Polacy bardziej niepokoją się o swoje finanse niż jeszcze pół roku temu – wynika z badania przeprowadzonego przez EY Polska

Epidemia i tygodnie przymusowej izolacji zmieniły nasze podejście do tego, co jest ważne w naszym życiu. Oczywiście można się spierać o to, czy zmiany wprowadzone pod wpływem epidemii COVID-19 są krótko, czy długofalowe. Jednak, jak pokazują wyniki badania EY Polska, ponad 1/3 badanych boryka się ze spadkiem dochodów w związku z COVID-19. Przekłada się to nie tylko na aktualną ocenę sytuacji finansowej, ale również na bardziej pesymistyczne spoglądanie w przyszłość.[1] Część Polaków postanowiło oszczędzać, a priorytet na liście zakupów będą miały produkty wspierające nasze zdrowie. Większość ankietowanych potwierdza także, że zmieniło podczas epidemii swoje nawyki związane z robieniem zakupów^[2].

Epidemia przyśpieszyła proces zmian

Oczywiście zachowania konsumentów zmieniały się już od dłuższego czasu. Rosła liczba klientów kupujących produkty spożywcze online i bacznie zwracających uwagę na jakość produktów. Wzrosła też liczba deklarujących dietę bez produktów pochodzenia zwierzęcego. Epidemia jednak te zmiany przyśpieszyła. Jak podają wyniki badania Market Research World dla firmy Upfield, już co czwarty z nas ograniczył jedzenie mięsa lub wprowadził jego roślinne zamienniki i ograniczył nabiał[3]. Oczywiście trend odchodzenia od produktów pochodzenia zwierzęcego na rzecz żywność roślinnej nie jest niczym nowym i od kilku lat obserwuje się rosnącą tendencję w tym kierunku.

Domowy budżet po nowemu

Kolejna zmiana nawyków dotyczy wartości naszych zakupów. W pod koniec października br. firma EY Polska przeprowadziła polską edycję badania „EY Future Consumer Index”, w którym zapytała Polaków o ocenę sytuacji finansowej oraz skłonność do wydawania lub oszczędzania pieniędzy w dobie epidemii. Oto najnowsze trendy w tej tematyce.

Bardzo zaniepokojonych stanem swoich finansów jest niemal 22% badanych (w czerwcu br. niecałe 18%). Na brak jakichkolwiek obaw związanych z sytuacją finansową wskazało blisko 7%, podczas gdy w czerwcu br. odsetek osób, które nie odczuwają żadnego zaniepokojenia stanem swoich finansów wynosił jeszcze nieco ponad 10%.

Jak dalej wskazują eksperci EY Polska wzrost zaniepokojenia sytuacja materialną, to efekt finansowych skutków epidemii COVID-19. W wyniku epidemii 37% badanych zostało dotkniętych spadkiem dochodów, a blisko 1/3 poniosła straty finansowe. Dodatkowo, ponad 16% ankietowanych deklaruje, że ich wynagrodzenie jest niższe, choć czas pracy nie uległ skróceniu.

Czytaj też: Kolejny lockdown. Jakie zmiany czekają handel w najbliższym czasie?

Czy zatem Polacy mniej wydają? Okazuje się, że niekoniecznie.

Zwiększone obawy o sytuację finansową nie wpłynęły istotnie na wydatkowanie pieniędzy z domowych budżetów. Z większą rozwagą niż przed epidemią pieniądze wydaje aktualnie blisko 59% ankietowanych, podczas gdy w czerwcu br. było to jeszcze ponad 64% badanych. Ponad ¼ Polaków wydaje tyle samo, co przed epidemią. A 17,5% deklaruje, że w ciągu następnych 6-12 miesięcy, że zamierza zmniejszyć kwotę, którą wydaje na produkty inne niż podstawowe. Spora część, bo aż 41,5% planuje się wstrzymać z dużymi wydatkami, takimi jak np. zakup samochodu, nowych mebli czy sprzętu RTV AGD.

Co więcej, nie tylko mniej bacznie kontrolujemy wydatki, ale również mniej chętnie oszczędzamy. Obecnie niespełna 60% badanych stara się oszczędzać więcej niż w przeszłości, jednak w czerwcu takie deklaracje składało blisko 74% ankietowanych.[4]

Najbliższa przyszłość oczami polskich konsumentów

Niestety w przeciągu kilku ostatnich miesięcy nastąpiło pogorszenie nastrojów społecznych. Potwierdzają to również pomiary prowadzone przez Kantar, ostatnie dane z 27 listopada wskazują, że aż ¼ badanych twierdzi, że ich sytuacja w ostatnim miesiącu już uległa pogorszeniu, ale aż 69% badanych przewiduje, że w najbliższych trzech miesiącach ogólnie pogorszeniu ulegną materialne warunki życia w Polsce.[5]

Podobnie dane EY Polska obrazują, że Polacy bardziej negatywnie postrzegają swoją przyszłość finansową. Uważają, że powrót do stabilności finansowej sprzed epidemii potrwa dłużej. Aktualnie 3,6% badanych obawia się, że sytuacja nigdy nie powróci do poprzedniego stanu (czerwiec br. 2,8%), a ponad 18% uważa, że proces ten będzie trwał latami (czerwiec br. 14,7%).

Jednak na tle światowym Polacy okazują większymi optymistami. Z globalnego badania EY „Future Consumer Index” wynika, że blisko 1/3 ankietowanych zmaga się ze skutkami koronawirusa i jest zaniepokojoną swoją sytuacją, podczas gdy w Polsce jest to niespełna ¼ badanych. Z kolei odsetek „niedotkniętych i niezatroskanych” w Polsce średnio wynosi 38%, a w skali światowej 26%.[6]

Nowy konsument wybiera zdrowie

Eksperci EY podkreślają, że jednym z efektów epidemii COVID-19 będą zmiany w stylu życiu, a to oznacza także zmianę dotychczasowych przyzwyczajeń konsumenckich. Już latem 54% ankietowanych potwierdziło, że w wyniku epidemii COVID-19 znacząco zmieni swój styl życia. Czynnikiem, który stał się motywatorem zmian jest dbałość o zdrowie. Blisko 61% ankietowanych wskazało, że planując zakupy będzie kierować się aspektami zdrowotnymi i będzie zwracać większą uwagę na to, co kupuje. Kolejny sygnał, jaki płynie z badania jest taki, że przyzwyczailiśmy się do płatności elektronicznych, które w epidemii wyparły z obrotu gotówkę. 67%. Polaków deklaruje, że będzie korzystać z płatności zbliżeniowych lub bezgotówkowych, aby zminimalizować ryzyko zakażenia. Co drugi zapytany Polak (52,7%) deklarował, że zakupy będzie robić w małych lokalnych firmach i jeść w niesieciowych restauracjach. [7]

Ostatnie 9 miesięcy to czas zmian. Lockdown i jego skutki zapewne będziemy odczuwać jeszcze przez co najmniej rok, a wg niektórych ekspertów nawet do końca 2021 roku. W tym wyjątkowym czasie nasze zachowania społeczne i konsumenckie zapewne, będą dalej ewaluować, dopasowując się do zmieniającego się otoczenia. Warto jednak już dziś zwracać uwagę na pojawiające się trendy w zachowaniu konsumentów i mieć ją na uwadze budując ofertę sklepów.