Ile konsumentów, tyle potrzeb – szczególnie kiedy mowa o odżywianiu. Mnogość terminów, które określają różne sposoby żywienia potrafi być nieco przytłaczająca. Co polecić klientowi, kiedy mówi, że jest na specjalnej diecie, np. bezglutenowej albo wegańskiej? O jakie produkty warto uzupełnić ofertę produktową sklepu, żeby odpowiadała na szerokie potrzeby konsumentów? Podpowiadamy.

Z roku na rok coraz więcej osób modyfikuje swój sposób odżywiania. Powody są różne. Niektórzy, odrzucając pewne grupy produktów chcą poprawić jakość swojej diety. Inni robią to ze względów etycznych, wychodząc z założenia, że jedzenie mięsa czy nabiału nie jest postawą odpowiedzialną społecznie i ekologicznie. Branża spożywcza stara się podążać za zmieniającymi się potrzebami konsumentów, co odzwierciedla dynamiczny rozwój rynku produktów bezmięsnych i beznabiałowych. Jak podaje Nielsen, w sierpniu 2020 roku roczna wartość sprzedaży najpopularniejszych produktów wegetariańskich wyniosła aż 441 mln zł[1]. Największą wartość sprzedaży generowały mleka roślinne (253 mln zł), a w dalszej kolejności dania gotowe, np. vege burgery czy falafele (wartość sprzedaży 107 mln zł) oraz pasty kanapkowe (81 mln zł). Sprzedaż w tych kategoriach rośnie średnio rok do roku odpowiednio o 30%, 16% i 23%[2].

Poniżej prezentujemy kompleksową listę terminów określających osoby na specjalnych dietach. Uszeregowane zostały od tych najmniej restrykcyjnych do tych najbardziej. Po lekturze tego artykułu nie tylko dowiesz się co kryje się pod każdym z popularnych haseł typu „flexi” czy „vege”, ale także znajdziesz odpowiedź na pytanie, jakie produkty tacy klienci doceniliby na półkach w Twoim sklepie.

Fleksitarianin – kim jest?

To osoba, która bazuje w swojej codziennej diecie na produktach roślinnych, jednak od czasu do czasu dopuszcza spożywanie mięsa, w tym ryb[3]. Słowo fleksitarianizm pochodzi od dwóch angielskich słów flexible i vegetarian, oznaczających „elastyczny” i „wegetarianin”. W Polsce osoby odżywiające się w ten sposób nazywa się także semiwegetarianami. Dieta ta jest dobrym wyjściem dla osób, które chcą zmniejszyć spożycie mięsa, ale nie chcą całkowicie z niego rezygnować.

Czego w sklepie będzie szukał fleksitarianin: tego samego, czego szukają weganie i wegetarianie. Doceni szeroki wybór świeżych warzyw, owoców, a także roślinnych źródeł białka: strączków i kasz. W lodówkach będzie szukał roślinnych past, warzywnych pasztetów i bezmięsnych burgerów. Jeżeli kupi mięso, to tylko dobrej jakości.

Czy wiesz, że…

… istnieje jeszcze wiele innych diet „okołowegetariańskich”? Na przykład peskatarianizm zakłada wyłączenie z diety mięsa czerwonego i białego, ale uwzględnia ryby. Z kolei pollowegetarianizm wyłącza jedynie mięso czerwone, a pozostawia drób i okazyjnie ryby. Najbardziej kontrowersyjny jest insektowegetarianizm, który za jedynie dopuszczalne źródło białka zwierzęcego w diecie dopuszcza… insekty[4].

Bezglutenowiec – kim jest?

To osoba, która najczęściej z przyczyn zdrowotnych nie spożywa glutenu. Unika zatem produktów, w których jego zawartość jest większa niż 20 g na kilogram (20ppm). Niedozwolone w diecie bezglutenowej są zboża, takie jak: pszenica, żyto, jęczmień, orkisz, a także zwykły owies (taki niecertyfikowany, pochodzący ze standardowych upraw). Bezglutenowiec unika wszelkich produktów z ich dodatkiem[5]. Naturalnie bezglutenowymi produktami są: kukurydza, ryż, ziemniaki, soja, proso, gryka, rośliny strączkowe, orzechy, a także mięso, jaja, owoce i warzywa.

