na COVID, https://www.pb.pl/gospodarka-uodporni-sie-na-covid-1104628 . Dostęp: 12.03.21.

^[6] gazetaprawna.pl, W 2021 roku możliwy jest w Polsce nawet 5-proc. wzrost PKB, https://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/8059233,w-2021-roku-mozliwy-jest-w-polsce-nawet-5-proc-wzrost-pkb.html . Dostęp: 15.03.21.

^[7] forsal.pl, NBP: eksport liczony w euro wzrósł o 14,8 proc. r: r, import wzrósł o 13,6 proc. w XII, https://forsal.pl/gospodarka/finanse-publiczne/artykuly/8096007,nbp-eksport-w-euro-wzrosl-o-148-proc-r-r-import-o-136-proc-w-xii.html . Dostęp: 15.03.21.

^[8] Puls Biznesu, Gospodarka uodporni się na COVID, https://www.pb.pl/gospodarka-uodporni-sie-na-covid-1104628 . Dostęp: 12.03.21.