Marnowanie żywności jest globalnym problemem, w ograniczenie którego angażują się zarówno organizacje międzynarodowe, jak i rządy poszczególnych państw. Od 2019 roku również w Polsce obowiązuje ustawa mająca na celu ograniczanie marnotrawienia żywności. Jest to ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności, której zapisy dotyczą także przedsiębiorców z branży handlu detalicznego. Sprawdź, co należy wiedzieć!

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności weszła w życie w roku 2019, zaś od 19 września 2021 r. obowiązki w niej określone dotyczą również mniejszych sklepów, czyli takich, których powierzchnia sprzedaży wynosi powyżej 250 m² (zobacz: Jakie są Twoje obowiązki w zakresie zapobiegania marnowaniu żywności?)

Jakie wymogi na Ciebie (jako Przedsiębiorcę sprzedającego żywność) nakłada ustawa? Przypominamy!

• Zawarcie umowy z organizacją pozarządową o przekazywanie jej żywności (w celu dalszego wykorzystania tej żywności zanim stanie się ona niezdatna do spożycia).
• Prowadzenie kampanii edukacyjno-informacyjnych w jednostce handlu (czyli w sklepie lub hurtowni).
• Raportowanie – przygotowywanie raz w roku i przesłanie sprawozdania o ilości marnowanej żywności.
• Obowiązek uiszczenia opłaty wynikającej z ilości zmarnowanej żywności.
• Informowanie o wysokości należnej opłaty lub o wartości przekazanej żywności w swoim sprawozdaniu finansowym oraz na stronie internetowej sklepu (jeśli sklep ma stronę www).

Dzisiaj szczegółowo omówimy pierwszy z obowiązków, a więc – zawarcie umowy z organizacją pozarządową.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności  - umowa z organizacją pozarządową

Jako sprzedawca żywności jesteś zobowiązany do zawarcia umowy z organizacją pozarządową. Ma ona dotyczyć nieodpłatnego przekazywania żywności, która spełnia wymogi prawa żywnościowego, a nie jest już przeznaczona do sprzedaży. Organizacja, z którą podpiszesz umowę, jest zobowiązana do przeznaczenia tej żywności na realizację swoich zadań statutowych.

Umowę taką możesz zawrzeć z organizacją pozarządową, o której mowa w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst ustawy znajdziesz tutaj). Celem statutowym organizacji musi być wykonywanie zadań zakresie:

a) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób,

b) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,

c) działalności charytatywnej, polegającej w szczególności na przekazywaniu żywności osobom potrzebującym lub prowadzeniu zakładów żywienia zbiorowego dla osób potrzebujących.

Jeśli w danym powiecie działa więcej niż jedna taka organizacja, możesz sam zadecydować, z którą z nich zawrzesz umowę. Możesz podpisać umowy z kilkoma takimi organizacjami (także spoza powiatu, w którym jest Twój sklep). Jest to o tyle dobre rozwiązanie, że jedna organizacja może nie mieć możliwości odebrania od Ciebie całej zaoferowanej żywności, np. ze względu na zbyt małą skalę swojej działalności.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności  - co przekazujemy?

Jaką żywność przekazujemy? Żywność spełniającą wymogi prawa żywnościowego, ale taką, która nie jest przeznaczona do sprzedaży. Nie może to być jednak żywność przeterminowana! Mogą natomiast występować wady w jej wyglądzie (np. połamane wafle lub ciastka) albo opakowaniu (np. pogniecione pudełka).

Nie przekazujemy napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności – proces zawierania umowy

Umowa z organizacją pozarządową musi być zawarta w formie pisemnej lub elektronicznej. Do zachowania pisemnej formy wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść umowy, a do zachowania formy elektronicznej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i podpisanie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Umowa zawarta w innej formie nie będzie obowiązywać.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności – co powinna zawierać umowa?

Ustawa określa, co powinno zostać uregulowane w umowie:

1) czas i sposób przekazywania żywności organizacji pozarządowej oraz rodzaj przekazywanej żywności;

2) podział kosztów odbioru i dystrybucji żywności pomiędzy stronami umowy;

3) wyszczególnienie przypadków, w których organizacja pozarządowa może zrezygnować lub odmówić odbioru żywności, np. gdy organizacja nie jest w stanie rozdysponować zbyt dużej ilości żywności;

4) okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia.

Ponadto w umowie warto zawrzeć jeszcze inne postanowienia: jakie warunki musi spełniać przekazywana żywność, sposób komunikacji pomiędzy sprzedawcą a organizacją, wskazanie osób do kontaktu po obu stronach umowy, treść protokołu przekazania żywności czy zasady organizowania kampanii edukacyjno-informacyjnych.

Pamiętaj! W przypadku wypowiedzenia umowy jako sprzedawca żywności musisz zawrzeć nową umowę najpóźniej w terminie 14 dni od dnia rozwiązania poprzedniej, chyba że obowiązują Cię jeszcze umowy z innymi organizacjami.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności – ewentualne kary

Sprzedawca żywności, który nie zawrze z organizacją pozarządową umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności, podlega karze pieniężnej w wysokości 5000 zł. Kary tej nie nakłada się jednak, jeśli sprzedawca żywności wykaże, że nie było możliwe zawarcie umowy dotyczącej nieodpłatnego przekazywania żywności z organizacją pozarządową wykonującą zadania na terenie powiatu, w którym prowadzi on działalność w zakresie sprzedaży żywności. Jeśli zatem wykażesz, że na terenie powiatu, w którym działa Twój sklep, nie ma żadnej organizacji spełniającej kryteria ustawowe, kara nie zostanie na Ciebie nałożona.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności – realizacja umowy

Realizacja umowy wymaga dokumentowania ilości przekazywanej żywności oraz kosztów jej przekazywania. Dokumentujesz nie tylko ilość przekazanej żywności ogółem, ale również to, ile żywności trafiło do poszczególnych organizacji (jeśli zawarłeś umowę z więcej niż jedną).

Już niedługo na blogu pojawią się kolejne teksty, szczegółowo objaśniające obowiązki przedsiębiorcy, wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności. Zapraszamy do dalszej lektury!

Tekst przedstawia stan prawny na dzień 31 sierpnia 2021 r.

Już jest! Zobacz nasz podręcznik "Szanuję, nie marnuję!".