Czego w sklepie będzie szukał bezglutenowiec: poza produktami wymienionymi powyżej, bezglutenowiec doceni artykuły, które przeznaczone są specjalnie dla osób na tej diecie. Oznaczone są one symbolem przekreślonego kłosa[6] i należą do nich specjalne chleby, bułki, mąki, ale także ciastka i inne słodycze. Warto zatem zaopatrzyć sklep w kilka produktów z tej kategorii, by także bezglutenowcy mogli w nim coś dla siebie znaleźć.

Wegetarianin – kim jest?

Wegetarianin (osoba ”vege”) je wszystko, co roślinne, a także nabiał – mleko, jajka i sery na bazie mleka zwierzęcego[7]. To, co odrzuca w swojej diecie, to mięso. W Polsce wciąż można spotkać określenie „jarosz”, które jest tożsame ze słowem „wegetarianin”[8]. Co ważne, a dla wielu osób wciąż nieoczywiste, to fakt, że wegetarianie odrzucają także galaretki i żelki. Żelatyna jest bowiem robiona z białka zwierzęcego, otrzymywanego z produktów ubocznych uboju – kolagenu. Istnieją jednak roślinne odpowiedniki żelujące i zagęszczające, na przykład dość znany agar-agar, który jest składnikiem wegetariańskich galaretek i innych tego typu słodyczy w roślinnej odsłonie.

Czego w sklepie będzie szukał wegetarianin: przede wszystkim warzyw, owoców, strączków, pieczywa, produktów roślinnych, ale także nabiału – mleka, jajek, tradycyjnych jogurtów, serów.

Weganin – kim jest?

Weganie (osoby „vegan”) nie jedzą produktów pochodzenia zwierzęcego. Oznacza to, że odrzucają nie tylko mięso i ryby, ale także jajka, mleko i nabiał – wszelkie jogurty i sery na bazie mleka zwierząt. Ich dieta oparta jest wyłącznie na produktach roślinnych i wcale nie oznacza to, że jest mocno ograniczona. Wręcz przeciwnie – weganie jedzą warzywa, owoce, strączki, kasze, zboża, orzechy i nasiona[9]. Z roku na rok mają do wyboru coraz więcej produktów, takich jak: roślinne burgery, wegańskie pasztety, pierogi, a także rozmaite jogurty i sery na bazie soi.

Czego w sklepie będzie szukał weganin: oprócz warzyw, owoców, kasz i strączków, doceni on bardzo nawet podstawowy wybór mlek roślinnych, jogurtów vege, a także kilka propozycji gotowych dań dla wegan.

Weganizm to nie tylko produkty spożywcze!

W tym miejscu warto dodać, że weganie poszukują na sklepowych półkach nie tylko bezmięsnej i beznabiałowej żywności, ale i całej gamy innych produktów, wyprodukowanych wyłącznie ze składników roślinnych, np. kosmetyków. By lepiej odpowiedzieć na potrzeby wegan, sieć Kontigo wprowadziła do swoich salonów, a także sklepu internetowego, osobną kategorię poświęconą wyłącznie kosmetykom wegańskim – zarówno tym pielęgnacyjnym, jak i do makijażu.

Czy wiesz, że…

… istnieją jeszcze inne rodzaje diet bezmięsnych? Jest ich całkiem sporo. Na przykład owowegetarianizm z produktów zwierzęcych dopuszcza jedynie jajka. Z kolei laktowegetarianie odrzucają jajka, a dopuszczają mleko i jego przetwory. Witarianie spożywają produkty wyłącznie świeże i odrzucają gotowane. Unikają także herbaty czy kawy. Najbardziej zaostrzoną odmianą diety wegańskiej jest frutarianizm – zakłada on nie tylko odrzucenie mięsa i produktów odzwierzęcych, ale także wszelkich owoców i warzyw, których zerwanie uśmierciłoby roślinę, jak np. sałata[10].

