Czy wiesz, że w polskich śmietnikach ląduje rocznie 5 mln ton jedzenia[1]? To oznacza, że codziennie na stratę trafia 13 500 kg niewykorzystanej żywności. Te liczby alarmują, a dotyczą jedynie naszego kraju. Globalnie skala problemu jest jeszcze większa. Państwa i organizacje międzynarodowe podejmują szereg działań mających na celu zredukowanie skali tego zjawiska, w tym – zobowiązują przedsiębiorstwa handlowe do odpowiedzialnego zarządzania asortymentem spożywczym. Niedługo w życie wejdą nowe zapisy ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności. Dowiedz się, czy dotyczą także Ciebie!

Marnowanie żywności jest znaczącym problemem zarówno w sensie moralnym – w czasach, kiedy wciąż tak wielu ludzi żyje poniżej granicy ubóstwa – jak i gospodarczym, ponieważ prowadzi do marnowania zasobów takich jak energia, woda, gleba, czy ludzka praca.

Ponieważ skala zjawiska jest ogromna, podejmowane są działania zmierzające do ograniczenia ilości marnowanej żywności, zarówno na poziomie europejskim, jak i krajowym. Działania te muszą być podejmowane na wielu polach, gdyż do marnowania żywności dochodzi na wszystkich etapach produkcji, sprzedaży i spożywania jedzenia.

Ustawa o przeciwdziałaniu marnowania żywności

Realizując starania o ograniczanie marnotrawstwa, polski ustawodawca uchwalił 19 lipca 2019 roku ustawę o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności (Dz. U. z 2019 r., poz. 1680, tekst jednolity z dnia 16 września 2020 r. Dz. U. z 2020 r., poz. 1645, tekst ustawy można znaleźć tutaj: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001680)

Ustawa ta weszła w życie 18 września 2019 roku. Przez pierwsze dwa lata obowiązywała w ograniczonym zakresie, jednak od 19 września 2021 r. jej działanie zostanie rozszerzone, a obowiązkami w niej określonymi zostaną objęte również mniejsze placówki handlowe.

Ustawa wprowadziła następujące obowiązki dla sprzedawców żywności:

1. obowiązek zawarcia umowy z organizacją pozarządową, przedmiotem której będzie przekazywanie tej organizacji żywności, w celu dalszego wykorzystania tej żywności, zanim stanie się niezdatna do spożycia,
2. obowiązek prowadzenia kampanii edukacyjno-informacyjnych w jednostce handlu prowadzonej przez sprzedawcę żywności,
3. obowiązek raportowania - przygotowywania i przesyłania sprawozdania, z którego będzie wynikała ilość marnowanej żywności oraz wysokość opłaty za marnowanie żywności,
4. obowiązek uiszczenia opłaty z tytułu marnowania żywności oraz zamieszczenia informacji o wysokości należnej opłaty lub o wartości żywności przekazanej w sprawozdaniu finansowym oraz na stronie internetowej sklepu (jeżeli sklep taką posiada).

Przedsiębiorcy będą musieli zatem nie tylko pamiętać o corocznym obowiązku sprawozdawczym i konieczności uiszczenia opłaty za marnowanie żywności, lecz każdego dnia będą musieli podejmować bieżące działania mające na celu ograniczenie marnotrawstwa. Ponadto zostaną zobowiązani do prowadzenia działań na rzecz ograniczenia marnowania żywności przez konsumentów, poprzez prowadzenie kampanii edukacyjnych.

Kogo dotyczą przepisy o marnowaniu żywności?

Ustawa nakłada szereg obowiązków na sprzedawców żywności, trzeba więc zrozumieć, kim według przepisów jest sprzedawca żywności. Otóż za sprzedawcę żywności uważa się podmiot prowadzący przedsiębiorstwo spożywcze, czyli przedsiębiorstwo (publiczne lub prywatne, typu non-profit lub nie), prowadzące działalność w zakresie sprzedaży żywności w jednostce handlu detalicznego lub hurtowego o powierzchni sprzedaży powyżej 250 m2, w której przychody ze sprzedaży żywności stanowią co najmniej 50% przychodów ze sprzedaży wszystkich towarów. Z kolei przez powierzchnię sprzedaży należy rozumieć tę część ogólnodostępnej powierzchni obiektu handlowego, przeznaczonego do sprzedaży detalicznej, w której odbywa się bezpośrednia sprzedaż towarów.

Nie należy do powierzchni sprzedaży wliczać:

• powierzchni gastronomii,
• powierzchni, na której świadczone są usługi,
• ani powierzchni pomocniczej, takiej jak powierzchnie magazynów, biur, komunikacji, ekspozycji wystawowej itp.

Warto zwrócić uwagę, iż w okresie dwóch pierwszych lat obowiązywania ustawy zawarte w niej obowiązki dotyczyły tylko jednostek handlu o powierzchni sprzedaży przekraczającej 400 m2. Jednak od 19 września 2021 r. obowiązki te będą dotyczyły również mniejszych sklepów, czyli takich, których powierzchnia sprzedaży wynosi powyżej 250 m2.

Kroki do podjęcia:

• ustalić - w oparciu o opisane powyżej kryteria - powierzchnię handlową jednostki handlu (czy przekracza 250 m2?),
• ustalić - w oparciu o dokumentację księgową - czy co najmniej 50% przychodu ze sprzedaży towarów pochodzi ze sprzedaży żywności.

Jeśli oba warunki są spełnione, jesteś sprzedawcą żywności i od 19 września 2021 r. obowiązują Cię wszystkie opisane w ustawie wymogi.

Zapraszamy do lektury kolejnych tekstów o przeciwdziałaniu marnowania żywności

W kolejnych tekstach, realizowanych w ramach kampanii Grupy Eurocash „Szanujemy, nie marnujemy!” opisane zostaną szczegółowo obowiązki wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności i kroki, jakie w związku z tym powinien podjąć przedsiębiorca. Zapraszamy do lektury już niebawem!

Tekst przedstawia stan prawny na dzień 31 sierpnia 2021 r.

Już jest! Zobacz nasz podręcznik "Szanuję, nie marnuję!".