Czym jest sukces w biznesie? Wydaje się, że to bardziej efekt naszych działań i odpowiedni zestaw cech niż naturalne dziedzictwo. Mówi się, że niektórzy z nas mają smykałkę do biznesu. Jak wynika z badań, niezależnie czy jest się przedstawicielem pokolenia Baby Boomersów, X, Y, czy najmłodszej grupy tzw. Zetek[1], przedsiębiorczość charakteryzuje ogromną część  Polaków. Co zatem tak naprawdę oznacza owa przedsiębiorczość? Czy przekłada się na inicjatywę założenia własnego biznesu, czy może bycie bardziej kreatywnym?

Rozumienie przedsiębiorczości

Jedną z pierwszych osób, która podjęła się próby zdefiniowania terminu przedsiębiorczości był francuski ekonomista R. Cantillon. W połowie XVIII w. Cantillon określił przedsiębiorczość jako „polowanie na okazje” tam, gdzie brak równowagi na lokalnym rynku może przynieść zysk nadzwyczajny. Przedsiębiorczość to także zdolność do podejmowania ryzyka. Co ciekawe, francuski ekonomista za przedsiębiorców uważał nie tylko właścicieli kapitałów, ale również np. żebraków, którzy dzięki swym działaniom „pracowali” na polepszenie swojego bytu. Zatem przedsiębiorca to ten, który zarówno „poluje na okazje”, jak i podejmuje ryzyko[2].

Od czasów Cantilliona pojmowanie przedsiębiorczości znacznie ewoluowało. Aktualnie najczęściej kojarzona jest z zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej. Coraz częściej mówi się o przedsiębiorczości w ujęciu pewnych działań i postaw: skłonności do podejmowania inicjatyw, ulepszania istniejących elementów środowiska oraz twórczej i  proaktywnej postawie wobec otaczającej rzeczywistości.[3]

Polacy wśród najbardziej przedsiębiorczych narodów Europy

W 2018 roku blisko 30 mln, czyli ponad 14% obywateli Unii Europejskiej w wieku od 15 do 74 lat stanowiły osoby samozatrudnione. Polacy z wynikiem 18% znaleźli się na trzecim miejscu w rankingu wśród najbardziej przedsiębiorczych narodów Europy. Ustępujemy miejsca jedynie Grecji, która okazała się krajem, w którym najwięcej osób prowadzi własną działalność gospodarczą, bo aż 30%, a także Włochom, gdzie udział samozatrudnionych wyniósł 22%[4].

Wysoką przedsiębiorczość Polaków na tle Europy potwierdza również wskaźnik powstawania nowych przedsiębiorstw. Dane Eurostatu potwierdzają, że dynamika przyrostu nowych firm w Polsce w relacji do już istniejących jest ponadprzeciętna na tle całej Unii. Polska może się pochwalić wskaźnikiem na poziomie 12,2%, gdzie dla UE wynosi on 9,7%[5].

Skąd taka aktywność przedsiębiorcza u Polaków?

Z badania „Przedsiębiorczość Polaków”[6] zrealizowanego przez firmę badawczo-analityczną  IQS dla Grupy Eurocash wynika, że aż 50% Polaków w wieku 15-65 lat uważa się za osoby przedsiębiorcze. Blisko 1/3 planuje w przeciągu najbliższych 5 lat otworzyć własny biznes, a w pokoleniu Y, czyli 25-40 latków, aż 40% stawia na prowadzenie własnej działalności gospodarczej.

Choć wśród Polaków równoważą się dwie postawy – gotowość do inwestowania wśród młodszych pokoleń oraz pasywne oszczędzanie – charakterystyczne dla starszych, to nie możemy zapomnieć o powszechnie panującym pozytywnym wizerunku przedsiębiorcy.
Wg badanych polski przedsiębiorca jest pomysłowy (63%), uczciwy (39%) i innowacyjny (43%), na co zwracają uwagę przede wszystkim młodsze pokolenia[7].

Przedsiębiorczość pojmowana i realizowana

Przedsiębiorczość dla Polaków to przede wszystkim kreatywność. W badaniu pojawiły się również takie cechy utożsamiane z przedsiębiorczością, jak wytrwałość, pewność siebie, zdolności organizacyjne oraz przyjmowanie perspektywy długookresowej. Percepcja pojmowania przedsiębiorczości różni się w zależności od pokolenia i tak najmłodsi (tzw. Zetki) bardziej niż ich starsi koledzy wskazują na wspomnianą wcześniej kreatywność, pewność siebie, potrzebę odniesienia sukcesu. Z kolei najstarsi – Baby Boomers -  zaznaczali umiejętność podejmowania ryzyka.

Czy Polacy posiadają cechy utożsamiane z przedsiębiorczością? Okazuje się, że badani wskazują na pewne obszary wspólne. Wśród cech przypisywanych przedsiębiorcom i zarówno samym sobie znalazły się wytrwałość, potrzeba odniesienia do innych, przywództwo, zorientowanie na osiągnięcia i gotowość do ryzyka[8].

Różnice pokoleniowe są widoczne nie tylko w postrzeganiu przedsiębiorczości, ale również
w samych postawach. Najmłodsi są bardziej nastawieni na osiągnięcie wyższych zysków, szukanie okazji, zakup dla nich to inwestycja. Starsze pokolenia są bardziej pasywne w swoich zachowaniach, skłonne do ograniczania wydatków i trzymania się założonego planu budżetowego.

Młodsze pokolenia charakteryzuje silna potrzeba osiągnięcia sukcesu. Zetki czy przedstawiciele pokolenia Y prędzej zainwestują milion złotych w przyszły biznes, niż odłożą pieniądze na bezpieczną lokatę.[9]

Choć przeprowadzone badania pokazują różnice pokoleniowe w podejściu i realizowaniu przedsiębiorczości, to niezaprzeczalny jest fakt, że Polacy bez względu na wiek pozytywnie postrzegają ideę prowadzenia własnego biznesu. Warto zaznaczyć, że aż 86% z nas zgadza się ze stwierdzeniem, że założenie własnej firmy to dobry pomysł na karierę zawodową. Pod tym względem jesteśmy największymi entuzjastami przedsiębiorczości w Europie[10], co tylko pokazuje, że Polacy biznes mają we krwi!

[1] Pokolenie Z (16-24 lata), Pokolenie Y (25-40 lat), Pokolenie X (41-55 lat), Baby Boomers (56-65 lat)

[2] D. Łochnicka, Przedsiębiorczość pracownicza i jej wpływ na efektywność organizacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2016, s.12

[3] F. Kapusta, Przedsiębiorczość – teoria i praktyka, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu, Poznań 2006, s.19-20

[4] Eurostat, Self-employed persons aged 15-74 in the EU Members States, 2018

[5] Eurostat, Wskaźnik powstania przedsiębiorstw, 2017

[6] Grupa IQS, Badanie Przedsiębiorczość Polaków, CAWI, N=1006, Warszawa, Kwiecień 2020

[7] Ibidem, s.9

[8] Ibidem, s.15-16

[9] Ibidem, s.17-18

[10] Raport z badania Global Entrepreneurship Monitor Polska 2019, PARP. Badanie przeprowadzone w 2018 roku.