Freeganin – kim jest?

Skoro już mowa o weganizmie w kontekście nie tylko diety, ale i całego stylu życia, warto wspomnieć także o ruchu freegan (od słów free i vegan – czyli darmowy i wegański). Freeganizm nie jest bowiem związany z konkretnymi potrzebami żywieniowymi, a raczej całym stylem życia, sprzeciwiającym się nadmiernej konsumpcji[11]. Takie osoby maksymalnie ograniczają swoje uczestnictwo w tradycyjnym obiegu gospodarczym i zamiast chodzić do sklepu po zakupy – przeszukują kontenery na śmieci, najczęściej te należące do wielkich marketów. Szukają tam wegańskiej żywności, która została wyrzucona, a która nadaje się jeszcze do spożycia[12]. Najczęściej są to warzywa i owoce, ale także produkty suche, czy nawet słodycze. W ten sposób kompletują oni swój zapas żywności na kilka dni. Co ciekawe, rzadko kiedy wracają z „łowów” z pustymi rękami. Częściej zdarza im się nie zabrać wszystkiego, co znaleźli, z braku miejsca w plecaku.

Kilka artykułów, wielu lojalnych klientów

Dobrze jest wiedzieć, jakie style żywienia, a nawet życia, prowadzą współcześni konsumenci. Pozwala to lepiej zrozumieć, czego mogą szukać w sklepie. Wystarczy poszerzyć ofertę o dosłownie kilka-kilkanaście podstawowych artykułów, by zyskać wielu zadowolonych klientów, którzy poczują, że właściciel sklepu wsłuchuje się w ich potrzeby. W dzisiejszych czasach różne style żywienia nie są już niczym nowym ani nieznanym. Warto zatem dostosować się do panujących na rynku trendów, by lepiej odpowiedzieć na wciąż zmieniające się potrzeby konsumentów.

[1] Wirtualne Media, Rynek produktów wege wartu już 441 mln zł https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/rynek-produktow-wege-wart-juz-441-ml-zl. Dostęp 02.02.21.

[2] Tamże.

[3] Fleksitarianizm, Blog o rzucaniu mięsem, Definicja, http://fleksitarianizm.pl/definicja/. Dostęp 02.02.21

[4] Wikipedia, Semiwegetarianizm, https://pl.wikipedia.org/wiki/Semiwegetarianizm. Dostęp 04.02.21.

[5] Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej, Dieta bezglutenowa – produkty dozwolone i zabronione, https://celiakia.pl/produkty-dozwolone/. Dostęp 03.02.21.

[6] Tamże.

[7] KukBuk, 7 pytań, które usłyszał każdy wegetarianin i weganin, https://kukbuk.pl/artykuly/7-pytan-ktore-uslyszal-kazdy-wegetarianin-i-wegani/. Dostęp 02.02.21.

[8] Vege Polska, Rodzaje wegetarianizmu, http://www.vegepolska.pl/rodzaje-wegetarianizmu/. Dostęp 03.02.21.

[9] KukBuk, 7 pytań, które usłyszał każdy wegetarianin i weganin, https://kukbuk.pl/artykuly/7-pytan-ktore-uslyszal-kazdy-wegetarianin-i-wegani/. Dostęp 02.02.21.

[10] Wikipedia, Wegetarianizm, https://pl.wikipedia.org/wiki/Wegetarianizm. Dostęp 04.02.21.

[11] Ekologia.pl, Freeganizm w Polsce − ekologia i nowy styl życia, https://www.ekologia.pl/wywiady/freeganizm-w-polsce-ekologia-i-nowy-styl-zycia,19148.html. Dostęp 04.02.21.

[12] Tamże.